SABAH Gazetesi'nin gündeme getirdiği ve Çinli ürünlerin tehlike saçtığına dair haber sonrası Ticaret Bakanlığı yabancı sitelerden alınan ürünleri mercek altına aldı. Konunun gündeme gelmesinin ardından Ticaret Bakanlığı, yurt dışındaki e-ticaret platformlarından satın alınan ürünlerin tüketici sağlığı ve güvenliğini tehdit etmemesi için harekete geçti. Yabancı platformlardan alınan ürünlerde yüksek oranda kanserojen ve toksik madde tespit edildi.
YÜKSEK ORANDA KANSEROJEN MADDE TESPİT EDİLDİ
Yakın zamanda Avrupa Birliği (AB), Kore ve İskandinav ülkeleri tarafından yapılan laboratuvar testlerinde, e-ticaret platformlarında satılan ürünlerin bir kısmında ciddi güvenlik riskleri olduğu belirlendi. Farklı ürün gruplarından alınan numunelerin büyük bölümünün de ürün güvenliği gerekliliklerini karşılamadığı görüldü.
Özellikle konfeksiyon, ayakkabı, deri ve çocuk kategorilerindeki birçok üründe yüksek oranda kanserojen ve toksik madde tespit edilmesi, Türkiye'deki tüketicilerde de tedirginliğe yol açtı.
Türkiye'deki e-ticaret siteleri, pazar yerleri ile mağazalar, standartlara uygun satış yapmaları konusunda sıkı denetimlere tabi tutuluyor. Ancak yurt dışındaki alışveriş sitelerinden ithal edilen bazı ürünler risk taşıdığı halde Türkiye pazarına erişim sağlayabiliyor.
Çinli e-ticaret platformlarına kıskaç! 270 ürün incelendi: Yasal sınırın 240 kat üzerinde kanserojen madde tespit edildi
BAKANLIK HAREKETE GEÇTİ
Yurt dışındaki e-ticaret platformlarından yapılan alışverişlerin artması ve bu ürünlerin güvenliğine yönelik endişeler, Ticaret Bakanlığını harekete geçirdi.
Bakanlık, ürün güvenliğinden sorumlu diğer kuruluşlarla birlikte analiz ve tahlil süreçlerini yakın takibe aldı.
Bakanlıkça ilk etapta oyuncak ve bebek ürünleri başta olmak üzere yüksek riskli kategoride değerlendirilen ayakkabı ile tekstil ve deri ürünlerinin laboratuvar ortamında güvenlik testlerinin yapılmasına yönelik seri denetimler başlatıldı.
Bu süreçte AB uygulamalarında olduğu gibi söz konusu test ve denetimlerin neticeleri değerlendirilerek ilave tedbirler alınacak. Risk durumu dikkate alınarak bu ürünler için diğer test ve belgelendirme sonuçları talep edilecek.
Türkiye'de piyasaya sunulan tüm ürünlerin güvenlik riski taşımaması, halk sağlığını tehdit etmeyecek şekilde imal edilmesi, teknik mevzuat ve standartlarla uyumlu olması gerekiyor.
SABAH GÜNDEME GETİRMİŞTİ
Konuyu ilk kez SABAH, "Çinli e-ticaret platformlarına kıskaç! 270 ürün incelendi: Yasal sınırın 240 kat üzerinde kanserojen madde tespit edildi" başlığı ile gündeme getirmişti. Çin merkezli e-ticaret platformlarında satılan, düşük fiyatları nedeniyle gümrük vergisi ve güvenlik testine girmeyen ürünler ülkeleri alarma geçirdi. Büyük çoğunluğu Temu, Shein gibi Çinli platformlardan gelen ürünlerin bazılarında tüketici sağlığını tehdit eden içeriklere rastlandı. Özellikle kanserojen içerik, toksik madde içeriği, kimyasal ve elektriksel ihlaller başta olmak üzere insan hayatını riske atabilecek ciddi uygunsuzluklar birçok ülkede tedirginlik yarattı. Avrupa Tüketici Örgütü (BEUC) çalışma yaptı. BEUC raporunda, oyuncaklarda yasal sınırın 240 kat üzerinde ftalat (kanserojen madde), gıda ile temas eden ürünlerde ise yasal sınırın 50 kat üzerinde florin tespit edildiği belirtildi. Test edilen kozmetik ürünlerin yüzde 87'sinin, hijyen ve temizlik ürünleri ile bazı oyuncaklar ve elektrikli aksama sahip tüketici ürünlerinin ise tamamının ürün güvenliği açısından uygunsuz olduğu tespit edildi.
AB SORUŞTURMA BAŞLATTI
AB, Dijital Hizmetler Yasası (DSA) kapsamında yasa dışı ürünler satan firmalara karşı alınan önlemler ile tüketicilerin korunması ve kamu sağlığına yönelik uygulanan tedbirlerle ilgili olarak Temu'ya karşı bir soruşturma başlattı. Soruşturma çerçevesinde, Temu'dan satılan ürünlerin güvenliğinin sağlanması, yasa dışı ve tehlikeli ürünlerin tespit edilerek hızlıca platformdan kaldırılması, algoritmaların şeffaflaştırılması ve satıcıların izlenebilirliğinin artırılması gibi bir dizi yükümlülüğün yerine getirilmesi talep edildi.
240 KAT FTALAT TESPİT EDİLDİ
Oyuncaklardan temizlik malzemelerine kadar çok geniş bir yelpazede ürün satışı gerçekleştiren Çinli e-ticaret firmalarına yönelik Avrupa Tüketici Örgütü (BEUC) tarafından da bir çalışma yapıldı. BEUC tarafından yayınlanan raporda, farklı ürün grupları itibarıyla Temu'dan sipariş edilen ürünlerin laboratuvar testlerine tabi tutulduğu ve insan sağlığını tehdit edecek kadar yüksek oranda zararlı kimyasallara rastlandığı ifade ediliyor.
Rapora göre, oyuncaklarda yasal sınırın 240 kat üzerinde ftalat (kanserojen madde), gıda ile temas eden ürünlerde ise yasal sınırın 50 kat üzerinde florin tespit edildi. Ayrıca, bebek ürünlerinde kolayca parçalanma/dağılma nedeniyle bebeklerde boğulma riski yarattığı ortaya konulurken; örneklem olarak alınarak test edilen kozmetik ürünlerin yüzde 87'sinin, hijyen ve temizlik ürünleri ile bazı oyuncaklar ve elektrikli aksama sahip tüketici ürünlerinin ise tamamının; yani yüzde 100'ünün ürün güvenliği açısından uygunsuz olduğu tespit edildi.
ÜRÜNLERİN YÜZDE 71'İ ÜRÜN GÜVENLİĞİNE AYKIRI
Temu ve Shein platformlarında satılan ürünlerin güvenliğine ilişkin laboratuvar testleri gerçekleştirip, konuya ilişkin rapor yayınlayan bir diğer kurum ise İskandinav Bakanlar Konseyi (Nordic Council of Ministers) oldu. Konsey raporuna göre, söz konusu e-ticaret firmalarından satın alınan 7 farklı kategorideki 270 adet ürünün yüzde 71'lik kısmı AB ürün güvenliği düzenlemelerine aykırı çıktı.
Elektrikli oyuncaklar grubundaki test sonuçlarında güvensiz ürün oranının yüzde 81 çıktığı, söz konusu ürün grubunun en yüksek riski taşıdığı belirtildi. Bazı ürünlerin kimyasal içerik olarak güvenli sayılacak limiti 622 kata kadar aşarken, iki üründe ise ürün güvenliği düzenlemeleri kapsamında kabul edilebilir seviyeden 27 kat daha yüksek düzeyde kurşun içerdiği tespit edildi.
TÜRKİYE DE RİSK ALTINDA
Benzer kolaylaştırılmış usullerle sınırötesi e-ticarete izin veren Türkiye'de de bu ürünlerin ithalatı dikkat çekici boyutlara ulaştı. Özellikle oyuncak, tekstil ve konfeksiyon, ayakkabı gibi birçok ürün hiçbir ürün güvenliği önlemi olmadan piyasaya giriyor. Bu şekildeki ithalatın tüketiciler için ortaya çıkardığı risk endişesi diğer ülkelerin uygulamaları kapsamında değerlendiriliyor. Yakın zamanda, Endonezya, Temu uygulamasını Google ve Apple'ın uygulama mağazalarından kaldırmıştı. Vietnam Ticaret Bakanlığı ise Temu'ya getirilen kayıt zorunluluğunun süresi içerisinde yapılmadığı gerekçesi ile firmanın faaliyetlerini askıya alacağını açıklamıştı.