Küresel piyasalarda, ABD Başkanı Donald Trump'ın diğer ülkelere yönelik tarife oranlarını içeren mektupları yayımlamasının ardından azalan risk iştahıyla karışık bir seyir izleniyor.
Trump'ın göreve gelmesinin ardından gündemden düşmeyen gümrük tarifeleri piyasaların yönü üzerinde etkili olmaya devam ediyor. ABD tarafından açıklanan son tarife kararları sonrasında bundan sonra da daha ağır tarifelerin gelebileceğine dair endişeler artarken, bu durum ithal mallara uygulanan yüksek vergilerin küresel ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebileceğine dair öngörüleri öne çıkarıyor.
Başkan Trump, Japonya ile Güney Kore'ye yönelik mektuplarında bu ülkelerden 1 Ağustos'tan itibaren ABD'ye gönderilen tüm ürünlere, sektörel tarifelerden ayrı olarak yüzde 25 gümrük vergisi uygulanacağını bildirdi.
Yüksek oranlardan kaçınmak için başka ülkeler üzerinden aktarılan malların daha yüksek tarifelerle karşılaşacağına dikkati çeken Trump, misilleme durumunda ise yüzde 25'lik tarife oranının artacağını kaydetti.
Trump, Malezya, Kazakistan, Tunus, Güney Afrika, Bosna Hersek, Endonezya, Bangladeş, Sırbistan, Kamboçya, Tayland, Laos ve Myanmar'a yönelik tarife oranlarını içeren mektupları yayımladı.
Söz konusu mektuplarda Trump, uygulanacak tarife oranlarının, Malezya, Kazakistan ve Tunus için yüzde 25, Güney Afrika ve Bosna Hersek için yüzde 30, Endonezya için yüzde 32, Bangladeş ve Sırbistan için yüzde 35, Kamboçya ve Tayland için yüzde 36, Laos ile Burma için yüzde 40 olduğunu aktardı.
Trump, tarifelerin ikili ilişkilere bağlı olarak yukarı yada aşağı yönlü değişebileceğini bildirdi. Bazı ülkelere gönderilen tarife mektuplarının nihai teklifleri olduğunu ifade eden Trump, "Ama farklı bir teklifle gelirlerse ve ben de beğenirsem yaparız." dedi.
Başkan Trump ayrıca 9 Temmuz'da sona eren tarife erteleme süresinin 1 Ağustos'a uzatılmasına ilişkin kararnameyi imzaladı. Tarife erteleme süresinin uzatıldığı 1 Ağustos tarihinin kesin olup olmadığına dair soruya Trump, "Kesin diyebilirim ama yüzde 100 kesin değil. Eğer ararlarsa ve 'Farklı bir yol izlemek isteriz.' derlerse buna açık olacağız." cevabını verdi.
Trump'ın kararları ABD Merkez Bankası'nın (Fed) politikasına ilişkin belirsizliklerin devam etmesine neden oldu. Fed Federal Açık Piyasa Komitesi'nin (FOMC) yarın yayımlayacağı toplantı tutanaklarından verilecek mesajlar da yatırımcıların odağında bulunacak.
Bu gelişmelerle, enflasyonist baskıların devam edeceğine yönelik endişelerle dün yüzde 4,40 seviyelerini test eden ABD'nin 10 yıllık tahvil faizi bugün yüzde 4,38'de dengelendi.
Altının ons fiyatı dün yatay seyirle 3 bin 336,55 dolardan kapanırken, bugün yatay seyirle 3 bin 335 dolar seviyelerinde seyrediyor. Dün günü yüzde 0,1 artışla 97,3'ten tamamlayan dolar endeksi de bugün de yatay seyrederek 97,3'te bulunuyor.
Trump'ın tarife mektuplarını paylaşması sonrasında New York borsasında negatif bir seyir izlendi. Söz konusu mektuplar sonrasında bazı Japon ve Güney Koreli şirketlerin ABD borsalarında işlem gören hisseleri düşüşe geçti.
Japon otomobil şirketleri Toyota ile Honda'nın hisseleri yüzde 4 civarında düşerken, Güney Koreli telekomünikasyon şirketi SK'nin hisseleri yüzde 8'e yakın ve LG Display'in hisseleri yüzde 8'den fazla geriledi.
Öte yandan, Tesla Üst Yöneticisi (CEO) Elon Musk'ın siyasi parti kurma planını açıklamasının ardından şirketin hisseleri bugün yaklaşık yüzde 7 değer kaybetti.
Bu gelişmelerle, New York Borsası'nda dün S&P 500 endeksi yüzde 0,79, Nasdaq endeksi yüzde 0,92 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,94 geriledi. ABD'de endeks vadeli kontratlar yeni güne karışık bir seyirle başladı.
Avrupa borsalarında ABD ile ticaret görüşmelerinde ilerleme kaydedileceğine yönelik umutların artmasıyla dün İngiltere hariç pozitif bir seyir izlendi. Avrupa Birliği'nin tarife oranlarını belirleyen bir mektup almasının beklenmediğine dair haber akışı Avrupa borsalarında risk iştahının artmasına neden oldu.
Avrupa Birliği (AB) ABD ile 9 Temmuz'a kadar ticaret anlaşması yapılmasının hedeflendiğini bildirdi. Öte yandan Avro Bölgesi'nde yatırımcıların ekonomiye güveni, ekonomilerde toparlanma sinyalleriyle temmuzda son 40 ayın en yüksek seviyesine ulaştı.
Almanya'da sanayi üretimi, mayısta otomotiv ve ilaç sektörlerindeki güçlü büyüme sayesinde bir önceki aya göre yüzde 1,2 artarak beklentileri aştı.
Analistler, açıklanan verilerin Bölgede resesyon endişelerinin azalmasını sağlayabileceğini belirtti. Bu gelişmelerle, İngiltere'de FTSE 100 endeksi yüzde 0,19 gerilerken, Almanya'da DAX endeksi yüzde 1,20, İtalya'da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,74 ve Fransa'da CAC 40 endeksi yüzde 0,35 yükseldi. Avrupa'da endeks vadeli kontratlar yeni güne ise karışık seyirle başladı.
Asya borsalarında ise Trump'ın ticaret görüşmelerinde açık kapı bırakılabileceğini işaret etmesinin ardından artan risk iştahıyla pozitif bir seyir izleniyor. Trump'ın görüşmelere açık olabileceğini belirtmesinin ardından Asya ülkelerinin ABD'ye ihracatının zarar görebileceğine dair endişeler azaldı.
Japonya'nın ABD ile görüşmelere devam edebileceğine dair haber akışı da Asya borsalarını destekledi.
Japonya Merkez Bankası'nın (BoJ) politikalarına ilişkin belirsizlikler devam ederken, ABD'nin açıkladığı yeni gümrük verdileriyle beraber Bankanın faiz artırımlarını öteleyebileceği öngörülüyor.
Bu gelişmelerle Japonya'nın 30 yıllık tahvil faizi 10 baz puan artışla yüzde 3,065'e çıktı. Öte yandan Avustralya Merkez Bankası politika faizini değiştirmeyerek yüzde 3,85'te sabit tuttu.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya'da Nikkei 225 endeksi yüzde 0,3, Hong Kong'da Hang Seng endeksi yüzde 0,8, Çin'de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,6 gerilerken, Güney Kore'de Kospi endeksi yüzde 1,5 yükseliş kaydetti.
Dün satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi, günü yüzde 1,64 değer kaybederek 10.107,68 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ağustos vadeli kontrat ise dün akşam seansında normal seans kapanışının hemen üzerinde 11.940,00 puanda işlem gördü.
Dolar/TL dün yüzde 0,3 artışla 39,9613'ten kapanırken, bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 artışla 40,0060'tan işlem görüyor.
Öte yandan Hazine ve Maliye Bakanlığı, dün bir hazine bonosu ve bir devlet tahvili ihalesinde, 97 milyar 224,8 milyon lira borçlanmaya gitti. Bakanlık bugün de iki devlet tahvili ihalesi gerçekleştirecek.
Analistler, bugün yurt içinde veri gündeminin sakin seyredeceğini, yurt dışında ise Almanya'da dış ticaret dengesinin takip edileceğini dile getirdi.
Tarifelere ilişkin haber akışının yatırımcıların odağında bulunduğunu ifade eden analistler, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 9.900 seviyelerinin destek, 10.200 ve 10.300 puanın direnç konumunda olduğunu kaydetti.