İhracatı ciro ile ölçmeye görün, katma değeri ıskalarsınız. Turizmi de ciro ile ölçerseniz, turistin nitelik sorunu kalır.
Tablodaki rakamların anlattığı şu: Gelen turist başına kazancımız sürünürken, bizim turist olarak yurtdışında harcamamız hızla artıyor.
Bunu küresel kriz üzerinden okursanız, turist başına ciroyu haklı göstermek mümkün olabilir. Fakat turizmdeki eksen kaymasını da hesaba katınca, tıpkı ihracattaki gibi turizmi de "katma değer" merceği altına alma zamanı geldiğini görürsünüz. 2023'te 500 milyar $ ihracat, 2 trilyon $ milli gelir yanı sıra 50 milyon turist, 50 milyar $ turizm geliri hedefimiz var. Basit bir bölme işlemiyle önümüzdeki 11 yılda turist başına girdiyi 1.000 $'a çıkarmak gerekiyor.
Fakat bu artış hızıyla gidersek, bunu sağlamak mümkün olmayacak. Zira sorun, yapısal görünüm almaya başladı. Temel soru; acaba biz katma değeri daha yüksek turizm sektörünü nasıl var edebiliriz? Klasik anlamda deniz kum güneş odaklı, "her şey dahil" ile yapabildiğimiz bu...
Dikkatinizi çekerim 2010'dan 2011'e turist sayısını %9.7 artırırken turist başına harcamayı ancak %1.1 artırabildik. Sorun, "yeterince kazandırmayan turist" ise, bu alanda bir şeyler yapmanın zamanı geldi demektir.
İhracatta katma değeri artırabilmek için sanayi strateji belgesinde de zikredildiği gibi orta ve yüksek teknolojili üretimi teşvik ediyoruz. Bu ay sonunda bu teşvikleri öğrenmiş olacağız.
Turizm, ihracattan daha mı az önemli? Üstelik 100 birim ihracat için 66 birim ithalata mecbur iken 100 birim turizm cirosu için dışa bağımlılık 0.1 birim civarında. Cari açığa "ilaç" bir sektörün katma değer sorunu, gündemimiz olmalı.