''EMLAK BANKASI'NIN HALEN 1 MİLYAR DOLARLIK ANAPARA ALACAĞI VAR''
Tasfiye Halindeki Emlak Bankası'nın KEY dışında Emlak Bankası'nın tahsil edilemeyen alacaklarını tahsil etmekle görevli olduğunu hatırlatan Sayın, ''Şimdiye kadar 1 milyar liraya yakın alacağımızı tahsil ettik. Ama halen 1 milyar dolara yakın, faiz hariç anapara alacağımız var, onları tahsil etmeye çalışıyoruz'' dedi.
Emlak Bankası'nın alacaklarının yüzde 98'ini 100 kişiden tahsil edilemeyen kredilerin oluşturduğunu, geri kalan yüzde 2'sinin ise 15 bin kişide bulunduğunu açıklayan Zeki Sayın, alacakların büyül bölümünün İstanbul Yaklaşımı çerçevesinde teminatsız verilen kredilerden kaynaklandığına dikkati çekti.
24 YILLIK SORUN...
KEY uygulaması, 11 Kasım 1986 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan 3320 sayılı kanun ile başlamıştı. Kanun ile devlet memurları, silahlı kuvvetler mensupları, 10 ve 10'dan fazla işçi çalıştıran işyerlerinde çalışan işçiler, SSK muadili özel sandık veya SSK'ya devredilen sandıklar mevzuatına göre yaşlılık veya malullük aylığı alanlar, Emekli Sandığı'ndan emekli, adi malullük ve vazife malullüğü aylığı almakta olanlar için bu kanun kapsamında KEY hesabı açılması öngörülmüştü. Buna göre, adlarına en az 18 ay KEY parası yatan ve net kullanım alanı 75 metrekareden küçük konut satın alanlara veya mirasçılarına, başvuruları halinde KEY kullandırılabiliyordu. Bu kapsamda, o dönemde, 265 bin 96 hak sahibine, dönemin parası ile 4 milyon 871 bin 409,4 lira KEY ödendi.
Uygulamanın devam ettiği 1 Ocak 1987-31 Aralık 1995'i kapsayan 108 ay ay boyunca, bir hak sahibinin adına, KEY hesabına 6,15 lira anapara ödemesi yapılmış olması gerekiyordu. Hak sahibi devlet memurları ve diğer kamu personeli adına KEY paraları, Emekli Sandığı'nca; işçilerin KEY paraları ise işverenlerce tahakkuk ettirilerek SSK'ya ve daha sonra SSK tarafından Emlak Bankası'nda TOKİ adına açılan hesaba ödenmişti. Kanuna göre, KEY ile ilgili kayıtların, bankaya ödemeyi yapan kurumlar tarafından tutulması gerekiyordu.
Kanun ile Emlak Bankası'nda toplanan paraların kullanma yetkisi TOKİ'ye aitti. TOKİ, bu paraları devlet iç borçlanma senetlerinde veya bankada vadeli mevduatta değerlendirebiliyordu.
Çalışanlar adına hesaba KEY parası yatırılması uygulamasına 1 Ocak 1996 itibariyle son verilirken, ''hesaplarda biriken paranın amacı dışında kamunun finansmanında kullanıldığı ve düşük faiz uygulanarak çalışanların nema kaybına uğradığı, Emlak Konut'un bu paralar ile lüks konut inşaatları yaptığı'' yönünde zaman zaman sendikalar tarafından eleştiriler yapıldı.
Emlak Bankası'na ait gayrimenkullerin KEY hesapları karşılığı Emlak Konut AŞ'ye ayni sermaye olarak devredilerek KEY hesaplarının tasfiye edilmesine ilişkin 1 Ocak 1999'da yayımlanan kararname uyarınca, toplam 395,7 milyon lira tutarında gayrimenkul Emlak Konut'a devredildi ve hak sahipleri EKGYO'nun hissedarı oldu. Bu hissedarların belirlenmesi ve hesabın tasfiyesi için, adlarına KEY parası yatırılan çalışanların listelerinin bildirilmesi için, ilgili kurumlara, önce 6 ay, daha sonra 15 ay bildirim süresi verildi. Ancak bu sürede kamu kurumlarınca bildirim yapılamadığından bir sonuç alınamadı.