Orta Doğu'da artan gerilim tüm dünyada risk algısının yükselmesinde etkili olurken, ABD'nin İran'a doğrudan askeri müdahalesinin ardından, küresel piyasalar haftaya karışık bir seyirle başladı.
İran ve İsrail arasında devam eden çatışmalar yatırımcıların odağında olmaya devam ederken, hafta sonu ABD, İran'da bulunan Fordo, Natanz ve İsfahan olmak üzere üç nükleer tesise hava saldırısı düzenledi.
ABD Başkanı Donald Trump, İran'ın kilit nükleer zenginleştirme tesislerinin tamamen yok edildiğini belirterek, İran'ın barış yapmak zorunda olduğunu aksi halde sonraki saldırıların çok daha ağır olacağını söyledi.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance de Washington yönetiminin Tahran ile çatışmayı sürdürme değil diplomatik çözüm arayışında olduğu bildirdi.
Analistler, Orta Doğu'da artan gerilimin başta enerji arzı olmak küresel ekonomik riskleri artırdığını belirterek, bölgeden gelen haber akışının yakından takip edildiğini söyledi.
GÖZLER HÜRMÜZ BOĞAZI'NDA
Orta Doğu'daki petrol ve sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) üretiminin Umman Denizi ve Hint Okyanusu üzerinden dünya pazarlarına taşınmasını sağlayan Hürmüz Boğazı'nın ABD'nin İran'a yönelik hava saldırısının ardından kapatabileceğine yönelik endişeler tekrar güç kazandı.
Dünyada deniz yoluyla taşınan ham petrolün yaklaşık 3'te 1'i Hürmüz Boğazı'ndan geçerken, LNG ticaretinin yüzde 20'si de bu su yolundan sürdürülüyor. Bölgeden sevk edilen petrolün önemli alıcıları ise Asya ülkeleri olarak öne çıkıyor.
İran'daki yetkililerin konuya ilişkin açıklamaları yakından takip edilirken, İran Meclisi Ulusal Güvenlik Komisyonu Üyesi İsmail Kevseri, Meclisin, Hürmüz Boğazı'nın kapatılması gerektiği sonucuna vardığını ancak nihai kararın Milli Güvenlik Yüksek Konseyi uhdesinde olduğunu belirtti.
Analistler, 1970'lerdeki petrol krizine benzer bir arz krizinin ortaya çıkmasının küresel ekonomide derin sorunlara yol açabileceğini aktardı.
PETROL YÜKSELİŞE GEÇTİ
Cuma günü New York Borsası'nda Nasdaq endeksi yüzde 0,51 ve S&P 500 endeksi yüzde 0,22 düşerken, Dow Jones endeksi yüzde 0,08 yükseldi. ABD'de endeks vadeli kontratlar ise hafta sonu Orta Doğu'daki gelişmelerin ardından yeni haftaya negatif bir seyirle başladı.
Orta Doğu'daki çatışmaların etkisiyle ortaya çıkan enerji arz endişeleri etkili olmayı sürdürürken, Brent petrolün varil fiyatı yeni haftaya yüzde 1,2 yükselişle 76,8 dolardan başladı. Aynı dakikalarda Batı Teksas türü (WTI) ham petrolün varili de yüzde 1,3 primle 74,7 dolardan başladı.
Tahvil piyasalarında ise satıcılı bir seyir öne çıkarken, ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi yeni haftaya 2 baz puan yükselişle yüzde 4,40 seviyesinde başladı. Altının ons fiyatı ise ABD'nin diplomatik çözüm mesajlarının etkisiyle erken saatlerdeki kazancını silerek şu sıralarda yüzde 0,8 azalışla 3 bin 358 dolardan satılıyor.
Para birimleri tarafında doların gelişmiş ülke para birimlerine göre değer kazancı öne çıkarken, dolar endeksi, şu sıralarda yüzde 0,4 yükselişle 99,1 seviyesinde bulunuyor.
PMI VERİLERİ TAKİP EDİLİYOR
Avrupa borsalarında cuma günü İngiltere hariç pozitif bir seyir öne çıkarken, jeopolitik gerilimler bölgenin odağında bulunuyor. Avrupa piyasalarında, endeks vadeli kontratlar yeni haftaya negatif başladı.
İmalat sanayi aktivitesi ve büyüme tarafında sorunların hala devam ettiği Avrupa ekonomisinde enerji arzındaki sorunların maliyetleri artırabileceği endişesiyle Hürmüz Boğaz'ından gelecek haber akışı yatırımcılar tarafından yakından takip ediliyor.
Makroekonomik veri tarafında ise bugün bölge genelinde açıklanacak imalat sanayi ve hizmet sektörü Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri takip edilecek.
Analistler, Avro Bölgesi'nde son açıklanan ve beklentilerin üzerinde gelen büyüme verilerinin bölgedeki resesyon endişelerini sınırlı da olsa baskıladığını belirtti.
Cuma günü İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,20 değer kaybederken, Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,48, Almanya'da DAX 40 yüzde 1,27 ve İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,74 değer kazandı.
ASYA BORSALARINDA KARIŞIK SEYİR
Asya tarafında karışık bir seyir öne çıkarken, Orta Doğu'daki devam eden gerilim bölge pay piyasaları üzerinde etkili oluyor.
Hürmüz Boğaz'ından yapılan enerji sevkiyatının ciddi bir bölümünün ulaştığı Asya ülkelerinde bölgedeki gelişmelere yönelik haber akışı yakından takip ediliyor.
İran'ın olası bir boğaz kapatma girişiminde, boğazı tamamen kapatmak yerine bazı ülkelerin tanker gemilerine yönelik yaptırım uygulayabileceği ve Çinli tankerlerin olası yaptırımlardan daha az etkileneceğine yönelik iyimserlikler Çin endekslerini destekliyor.
Bölgedeki makroekonomik veri akışı da takip edilirken, bugün açıklanan verilere göre Japonya'da haziran ayına ilişkin imalat sanayi PMI 50,4 ile geçen aya göre güçlenmeye işaret ederken, hizmet sektörü PMI'da 51,5 ile güçlü kalmayı sürdürdü.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,2 ve Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 0,3 düşerken, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 ve Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,3 yükseldi.
BIST 100 ENDEKSİNDE ALIŞ AĞIRLIKLI SEYİR
Cuma günü alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,11 değer kazanarak 9.203,37 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı haziran vadeli kontrat ise cuma akşam seansında normal seans kapanışının yüzde 0,4 üzerinde 10.306,00 puanda işlem gördü.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,1 yükselişle 39,6730'dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 39,7270'ten işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde finansal hizmetler güven endeksi, yurt dışında ise dünya genelinde açıklanacak imalat sanayi ve hizmet sektörü PMI verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 9.300 ve 9.400 puanın direnç , 9.100 ve 9.000 seviyelerinin destek konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, haziran ayı finansal hizmetler güven endeksi
10.30 Almanya haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
11.00 Avro Bölgesi, haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
11.30 İngiltere, haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
16.45 ABD, haziran ayı imalat sanayi/hizmet sektörü/bileşik PMI
17.00 ABD, mayıs ayı mevcut konut satışları