YAĞIŞLAR DAHA DA ARTACAK
-Hocam yıllardır iklim değişikliğinin etkileri üzerinde çalışıyorsunuz. İklim değişikliğinin son doğal felaketlerle bir ilgisi var mı?
Atmosferdeki su buharı veya nemin yere su damlacıkları olarak düşmesi şeklinde gerçekleşen yağmurlar meteorolojik koşullar nedeniyle oluşmaktadır. Özellikle mevsim geçişlerinde, yani ilkbahar sonları ve yaz başlarında konvektif yağışların görülmesi oldukça normaldir. Bunun nedeni sıcaklıkların yükselmesi ile giderek ısınmaya başlayan yeryüzeyi ile atmosferin alt ve üst tabakaları arasındaki sıcaklık farklılığıdır. Isınan ve yükselerek soğuyan kararsız hava kütlelerinde yeteri miktarda nem olduğu durumlarda güçlü ve dikey yönde yükselmeler görülür. Isınmayla birlikte dikine gelişen Cumulonimbus (Cb) bulutları oluşur ve bu bulutlar da şiddetli sağanak şeklinde orajla (gök gürültüsü, şimşek-thunderstorm) birlikte yağışlar getirir.
YAĞIŞLAR GENELLİKLE GÜÇLÜ VE KISA SÜRELİDİR
Bu nedenle çok kısa zaman içerisinde toprak neme doyup, yüzey akışlarına ve ardından sel ve taşkınlara sebep olur. İklim değişikliği sıcaklık artışlarına bağlı olarak düşey değişimleri güçlendirip kararsız atmosfer koşullarını destekleyebilir. İklim değişikliğinin bu yağışlara etkisi ise yağışların şiddetinin artması ve daha sık görülecek olması şeklinde yorumlanabilir.
BUGÜN SEL, YARIN KURAKLIK OLABİLİR
-Yıllardır konuşuyoruz ama artık yavaş yavaş korktuğumuz başımıza geliyor. İklim değişikliği hayatımızı nasıl etkileyecek?
Sibirya'da rekor sıcaklıklar görülüyor. Atmosferin sıcaklığında anormal değişiklikler yaşanıyor. İnsan vücudunda olduğu gibi dünyanın ısısını da düşürmemiz gerekiyor. İklim değişikliğinde bugün aşırı yağışlar olur, yarın aşırı kuraklıklar olur. Deniz suyu seviyesi yükselmeye başladı. Bu devam ederse bazı adalar su altında kalacak. Denizlerin ısınması canlı hayatı da tehdit ediyor. İklim değişikliği depremden 10 kat daha tehlikelidir.
BELEDİYELER ALTYAPIYI İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE UYGUN OLARAK YENİLEMELİ
-Bu konuda neler yapılmalı?
Son yüzyılın meselesi, bütün dünyada eski kriterlere göre yapılmış. Şu anda 3 saatte yağan yağmur 10 dakikada yağıyor. Batı'da büyük değişim var. Belediyeler eylem planlarını hayata geçirmeleri gerekiyor. İBB eylem planı hazırladı. Onun uygulanması gerekiyor. Altyapıyı kesinlikle yenilemek lazım. Eylem planlarını satır satır uygulamak gerekir. Bunu yapmazsak bu tür olaylar yaşamaya devam ederiz.
- Bu tür yağmurlar artacak mı?
İklim değişikliği ile yağışların şiddeti ve sıklığının artması öngörülmektedir.
BU TÜR YAĞIŞLARIN BAŞLANGICI YAZ
-Neden yaz ayları başlangıcında bu yağışlarla karşılaşıyoruz?
Yaz ayları başlangıcında atmosferin katmanlarındaki kararsızlık konvektif yağışlara neden olmaktadır. Konvektif yağışlar da sağanaklar şeklinde görülmektedir.
ATMOSFERDEKİ "SÜPER HÜCRE" YE DİKKAT
- Bu yağmurlarla birlikte "süper hücre" kavramı ile tanıştık. Süper hücre nedir?
Süper hücre, atmosferin üst katmanlarındaki aşırı kararsızlık (sıcak ve nemli hava) ile oluşan kuvvetli dikey rüzgarların çok olduğu kuvvetli bir oraj çeşididir. Çok yağışlı süper hücre, hava kütlesinin çok fazla miktarda su (nem) taşıdığı koşullarda meydana gelir. Çok yoğun yağışlara, dolu, fırtına ve hortumlara sebep olabilir. Hatta yoğun yağışlar sırasında görüş mesafesi de düştüğü için meydana gelen fırtına ve hortumlar fark edilemeyebilir. Her şiddetli yağış veya dolu süper hücre ile tanımlanmamalıdır. Türkiye'de daha çok yaz aylarında görülür.
ATMOSFERDEKİ KARARSIZLIK HORTUMA DÖNÜŞÜYOR
- Yağmurdan sonra hemen hortumlar ortaya çıktı. Bunun sebebi nedir?
Atmosferdeki kararsızlık nedeni ile ısınmayla birlikte dikine gelişen Cumulonimbus (Cb) bulutları oluşur. Bu bulutlardan aşağıya doğru sarkan ve yere dokunan kendi dar ekseni etrafında şiddetli bir şekilde dönen hava kolonlarına yani hortumlara neden olabilir. Aynı zamanda bu bulutlar dolu ve gökgürültüsü ile birlikte kuvvetli yağışlar getirir.
