İmtihan ile ilgili ayetler ve mealleri birden fazla surede geçmektedir. İnsanların başına gelen kötü ya da iyi olayların birer imtihan olduğunu hatırlatan bu ayetler vardır. Kur'an bizden önce yaşayan insanların da daima imtihan edildiğini söyler. İmtihan, insanın yeryüzüne ayak basmasından bu yana vardır. Bu da zorluklara sabır ve imtihan ile ilgili ayet ve hadisler oluşmasını sağlamıştır. Ayetler ve hadisler insanların nasıl yaşaması gerektiğine dair bilgiler verirken bu bilgilere ulaşmak için Kurana göre imtihan nedir, araştırmak gerekir.
İmtihan ve sabırla ilgili ayetler Kur'an'da çok fazla bulunmaktadır. İnsanın daima bir imtihanda olduğunu ve sabırla sınandığını ifade eden bu ayetler geçmişte yaşanan imtihanları da hatırlatmaktadır. Kur'an'da geçen bazı surelerdeki imtihanla ilgili ayetler şunlardır:
Ankebut/ 2. Ayet: İnsanlar, hiç imtihana tâbi tutulmadan, sadece "İnandık!" demekle bırakılıvereceklerini mi sandılar?
Ankebut/ 3. Ayet: Gerçek şu ki biz, onlardan öncekileri de imtihan ettik. Böylece Allah, doğru söyleyenleri de ortaya çıkaracak, yalancıları da elbette ortaya çıkaracaktır.
Zümer/49. Ayet: İnsan bir sıkıntıya düştüğünde bize yalvarıp yakarır. Ona tarafımızdan bir nimet verdiğimizde ise: "Bunu bilgim ve becerim sayesinde elde ettim" deyiverir. Halbuki o bir imtihandır; fakat insanların çoğu bunu bilmez.
Teğabün/15. Ayet: Mallarınız ve çocuklarınız birer imtihan vesilesidir. Allah'ın sevgi ve taatini mal ve evlat sevgisine tercih edenleri Allah katında büyük bir mükâfat beklemektedir.
Bakara/49.Ayet: Hatırlayın o zamanı ki, size azabın en kötüsünü revâ gören; oğullarınızı boğazlayıp kadınlarınızı hayâ edilecek işler için sağ bırakan Firavun hânedânından sizi kurtarmıştık. Bunda da Rabbinizden size büyük bir imtihan vardı.
Bakara/ 155. Ayet: Sizi mutlaka biraz korku ve açlık ile; biraz da mallardan, canlardan ve ürünlerden noksanlaştırmak sûretiyle imtihan edeceğiz. Sabredenleri müjdele!
Âl-i İmran/ 186. Ayet: Mallarınız ve canlarınız husûsunda mutlaka imtihan edileceksiniz; sizden önce kendilerine kitap verilenlerden ve müşriklerden birçok üzücü sözler işiteceksiniz. Eğer sabreder ve günahlardan sakınırsanız, elbette bu davranış, yapılmasında azimli ve kararlı olunması gereken en mühim işlerdendir.
Sabır, bu dünyada karşılaştığımız zorluklara dair acı, yoksulluk, haksızlık vb.üzücü durumlar karşısında ses çıkarmadan onların geçmesini bekleme erdemidir. Bu erdeme dair Kuran'da birden fazla ayet vardır. Bu ayetler:
Bakara/ 45. Ayet: Sabır ve namazla Allah'tan yardım isteyin. Doğrusu namaz çok ağır ve çetin bir iştir. Ancak o, Allah'a duyduğu derin saygıdan kalbi ürperenlere ağır gelmez.
Bakara/ 153. Ayet: Ey iman edenler! Sabrederek ve namaz kılarak Allah'tan yardım isteyin! Çünkü Allah, sabredenlerle beraberdir.
Al-i İmran/ 15. Ayet: Onlara şöyle söyle: "Size bunlardan daha güzelini haber vereyim mi? Takvâ sahiplerine Rableri katında altlarından ırmaklar akan, içinde ebedî kalacakları cennetler, tertemiz eşler ve hepsinden öte Allah'ın rızâsı vardır. Allah, kullarını hakkiyle görmektedir.
Al-i İmran/ 16. Ayet: O takvâ sahipleri: "Rabbimiz! Şüphesiz biz iman ettik; ne olur günahlarımızı bağışla ve ateşin azâbından bizi koru!" derler.
