Google'ın arama sonuçlarındaki reklam içeriklerini ilk sayfada öncelikli olarak sunması dünyanın tepkisini çekiyor. Birçok ülke Google'ın haksız uygulamalarına karşı düzenlemeler getirirken, şirkete Avrupa'da 2017'de 2,7 milyar dolar, 2018'de 5 milyar dolar ve 2019'da 1,7 milyar dolar para cezası verildi.
Türkiye'de de geçtiğimiz aylarda Google'a bir dava açıldı. Açılan davada, Rekabet Kurumu Google'a 36 milyon dolar ceza verdi. Bu ceza Google için oldukça cüzi olsa da sonrasında aralayacağı kapı ve küresel olarak doğuracağı sonuçlar açısından oldukça kritik.
WIRED isimli internet sitesinin Kıdemli Yazarı Gilad Edelman Türkiye'de kesilen cezanın Google'ı hayli zorlayacağı görüşünde. Verilen cezanın gerekçeli kararı sonrası Google'ın Türkiye'ye tatmin edici bir çözüm teklifi sunması gerektiğini belirten Edelman, 85 milyonluk bir pazardan vazgeçmemek için şirketin bu adımı atacağı görüşünde.
Edelman'ın çarpıcı makalesinde konuya ilişkin şu ifadeler yer alıyor:
Daha fazla hükümet ABD'li teknoloji şirketlerini iş yapma biçimlerini değiştirmeye zorlarken, Türkiye'deki bir dava arama devinin kalbinin gücünü kesiyor.
"TÜRKİYE'DEKİ DAVA EN BÜYÜK ANLAŞMA OLABİLİR"
Avustralya ve Güney Kore ile aynı düzeyde medyanın ilgisini çekmemiş olsa da, Türkiye'deki dava en büyük anlaşma olabilir. Bunun nedeni, Google'ın çoğu internet trafiği için eşik bekçisi ya da ağ denetçisi olarak gücünü nasıl kullandığının özüne inmesidir.
Dava; yerel arama denen şeyle ilgili, "yakınımdaki restoranlar" veya "donanım mağazası" aramanız gibi. Bu, arama trafiğinin büyük bir kısmıdır - bazı analistlere göre tüm Google aramalarının neredeyse yarısını oluşturmaktadır. Google'ın rakipleri ve onu eleştirenler, Google'ın, en yararlı sonuç olmasa bile, yerel arama sonuçlarını kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmek için pazardaki hakimiyetini haksız bir şekilde kullandığından uzun bir süredir şikayetçi. Google'da "Çin restoranı" için arama yaparsanız, sonuç sayfasının üst kısmında muhtemelen Google'ın OneBox adını verdiği bir widget'ın olması muhtemeldir. Google Haritalar bölümünü ve yakınınızdaki Çin restoranlarının birkaç Google incelemesini içerecektir. Yelp veya TripAdvisor'dan olabilecek en iyi organik sonuçları bulmak için aşağı kaydırmanız gerekecek.
"BU DİNAMİK ÇİLEDEN ÇIKARIYOR"
Bu dinamik, Google'ı eleştirenleri ve onun rakiplerini yıllardır çileden çıkarıyor. Mağdur olan rakiplerden Yelp, ülkenin rekabet otoritesine şikayette bulunarak Türkiye'de dava sürecini başlattı. Google, yerel arama sonuçlarının, kendi kar hanesini şişirmek için değil, kullanıcılar için maksimum düzeyde yardımcı olacak şekilde tasarlandığını savunuyor. Ancak Türkiye'deki regülatörler; arama motorunun bu savunmasını kabul etmedi, ve Google'ın "yerel arama ve konaklama fiyat karşılaştırma" hizmetlerindeki rakiplerini saf dışı bırakmak için genel arama hizmetleri pazarındaki hakim konumunu kötüye kullanarak "Türk Rekabet Kanunu'nun 6. Maddesini ihlal ettiği" sonucuna vardı.
Nisan ayında yaklaşık 296 milyon TL para cezası verdiler. Bu, Google'ın 2020'de ortalama iki saatte bir kazandığından daha az. Ancak para cezası küçük olsa da, kararın geri kalanı kısmının göz ardı edilmesi pek mümkün değil. Yetkililer, Google'dan rakipleri karşısında kendisine avantaj sağlamayacak yerel arama sonuçlarını göstermenin bir yolunu bulması yönünde bir ön karar verdi.
"TÜRKİYE AB GİBİ DAVRANMADI: 'YA KABUL EDECEĞİMİZ BİR ÇÖZÜM ÜRETİN YA DA BU UYGULAMANIN FİŞİNİ ÇEKİN' DEDİ"
Şimdilik, dava arafta. Rekabet otoritesinin yine de sonuçlarını ayrıntılı olarak ortaya koyan bir "gerekçeli görüş" yayınlaması gerekmektedir. Ardından Google, karara uymak için teklifini sunma şansına sahip olacak. Bu teklifin yeterince iyi olup olmadığına rekabet kurulu karar verecek. Bu, Google'ın Ankara'daki ilk yetenek gösterisi değil. 2018'de rekabet kurumu, Google'ın diğer karşılaştırmalı alışveriş siteleri karşısında kendisine ayrıcalık sağladığını tespit ederek Google Alışveriş hakkında benzer bir karar verdi. Bu, benzer bir Avrupa Birliği örneğinin hemen ardından geldi, ancak önemli bir farkla: Bu hadisede, rakipleri yetersiz olduğunu iddia etse de AB, Google'ın sunduğu çözümü kabul etti. Fakat Türk makamları AB gibi davranmadı. Kurul; Google'a şu seçenekleri verdi: Ya bizim kabul edeceğimiz bir çözümle geri dönün ya da Türkiye'deki Google Shopping'in fişini çekin. Şirket, ülkedeki karşılaştırmalı alışveriş modülünü kapatarak ikinci seçeneği seçti.
"85 MİLYONLUK NÜFUS REDDEDİLEMEYECEK BİR ÇÖZÜM ÖNERMEK İÇİN GEÇERLİ BİR SEBEP SUNUYOR"
Google, mevcut durumda aynı şeyi yapabilir. Ama aldığı pay çok daha yüksek konumda. Yerel arama, genel arama pastasında çok daha büyük bir paya sahip ve 85 milyonluk nüfusuyla Türkiye büyük bir yer. Yerel aramadan vazgeçmek, büyük bir pazarda yaygın olarak kullanılan bir özelliği ortadan kaldırmak anlamına geliyor. Bu, şirketin rekabet otoritesi tarafından reddedilmeyecek bir çözüm önermek için daha geçerli bir nedene sahip. Ancak bu da tamamlayıcı bir risk oluşturuyor: Türkiye'de benimsenen herhangi bir çözüm başka bir yerde de talep karşısına çıkabilir ABD'li teknoloji devinin.
"DOMİNO ETKİSİ YAPABİLİR"
Edelman, derinlemesine analiz yaptığı yazısında Yelp'in bir yetkilisi olan Luther Lowe'ın görüşlerine de yer verdi.
Lowe, Google'ın reklamları öne çıkarmasına tepkisini şu sözlerle dile getiriyor:
Küresel olarak baskın olan bu şirketlerden biriyseniz, dezavantajı, bu yargı kararlarından biri antitröst çözümünün dikkat çekici bir örneği haline gelirse, büyük bir domino etkisi neden olması kaçınılmazdır.
Açılan davayı irdeleyen Edelman, Onebox sonuçları ile ilgili talebe de dikkat çekiyor. Edelman makalesinde şu ifadeleri kullanıyor:
Yelp, organik arama sonuçlarını kazananın, OneBox sonuçlarının [Google'ın kendi algoritmasının zaten onları en alakalı sonuç olarak kabul ettiği teorisine dayanarak] arkasındaki API gücüne sahip olma hakkını da kazanması gerektiğini savunuyor. Başka bir deyişle, şu anda bir arama OneBox'ta bir Google Haritalar sonucuna götürüyorsa, ancak aşağıdaki ilk bağlantı Yelp'ten geliyorsa, bunun yerine Yelp OneBox'ı doldurmalıdır; yani, nerede akşam yemeği yiyeceğini bulmaya çalışırken Google incelemelerini değil, önce Yelp incelemelerini görürsünüz.
"İNTERNET TRAFİĞİNİN AKIŞINI KÜRESEL ÖLÇEKTE DEĞİŞTİREBİLİR"
Google'ın arama sonuçlarında kendi çıkarına reklamı değil de, trafik odaklı sonuçları vermesinin küresel ölçeğe yayılması ile dengelerin değişebileceğinden söz eden Edelman yazısını şöyle sürdürüyor:
Böyle bir değişiklik, geniş çapta benimsenirse, internet trafiğinin akışını önemli ölçüde yeniden şekillendirebilir. Analist Rand Fishkin'in 2019'da belirttiği gibi, Google aramalarının yüzde 50'sinden fazlası, kullanıcı başka bir siteye tıklamadan bitmekte. Bunun nedeni kısmen, geçen yılki Markup'nin belgelediği gibi, Google'ın kendi mülklerinin veya "doğrudan yanıtların", bir kullanıcının mobilde arama yaparken gördüğü ilk sayfanın yarısından fazlasını oluşturmasıdır.
"DÜNYA ŞİMDİ GERİYE FETİH İSTİYOR"
Yelp yetkilisi Lowe, bu konuya ilişkin ise "Bu yargı kararı onları müsamaha göstermeksizin ve ayrımcı olmayan bir şekilde davranmaya zorlarsa, bu temelde Google'ın orijinal mekanizmasını bir turnikeye dönüştürür Üçüncü taraf hizmetlere büyük bir trafik akışı olmaya başlar. " dedi.
Yelp gibi bir şirketin neden tasarıda böyle dikkat çekici bir çözüm istediğini de sanırım artık anlamak son derece kolay. Soru şu ki, Türkiye'deki düzenleyicilerin Google'ı bunu kendilerine vermeye zorlayıp zorlamayacağı ve durum bu şekilde gerçekleşirse, Google'ın kabul edip etmeyeceği veya Türk kullanıcılarını orijinal 10 blue linke geri gönderip göndermeyeceği şeklinde. Her iki durumda da, sonuçlar muhtemelen Türkiye ile sınırlı kalmayacak. ABD teknoloji şirketleri dünyayı fethetti. Şimdi dünya tekrar geri almak istiyor.
