Küresel piyasalar, ABD'de açıklanan enflasyon verilerinin tarife etkilerini göstermeye başlaması ve bu durumun ABD Merkez Bankası'nın (Fed) gelecek dönemdeki para politikası adımlarına ilişkin belirsizliği artırmasıyla karışık bir seyir izliyor.
Dünya ekonomilerinin çoğu enflasyon ve resesyon riskleri arasında denge arayışını sürdürürken, ABD'nin tarifeleri ekonomik göstergelerde etkisini göstermeye başladı. ABD'de açıklanan enflasyon verileri, tarifelerin etkisinin sınırlı ölçüde hissedildiğini gösterirken, Fed'in para politikası adımlarında temkinli kalabileceği öngörülerini güçlendirdi.
Ülkede Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), haziranda aylık bazda yüzde 0,3 ile beklentiler dahilinde, yıllık bazda yüzde 2,7 ile beklentilerin üzerinde artış gösterdi. Aylık enflasyon ocaktan, yıllık enflasyon da şubat ayından bu yana en yüksek seviyesini kaydetti.
Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de haziranda aylık yüzde 0,2 ve yıllık yüzde 2,9 artış kaydetti. Piyasa beklentisi, çekirdek enflasyonun aylık bazda yüzde 0,3 ve yıllık bazda yüzde 3 olması yönündeydi. Çekirdek TÜFE, mayısta aylık yüzde 0,1 ve yıllık yüzde 2,8 artmıştı.
Analistler, tarife kaynaklı risklerin mevcudiyetini koruduğuna dikkati çekerek, Fed'in enflasyon ve iş gücü piyasası görünümüne ilişkin daha fazla netlik elde edene kadar faiz indirimlerinde beklemede kalabileceğini kaydetti.
Enflasyon verilerinin ardından para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed'in eylül ayında faiz indirimine gidebileceğine yönelik beklentiler zayıflarken, Banka'nın yıl içinde toplam iki kez faiz indirimi yapacağı öngörüleri korunuyor.
Tarifelerin ABD'deki enflasyonist etkisinin net olarak yılın son çeyreğinde ortaya çıkması beklenirken, gelecek dönemde açıklanacak verilere göre para piyasalarındaki beklentilerin yeniden şekillenmesi olası görünüyor. Bu doğrultuda bugün ABD'de açıklanacak Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) verisinde enflasyonun seyrine ilişkin ipuçları aranacak.
Öte yandan enflasyonla mücadelesine devam eden Fed'in üzerindeki siyasi baskılar artıyor. ABD Başkanı Donald Trump, enflasyon verilerinin yayımlanması sonrasında sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, "Tüketici fiyatları düşük. Fed faiz oranını düşürün, şimdi." ifadesini kullandı. Fed'in faizleri 3 puan düşürmesi gerektiğini belirten Trump, böylelikle yılda 1 trilyon dolar tasarruf edebileceklerini savundu.
ABD Başkanı Trump dün gazetecilere yaptığı açıklamada, Hazine Bakanı Scott Bessent'in Fed Başkanı Jerome Powell'ın yerine aday olup olamayacağı sorusuna "O bir seçenek ve çok iyi. Ama değil, çünkü yaptığı işi seviyorum, değil mi?" şeklinde cevap verdi.
Fed yetkililerinin açıklamaları da takip edilirken, Boston Fed Başkanı Susan Collins, belirsizlik ortamında para politikasına karar vermenin zor olduğunu belirterek, tarifelerin yılın ikinci yarısında enflasyonu artıracağını, çekirdek enflasyonun da yıl sonuna kadar yüzde 3 civarında olacağını ifade etti.
Dallas Fed Başkanı Lorie Logan da enflasyonu tamamen soğutmak için Fed'in faiz oranını bir süre daha sabit tutması gerekebileceğini, ancak enflasyon ve iş gücü piyasası zayıflarsa faiz indirimine dönmelerini mümkün olduğunu söyledi.
Bu gelişmelerin ışığında ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,49 ile enflasyon endişelerinin devam ettiğini yansıtırken, Fed'in temkinli duruşunu sürdüreceği ihtimallerinin artmasıyla dolar endeksi 98,6 seviyesine yükseldi.
Dolar endeksinin 99'a yaklaşması altının fiyatını baskılarken, altının ons fiyatı dün yüzde 0,6 düşüşle 3 bin 325 dolara inmesinin ardından şu sıralarda kayıplarının bir kısmını telafi ederek 3 bin 337 dolarda bulunuyor.
Brent petrolün varil fiyatı ise yüzde 0,1 yükselişle 68,4 dolardan işlem görüyor.
Kurumsal tarafta, ABD'nin büyük bankaları, ikinci çeyrek bilançolarını açıklamaya başladı. Bu yılın ikinci çeyreğinde JPMorgan Chase'in net karı yüzde 17 azalırken, Wells Fargo'nun karı yüzde 0,6 ve Citigroup'un karı yüzde 25 yükseldi.
JPMorgan Chase'in hisseleri yaklaşık yüzde 1 ve Wells Fargo'nun hisseleri yüzde 5,5 düştü. Citigroup'un hisseleri ise yüzde 4'e yakın artış gösterdi.
Öte yandan ABD hükümetinden ihracat lisansı için güvence aldığını ve H20 çiplerinin Çin'e satışına devam etmeyi planladığını açıklayan Nvidia'nın hisseleri yüzde 4 değer kazandı. Nvidia'nın hisselerindeki artış, Nasdaq endeksindeki yükselişe katkı yaptı.
New York Borsası'nda dün S&P 500 endeksi yüzde 0,4 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,98 gerilerken, Nasdaq endeksi yüzde 0,18 yükseldi. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne negatif bir seyirle başladı.
Avrupa borsaları, ABD'de açıklanan enflasyon verilerinden hareketle tarifelerin ekonomik görünümdeki etkilerinin hissedilmeye başlamasıyla dün satış ağırlıklı bir seyir izlerken, Avro Bölgesi'nde bugün açıklanacak dış ticaret dengesi verileri yatırımcıların odağına yerleşti.
Öte yandan ABD ile Avrupa Birliği (AB) arasında tarifeler konusunda anlaşma olup olmayacağına ilişkin soru işaretleri varlığını korurken, İngiltere Merkez Bankası (BoE) Başkanı Andrew Bailey dün yaptığı açıklamada Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) küresel ekonomide biriken riskli dengesizliklerle mücadelede kilit bir rol üstlenmesi gerektiğini belirtti. Bailey, bu dengesizliklerin büyük kısmının ABD ve Çin kaynaklı olduğunu vurguladı.
Bölgede jeopolitik risklere yönelik haber akışları da takip edilirken, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Trump'ın, AB ve NATO yönetiminin baskısı altına kaldığını belirterek, "ABD Başkanının neye göre hareket ettiğini anlamak istiyoruz." dedi.
Bu gelişmelerin yanı sıra Avrupa Ekonomik Araştırmalar Merkezi'nin (ZEW), kurumsal yatırımcı ve analistlerin gelecek 6 aya ilişkin beklentilerini ölçen ZEW Ekonomik Güven Endeksi ekonomide olumlu sinyaller ve düşen faiz oranlarıyla geçen aya kıyasla 5,2 puan artarak temmuzda 52,7'ye yükseldi.
Dün İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,66, Almanya'da DAX 40 yüzde 0,42, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,66 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,54 değer kaybetti. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar güne negatif başladı.
Asya tarafında karışık bir seyir öne çıkarken, bazı özel çip sevkiyatının Çin'e yeniden başlayabileceği yönündeki iyimserlikler teknoloji hisselerini destekledi.
Dünyanın piyasa değeri en yüksek şirketi Nvidia, H20 yapay zeka (AI) çiplerinin Çin'e satışına yeniden başlanacağı bildirildi.
Şirketten yapılan açıklamaya göre Nvidia Üst Yöneticisi Jensen Huang, ABD'li politika yapıcılar ve Başkan Trump ile bir araya gelerek, yönetimin yerel üretimi ve yerli yapay zeka altyapısını güçlendirme, istihdam yaratma ve Amerika'nın yapay zeka alanında dünyada lider olmasını sağlama girişimlerine verdiği desteği yineledi.
Öte yandan Çin Başbakan Yardımcısı He Lifeng, Çin'in sanayi modernizasyonunu hızlandırdığını ve bunun küresel sanayi ile tedarik zincirlerini destekleyeceğini söyleyerek, tüketimi artırmak için çabalarını yoğunlaştırdıklarını belirtti.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,5 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,4 değer kazandı. Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,8 ve Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,1 geriledi.
Borsa İstanbul, salı günü "15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü" dolayısıyla işleme kapalıydı. Pazartesi günü satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,28 değer kaybederek 10.225,48 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise pazartesi akşam seansında normal seans kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 11.953,00 puanda işlem gördü.
Dolar/TL, dün günü yüzde 0,1 yükselişle 40,2110'dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 40,2050'den işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde bütçe dengesi ile özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu, yurt dışında ise ABD'de ÜFE, sanayi üretimi, Fed'in Bej Kitap raporu ve Avro Bölgesi'nde dış ticaret dengesinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.100 ve 10.000 puanın destek, 10.300 ve 10.400 seviyelerinin direnç, konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
09.00 İngiltere, haziran ayı Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE)
10.00 Türkiye, mayıs ayı özel sektörün yurt dışından sağladığı kredi borcu
11.00 Türkiye, haziran ayı Bütçe Dengesi
12.00 Avro Bölgesi, ağustos ayı dış ticaret dengesi
15.30 ABD, haziran ayı Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE)
16.15 ABD, haziran ayı sanayi üretimi
16.15 ABD, haziran ayı kapasite kullanım oranı
21.00 ABD, Fed'in Bej Kitap Raporu