Türkiye'de 2013 yılından itibaren 6325 sayılı hukuk uyuşmazlıklarında arabuluculuk kanunun kapsamında uygulanmakta olan arabuluculuk sistemi her geçen gün yeni alanları kapsayacak şekilde uygulama konuları genişletiliyor. Arabulucu Okşan Gülşen Kömürcü, özellikle uzun süren yargılama süreci nedeniyle sonuç elde etmenin zor olduğu hukuki konular için arabuluculuk uygulamasının Türkiye'de yıllardır başarıyla uygulandığını ifade ederek, "Hukuk sistemimiz de arabuluculuk uygulamasının gelişmesini desteklemek amacıyla 2018 yılından itibaren önce işçi işveren uyuşmazlıkları, 2019 yılından itibaren ticari uyuşmazlıklar ve 2020 yılından itibaren tüketici uyuşmazlıklarında dava şartı arabuluculuk sistemi uygulanmaktadır. Dava şartı arabuluculuk sisteminin temel özelliği yasal düzenleme yapılan bu alanlarda dava açılmadan önce mutlaka arabuluculuk yoluna gidilmesinin gerekli kılmaktadır. Arabuluculuk masasında anlaşma sağlanamadığı takdirde, oluşturulacak bir tutanak ile davanın mahkemeye taşınması söz konusu olabilecek" dedi.
KİRALAMA SÖZLEŞMESİYLE İLGİLİ UYUŞMAZLIKLAR ARABULUCULUK KAPSAMINA GİRECEK
Son günlerde sıkça kiracı ev sahibi arsasındaki yoğun olarak uyuşmazlıkların yaşandığını belirten Kömürcü, "Kira uyuşmazlıkları denildiğinde akıllara sadece ev ve işyeri kirası kapsamında uyuşmazlıklar gelse de aslında dava şartı kapsamındaki kira uyuşmazlıklarının uygulama alanı son derece geniş düzenlenmiştir. Kiralama yapılan her türlü sözleşmelerden doğan uyuşmazlıklar için arabuluculuk sistemini devreye girecektir. Arabuluculuk kapsamına sadece ev ve iş yeri kiralama değil, teknolojik ürünlerden, gelinliğe kadar yapılan her türlü ürün, eşya, araç ve tarla gibi kiralama anlaşmazlıkları için de uygulama alanı bulacaktır. Kira bedelinin tespiti, tahliye zamanı, depozito bedelinin iadesi, kiralananın kullanım şartlarının yeniden belirlenmesi gibi çok farklı konularda kira uyuşmazlığı olabilmektedir. Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklardan sadece icra takibi yapılan uyuşmazlıklardan önce arabuluculuk yoluna gidilmesi zorunluluğu bulunmayacak. Sadece Sulh Hukuk Mahkemesinde dava olarak görülecek bütün kiralama sözleşmesiyle ilgili uyuşmazlıklar arabuluculuk kapsamına gireceğini" aktardı.
1 AY İÇERİSİNDE ÇÖZÜME KAVUŞACAK
Arabuluculuk sürecine hem ev sahibi hem de kiracının başvurabileceğini kaydeden Kömürcü; "Başvurular adliyelerde bulunan arabuluculuk bürolarından yapılabilecek. Başvuru için hiçbir ücret ödenmeyecek. Yapılan başvuru üzerine sistem üzerinden bağımsız, tarafsız ve Adalet Bakanlığı Arabuluculuk Daire Başkanlığı siciline kayıtlı arabulucular atanacak. Arabulucu dosyayı aldıktan sonra tarafları bir araya getirerek onların müzakere etmesini sağlayacak. Bir masanın başında buluşan taraflar uyuşmazlığı kendi istedikleri şekilde, hızlı, gizli, ekonomik ve dostane bir biçimde çözebilme imkanına sahip olacaklar. Örneğin kira uyuşmazlığı yaşayan bir kiracı ile ev sahibi arasında Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açılması durumunda davacının ilk aşamada dava yoluna başvuru için harçlar, gider avansı, keşif bilirkişi ücreti gibi masraf kalemlerini yatırması gerekirken, bunlar arabuluculuk sürecinde söz konusu olmayacak. Taraflar, 3+1 haftalık sürede istedikleri kadar bir araya gelebilecekler. Arabuluculuk görüşmelerinde sürenin 2 saati geçmesi durumunda anlaşma olmaz ise ücret ödenecek. Yasal düzenleme gereği kira uyuşmazlıklarında en çok 3+1 haftalık süre içerisinde müzakere edilerek sonuçlanabilecek. Tarafların anlaşma sağlaması durumunda hukuki geçerliliği olan tarafların iradelerine göre belirlenen şartları içeren yasal bir anlaşma belgesi ortaya çıkarılabilecek. Şu an itibariyle mahkemelerin iş yükünün fazlalığı nedeniyle ilk duruşma günün bile dava açıldıktan aylar sonra verilmektedir. Ancak arabuluculuk sayesinde konu en fazla 4 haftada içerisinde çözüme kavuşturulabilecek" dedi.
Kömürcü şunları söyledi; "Son günlerde en çok karşılaşılan uyuşmazlıklara göre kiracı mevcut evinde oturmak istiyor. Ev sahibi ise kira bedeli düşük kaldığı için kira bedelinin günün ekonomik şartlarına göre revize edilmesini istiyor. Bu konunun dava yoluna taşınması durumunda taraflar için birkaç yıl sürecek bir dava maratonu ve bununla birlikte yargılama giderleri ortaya çıkacak iken arabuluculuk yolunda gidildiğinde mesele en çok 4 haftada tarafların mutabık kaldıkları şartlarda sonuçlandırılabiliyor. Kira sözleşmelerinden kaynaklanan uyuşmazlıklar nitelikleri gereği toplumsal barışı da yakından etkileyen özellik taşıdıklarından, uyuşmazlık sürecinin uzamasının yarattığı stres, gerginlik beraberinde şiddet eylemlerini tetiklemektedir. Bu kapsamda avantajlı bir uyuşmazlık çözüm yöntemi olarak arabuluculuk en iyi anlaşma seçeneklerini müzakere edip konuşup anlaşarak, el sıkışarak bulabilmeleri için taraflara iyi bir fırsat sunmaktadır. Bu yolla yılda yaklaşık 80 bin uyuşmazlığın dava yoluna gitmeden çözümlenmesi beklenmektedir."
