Çocukların ileride mağdur olmaması için emeklilik fırsatı sunmak isteyen aileler küçük yaşta sigortalı yapmak ya da bireysel emeklilik seçeneklerini tercih ediyor. İş Kanunu'na göre 18 yaşından önce sigortalı olunması hem yaş hem de prim günü açısından avantaj sağlar ve erken emeklilik kapısı açar. Ancak 18 yaşından önce sigorta yapılması için bazı koşulların oluşması gerekiyor. 18 yaş altı yapılan sigortalılık prim günleri geçerli olmakla beraber ilk sigortalılık tarihini etkilemiyor. Sigorta başlangıcı 16 yaşında olsa dahi başlangıç tarihi 18 yaşa basıldığı gün başlıyor. Emeklilik koşulları 2000 öncesi, 2000- 2008 arası ve 2008 sonrası olmak üzere üç döneme göre değişiyor. Çocuk yaşta çalışma ve sigortanın avantajı konusunda merak edilen soruların yanıtları şöyle:
Yaş grubuna göre sigorta işlemleri farklılık gösteriyor mu?
Sigorta giriş işlemleri İş Kanunu'na göre yapılırken yaş grubuna göre değişmiyor. Kanuna göre 15 yaşını doldurmayan çocukların çalıştırılması yasak olmasına karşın, 14 yaşını dolduran, ilköğretimini tamamlayan çocuklar, okullarına devamına engel olmayacak hafif işlerde çalıştırılabiliyor. Bunun için de 18 yaş altı çalışanın ailesi ile işveren arasında yazılı sözleşme yapılması zorunluluğu bulunuyor.
Oğlum 15 yaşında, şimdiden sigortasını yapmam emekliliğini öne çeker mi?
Sigorta
başlangıcı, ilk defa uzun vadeli sigorta kollarına tabi prim ödenmek suretiyle başlar. Sigortalılık süresi de ilk defa sigortalı olunan tarihten emekli aylığı bağlanana kadarki süreyi ifade ediyor. Emeklilik şartları üç döneme göre belirleniyor. Buna göre 2000 öncesi, 200- 2008 arası ve sonrası olarak değerlendirmek gerekiyor. Mevcut sistemde 2008'den önce küçük yaşta sigortalı gösterilenler erken emekliliğe hak kazanıyor. Bugün 18 yaş altında sigorta yapmak avantajlarına karşın erken emeklilik hakkı sağlamaz.
Günlük, haftalık çalışma saatlerinde yaş sınırlaması var mı?
18 yaşından küçük olanlar günde en fazla 7 saat, haftada en fazla 35 saat çalışabilir. Okul öncesi eğitime devam edenler ise günde en fazla 2 saat, haftada 10 saat çalışabilir. Bu süre, 15 yaşını bitiren çocuklarda haftada 40 saate kadar çıkabiliyor. Emeklilik için prim gün sayısı, sigortalılık süresi ve yaş koşulu bulunuyor. 18 yaşından küçük sigortalı olmak yaş, prim şartları açısından önemli olmakla birlikte süre açısından bir avantaj sağlamaz.
Küçük yaşta sigorta yapılması malullük, erken yaşta sigorta ölüm aylığında bir yarar sağlar mı?
18 yaş altı çalışmalar sigortalıya malullük aylığı bağlanması ve ölümü halinde de ailesine ölüm aylığı bağlanmasını sağlar.
Sigortalılık süresinin 18 yaşın dolduğu tarihten başlamasına yönelik hüküm herkesi kapsıyor mu?
BU
hüküm, Nisan 1981'den önceki sigortalı çalışmaya başlayan SSK'lıları etkilemiyor. 1981'den önce 18 yaş öncesi yapılan sigorta girişleri yaşa bakılmadan başlangıç yapılıyor. Ancak bu tarih ve sonrası yapılan sigorta girişlerinde 18 yaş başlangıç sayılıyor. Sigorta başlangıcını öne çekmiyor, yaş ve prim gün açısından yararı bulunuyor.
Mesleki eğitim, çıraklıkta yapılan sigorta emekliliği öne çeker mi?
Mesleki eğitim gören öğrenciler, çıraklara iş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık sigortası yapılıyor. Aylık prime esas kazanç tutarı, günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanlar hakkında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanıyor. Hizmet akdi statüsünde sigortalı sayılıyor ve bunlardan bakmakla yükümlü olunan kişi durumunda olmayanlara GSS hükümleri uygulanıyor.
Kendi hesabına çalışan 18 yaş altındakiler sigortalı sayılıyor mu?
Kendi
nam ve hesabına bağımsız ve kamu görevlisi statüsünde sigortalı sayılması gerekenlerden 18 yaşını doldurmamış olanlar 18 yaşından sonra sigortalı sayılıyor. Bir meslek veya sanat okulunu bitirenlerden, mahkemece ergin kılınmak suretiyle, öğrenimleriyle ilgili görevlerde çalışanlar hakkında 18 yaşın bitirilmiş olması şartı aranmıyor.
