Enerji yönetimi, Rusya- Ukrayna savaşı nedeniyle artan enerji fiyatlarına çözüm olarak "olağanüstü dönemler, olağanüstü müdahaleleri gerektirir" anlayışıyla Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu'na (EPDK) elektrik alım fiyatlarına müdahalede bulunma yetkisi veriyor. Yakın zamanda Meclis'e gelecek yeni düzenlemeyle EPDK, Enerji Piyasaları İşletme A.Ş. (EPİAŞ) tarafından işletilen, enerji borsası olarak bilinen Piyasa Takas Fiyatı'ndaki (PTF) elektrik alım fiyatlarına müdahalede bulunabilecek. Bu şekilde güneş, rüzgâr, hidroelektrik, doğalgaz, ithal ve yerli kömür gibi elektrik üretimi yapılan alanlarda, üreticilere tavan fiyat uygulayabilecek olan EPDK, ürün bazında PTF belirleme yetkisine sahip olacak.
YETKİ 6 AYLA SINIRLI
Taslak halindeki düzenlemenin yakında TBMM'ye gelmesi beklenirken, düzenleme kapsamında EPİAŞ tarafından işletilen borsadaki enerji fiyatlarının maliyet bazlı fiyatlandırılmasına ilişkin EPDK'ya yetki verilecek. Bu şekilde örneğin tüm dünyada artan doğalgaz fiyatları sebebiyle elektrik üretim maliyetleri düşen ve talebin arttığı ithal ya da yerli kömür, güneş, rüzgâr, hidroelektrik, jeotermal gibi elektrik üretilen alanlara tavan fiyat uygulanacak. EPDK, elektrik üreticilerinin maliyetlerine bakarak, ürün fiyatlarını dengelemek maksadıyla üreticilere "Borsada şu fiyattan daha fazlaya ürettiğin elektriği satamazsın" diyecek. Bu yetkinin EPDK'ya 6 ayla sınırlı olarak verilmesi planlanıyor.
FİYATLAR NASIL BELİRLENİYOR?
EPİAŞ tarafından işletilen enerji borsası PTF'de arz ve talep dengesine göre bir sistem işletiliyor. 21 elektrik tedarik şirketi müşterilerine satmak üzere her gün ihtiyaçları olan elektrik miktarını PTF'ye giriyor. Enerji borsasında fiyatlar arz-talep dengesine göre gün gün, saat saat değişkenlik gösteriyor. Şu anda tüm üretim alanlarında megawattsaat (MWh) başına enerji satın alım fiyatı ortalama 2 bin liraya ulaşırken, mayısta ise enerji üretim maliyetlerinin bazı gruplarda 2 bin 500 liralara ulaşma riski bulunuyor.
ANİ FİYAT ARTIŞI ÖNLENECEK
Elektrik tedarik şirketleri sisteme ihtiyaçları olan elektrik miktarını girdikten sonra kömürden elektrik üreten santraller ayrı fiyat, yenilenebilir ayrı fiyat, doğalgazdan elektrik üretimi yapan santraller ise o dönemki maliyetine göre elektriği satabilecekleri fiyatı sisteme giriyor. Ancak burada elektrik dağıtım şirketlerinin talebi kadar bir üretim yoksa EPİAŞ devreye girerek, tüm üreticilerden 2 bin lira tavan fiyatla elektrik alınmasına müsaade ediyor. Bu sebeple de maliyeti düşük olanla yüksek olan elektriği aynı tavandan satarak, gelir dengesinin bozulmasına sebep oluyor. Şimdi hayata geçecek düzenleme ile EPDK ürün bazında tavan fiyat belirleyerek tüm üreticilerin enerji borsasında ürün satabilecekleri tavan fiyatı kendisi belirleyecek. Bu şekilde dağıtım şirketlerinin üreticiden alacağı elektrik fiyatları EPDK'nın kontrolünde olacak. Böylece hanelere ve sanayiye ulaşan elektrik fiyatları da kontrol altında tutularak, ani fiyat artış gerekçeleri ortadan kaldırılacak.
