TBMM'de kabul edilerek kanunlaşan Sosyal Güvenlik Yasası'ndaki değişikliklerin getirdiği yenilikler ve mali etkisini mercek altına aldık. Özel sektör işyerlerine uygulanan 5 puanlık prim indiriminin 4 puana indirilmesiyle devletin kasasına ne kadar para girecek? İmalat sektörünün indirim kapsamı dışında tutulmasıyla bu sektöre ne kadar destek sağlanacak? Türkiye'de kaç kişinin ne kadar Genel Sağlık Sigortası borcu var? Yabancı öğrencilerin GSS borcu sorunu nasıl çözülecek? Tüm bu soruların yanıtları "İş'in Doğrusu"nda...
5 puan prim indirimi ve amacı nedir?
Sigorta pirim teşviklerinin en önemlisi, faydalanıcı sayısının yüksekliği, genel şartların dışında herhangi bir özel koşul aranmaması, başvuru şartı olmadan öncelikli olarak uygulanması ve süresiz uygulanması nedenleriyle "malullük, yaşlılık ve ölüm sigortası işveren hissesinden 5 puan indirimdir. 1.10.2008 tarihinden itibaren uygulanan ve Hazine tarafından finanse edilen bu indirim kayıt dışı istihdamın azaltılması, sigortalı sayısının arttırılması, prim tahsilat oranının yükseltilmesi ve diğer sosyal güvenlik yükümlülüklerine gönüllü uyumun artmasını amaçlıyor.
Bu indirimden hangi işverenler, hangi şartlarda yararlanabiliyor?
Mevcut durumda sektör ayrımı olmaksızın, prim borcu bulunmayan, sigortalılarına ilişkin bildirimleri SGK'ya zamanında yapan, kayıt dışı sigortalı çalıştırmayan ve sahte sigortalı bildiriminde bulunmayan tüm özel sektör işyerleri (ihaleli işler hariç) 5 puanlık prim indiriminden eşit oranda yararlanabiliyor. İşverenlere 2024 yılı prime esas kazanç aralıklarına göre bir sigortalı için 1.000 TL - 7.500 TL arasında indirim sağlanmakta.
19.2 MİLYAR İNDİRİM
Toplam indirim tutarı ne kadar ve kaç işyeri yararlandı?
2024 Yılı Ağustos ayı verilerine göre 5 puan pirim indiriminden 1.626.927 özel sektör işyeri, toplam 11.155.574 sigortalıdan dolayı faydalandı. Bu işyerlerine 19.21 milyar TL indirim tahakkuk ettirildi.
İndirimden faydalanan işyerlerinin kaçı imalat sektöründe faaliyet gösteriyor?
Bu indirimden yararlanan işyerlerinin yaklaşık 244 bini imalat sektöründe faaliyet göstermekte ve yararlanılan sigortalıların ise yaklaşık 3.3 milyonu bu işyerinde çalışıyor. 31.12 2026 tarihine kadar 5 puan olarak uygulanmaya devam edecek bu indirim uygulamasını Cumhurbaşkanı 2027 yılı sonuna kadar uzatabilecek. Bu 1 puanlık farkın kamu giderlerinde aylık 1.19 milyar TL altı aylık 7.14 milyar TL ve yıllık 14.28 milyar TL artışa neden olacak.
Prim indirimi neden 5 puandan 4 puana düşürüldü?
Düzenleme ile kamu kaynaklarının daha etkin kullanılması için yararlanma şartlarında herhangi bir değişiklik olmadan 5 puanlık prim indiriminin oranı 4 puana düşürüldü. Düzenleme ile işverenlere bir sigortalı için aylık uygulanan indirim tutarı 2024 yılı primine esas kazanç aralıklarına göre 800,10 TL - 6.000.75 TL arasında olacak.
46.1 MİLYAR TL TASARRUF
5 puan prim indiriminin 4 puan olarak uygulanması ne kadar tasarruf sağlayacak?
Değişiklikle kamu giderlerinde yıllık 3.84 milyar TL, altı aylık 23.06 milyar TL ve yıllık 46.11 milyar TL azalma öngörülüyor. Hesaplama 2024 yılı asgari ücret tutarına göre yapılırken, 2025 yılında tasarruf tutarının asgari ücret artışında gerçekleşecek artış orana paralel olarak daha da artacak.
5.8 MİLYON KİŞİNİN GSS BORCUNU DEVLET ÖDÜYOR
GSS ücretini ödeyen ve ödemeyen vatandaşların sayısı kaç?
Herhangi bir işte çalışmayan, gelir/aylık almayan veya bakmakla yükümlü olarak sağlık hizmetlerinden yararlanmayan kişiler, SGK tarafından otomatik tespit edilip GSS'li olarak tescil ediliyor. 2024 Ağustos ayı itibariyle primlerini kendi ödemek suretiyle genel sağlık sigortasından 2.020.290 kişi, prim ödeme gücü olmayıp GSS primi devlet tarafından karşılanan kişi sayısı ise 5.881.984.
GSS kapsamında tahsilat ve borç tutarları ne kadar?
Bu kapsamda 12.733.075 kişiye ait toplam alacak miktarı 29.9 milyar TL'si prim aslı ve 28.4 milyar TL'si gecikme zammı ve cezası olmak üzere toplam 58.4 milyar TL'ye ulaştı. SGK'nın 2023 yılı sonu itibariyle yüzde 15.5 olan cari dönem tahsilat oranı yüzde 11.1' kadar düştü.
Kaç yabancı öğrenci, GSS'den nasıl yararlanıyor?
Bir yabancı uyruklu öğrenci SGK'ya müracaat ederek GSS kapsamında sağlık hizmetlerinden yararlanmak için 2024 yılı brüt asgari ücretin 1/3'üne (800,10 TL) denk gelen primin bir yıllık tutarını (9.601 TL) peşin olarak yatırıyor. Bu şekilde GSS'li olan 4.747 yabancı uyruklu öğrenci bulunuyor. Bu öğrenciler için tahakkuk ettirilen 4.094.245 TL'lik prim tutarının ancak 2.544.798 TL'si tahsil edilebildi. YÖK kayıtlarına göre Türkiye'de 300 bin yabancı öğrenci olduğu düşünüldüğünde GSS'li yabancı öğrenci sayısının oldukça az olduğu görülüyor.
Yurtdışı Türkler Başkanlığı(YTB) burslusu öğrencilerin durumu nedir?
YTB burslusu öğrencilerde diğer yabancı öğrencilerle aynı şartlarla GSS'den yararlanıyor. Ancak GSS primlerini YTB tarafından ödeniyor. Hâlihazırda YTB burslusu 10.812 yabancı öğrenci GSS'li olup, tahakkuk eden 9.224.993 TL'nin 9.150.353 TL'si tahsil edildi.
