MÜSİAD'tan ezber bozan tahmin

Müstakil Sanayi ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Ömer Cihad Vardan, yeni yılda uluslararası ekonomik otoritelerin dile getirdiği kadar düşük bir büyüme olmayacağına, aksine 2011 kadar kuvvetli olmasa da çok keskin bir düşüşün yaşanmayacağı istikrarlı bir büyümenin devam edeceğine inandıklarını bildirdi.

Vardan, 2011 ekonomi değerlendirmesi ve 2012 beklentilerinin ele alındığı basın toplantısında yaptığı konuşmada, Türkiye'nin 2009'dan hızlı bir yükselişle sıyrıldığını, şu an itibariyle Türkiye'nin büyüme hızının AB ülkeleri ve ABD'nin 5 katını bile geçtiğini ve Türkiye'nin, Avrupa'nın gözbebeği haline geldiğini söyledi.

MÜSİAD üyelerine yönelik yıl sonu ekonomik durum değerlendirme anketi sonuçlarına göre, 2011 yılında üyelerin yüzde 63 gibi ciddi bir oranının yeni yatırım yaptıklarını, yüzde 76 gibi daha büyük bir kısmının da yurt içi satışlarının artış gösterdiğini belirttiğini vurgulayan Vardan, ihracat yapan üyelerin ise yüzde 57 gibi bir çoğunluğunun yıl içinde ihracat rakamlarında artış olduğunu ifade ettiklerini belirtti.

Öncü göstergelere bakarak, yılın son çeyreğine dair büyüme oranının da yine güçlü olacağını söylemenin mümkün olduğuna değinen Vardan, 2011 yılında piyasalarda süren bu canlılığın arkasında en önemli rolü oluşan güven ve istikrar ortamının sağladığını vurguladı.

''İşletmeler döviz piyasalarındaki gelişmelerden olumsuz etkilendi''

MÜSİAD anketinde üye işletmelerinin yüzde 76,8'lik büyük bir oranının 2011 yılında firmaları bünyesinde yeni istihdam sağladıklarını ifade ettiklerini anlatan Vardan, bu bağlamda işsizlik oranının yıl sonunda hedeflenen yüzde 10 seviyesine rahatça düşeceği, hatta belki bu rakamın altında bile kalabileceğini söyledi.

Son aylarda döviz kurunda yaşanan artışlar ve dalgalanmalar, özellikle de gıda fiyatlarındaki dikkat çekici yükselişle birlikte yıl sonuna doğru enflasyonun yükselişe geçtiğini anımsatan Vardan, ''Önümüzdeki dönemde de bilhassa gıda fiyatlarının yukarı yönlü muhtemel etkisiyle bu trendin devam edeceğini öngörmekteyiz. Ancak yeni yılın ikinci yarısından itibaren bir yumuşama beklemekteyiz'' diye konuştu.

Bu gelişmenin dış ticaret yapan işletmeleri ve hatta kurun enflasyona yansıması dolayısıyla dışarıya bağlı olmayan firmaları bile etkilediğini kabul etmek gerektiğinin altını çizen Vardan, yine MÜSİAD üye anketinden çıkan sonuca göre, işletmelerin yüzde 66 gibi önemli bir oranının 2011'de döviz piyasalarındaki gelişmelerden olumsuz etkilendiğini vurguladıklarını dile getirdi.

'Ara malların üretilmesine yönelik teşvikler aciliyet taşımaktadır'

Olumsuz olarak nitelendirebilecekleri hemen hemen tek makro veri olan cari açığın, büyümenin bir sonucu olarak 2011 yılında beklenenin üzerinde bir artış gösterdiğini söyleyen Vardan, bununla birlikte, cari açığın, yılın son çeyreğine yavaşlayarak girdiğini, 4,2 milyar dolar seviyesinde gerçekleşen Ekim ayı rakamıyla açığın normal bir seviyeye indiğini, bunun da ihracat ile ithalat arasındaki makasın daralmasından kaynaklandığını ve Kasım ayı için de benzer bir eğilim görüleceğini kaydetti.

Vardan, ''Yıl sonu itibariyle 80-85 milyar dolar bandında gerçekleşmesi beklenen cari açık, finanse edilebildiği için şu an için ciddi bir risk taşımamaktadır. Sonuçta önemli olan, verilen açığın kapatılabiliyor olmasıdır. Bu yüzden cari açığı azaltacak önlemlerin yanı sıra açığın finansmanını sağlayacak kalemler üzerinde de ciddi çalışmalar yapılması önem taşımaktadır'' dedi.

Cari açığın kapatılması için yapılmasını gerekenlere ilişkin olarak da Vardan, şunları kaydetti:

''Öncelikle, makro ekonomik verilerin hemen tamamında başarılı olduğumuz bu dönem, konuyla ilgili yapısal reformların hayata geçirilmesi için bir fırsat niteliğindedir. Bu minvalde, gerek kamu ve özel kuruluşlarda, gerekse toplum bünyesinde Türkiye'de üretilen malların kullanımına ilişkin bir zihniyet değişikliğine gidilmesi elzemdir.

Ayrıca, cari açığı oluşturan ara mallarının ülke içinde üretilmesine yönelik teşvikler verilmesi aciliyet taşımaktadır. Ülkemizde perakende sektöründeki satışa sunulan malların giderek ithal ürünlerden oluştuğunu ve bunun yüksek oranlara çıktığını görmek endişe yaratmaktadır. Bu gelişmeye dur diyecek tedbirler almanın gerekliliği ortadadır.

Özellikle ihraç mallarında yüksek katma değerli üretim kaçınılmazdır. Aynı zamanda ithal kalemleri içinde yer alan yüksek teknolojili ürünlerin yurt içinde imal edilip, ihraç edilmesi ayrı bir önem taşımaktadır. Bu bağlamda, ARGE ve inovasyona yönelik verilen ve yeni geliştirilecek olan teşvik mekanizması oldukça önem arz etmektedir.''

Cari açığı bir yandan minimize etmeye çalışırken, bir yandan da finansman kaynaklarını güçlü ve risksiz hale getirmek gerektiğine dikkati çeken Vardan, bu bağlamda doğrudan dış yatırımların büyük önem taşıdığını, 2011'de az da olsa düzelme gösteren bu en güvenli finansman kalemini, önümüzdeki yıl çok daha yüksek seviyelere çıkarmak için yatırım ortamını iyileştirecek düzenlemelerin hızla hayata geçirilmesinin şart olduğunu belirtti.

Vardan, ''Bu konuda Hindistan'ın sadece Haziran-Eylül dönemlerinde 22,5 milyar dolar doğrudan yabancı yatırımları çekmiş olması, bizim üzerinde düşünmemiz gereken bir konudur. Dolayısıyla yatırımları, behemehal ülkemize çekme yönünde tüm bürokratik engellerin kaldırılması sonuca yönelik en temel çözüm olacaktır'' dedi.

''Türkiye yeni fırsatlar sunacak''

MÜSİAD üye anketine göre üyelerin yüzde 55'lik bir kısmının Avrupa'da yaşanan durgunluktan etkilenmezken, yüzde 45 gibi bir oranının olumsuz olarak etkilendiğini ifade eden Vardan, ''2012 yılında içeride çok sorun yaşamayacak gibi görünmemize rağmen, AB'deki sorunlar gibi dış faktörlerin büyüme performansımız üzerinde rol oynayacağını da akıldan çıkartmamak gerekmektedir. Yine de son günlerde Avrupa Merkez Bankasının fon sağlama girişimi ve buna devam edeceğinin sinyallerini vermesi bizce bir umut ışığı olarak görülmektedir'' diye konuştu.

Vardan, Arap coğrafyasında yaşanan değişimin, ülkeler bazında değişiklik gösterse de, 2011 yılında dış ticaret performansını bir şekilde etkilediğini, yine MÜSİAD üye anketi sonuçlarına göre ihracat yapan MÜSİAD üyelerinin yüzde 54'ü Arap Baharından hiç etkilenmezken, yüzde 46'lık bir oranının da olumsuz olarak etkilendiğini söyledi.

MÜSİAD Genel Başkanı Vardan, ''Ancak, unutmamak gerekir ki önümüzdeki dönemlerde fırtına dindikten sonra, bölge ülkeleriyle olan politik ve ticari ilişkilerimiz yeniden şekillenme sürecine girecektir. Hiç şüphesiz, bu süreç Türkiye'ye yeni fırsatlar sunacaktır. Gelişmeleri yakından takip edecek şekilde Türkiye, bölge ile olan ekonomik bağlarını güçlendirebileceği gibi ABD ve AB gibi ekonomilerinin bölgeyle olan ilişkisinde de rol oynayabilecektir.

Zira bu ülkeler bölgeye girmek istediklerinde Türkiye'nin bölgedeki itibarı, diyalog tesisi kurulmasında önemli bir etki yapacaktır. Kısaca, orta vadede 3. ülkelerle sağlanacak koordinasyonla Türkiye, bölgede ekonomik gücünü artırabilecektir'' şeklinde konuştu.

2012 beklentileri...

2012 beklentilerine ilişkin olarak da Vardan, şunları kaydetti:

''Yeni yılda uluslararası ekonomik otoritelerin dile getirdiği kadar düşük bir büyüme olmayacağına, aksine 2011 kadar kuvvetli olmasa da, çok keskin bir düşüşün yaşanmayacağı istikrarlı bir büyümenin devam edeceğine inanmaktayız.

MÜSİAD üye anketinde, 2012 yılının nasıl geçeceğini sorduğumuz üye işadamlarımız, 2011'e göre yüzde 44 oranında daha olumlu, yüzde 31 oranında ise benzer bir yıl geçireceklerini öngörmektedirler.

Beklentilerin ekonomik aktiviteyi önemli oranda şekillendirildiği de göz önüne alındığında, bu bağlamda 2012 büyüme beklentimizi bugünkü şartlar dahilinde MÜSİAD olarak yüzde 4 civarında telaffuz etmekteyiz.

İşsizlik oranındaki düşüşün de devam etmesini beklemekteyiz. Üyelerimizin yüzde 66,5 gibi ciddi bir oranı 2012 yılında işletmelerine yeni çalışanlar almayı düşündüklerini belirtmişlerdir. Tüm bu veriler ışığında, 2012 yılında işsizlik oranının yüzde 9-9,5 aralığında gerçekleşeceğine inanmaktayız. Enflasyonun 2012 yılında yüzde 7 civarında olacağını öngörmekteyiz.

Cari açığın milli gelire oranını da yüzde 8,5-9 aralığında beklemekteyiz. Ayrıca, sıkı bir mali disiplinin 2012 yılında da devam edeceğini ve bu çerçevede bütçe dengesinin GSYH'ya oranının yüzde 1-1,5 bandında gerçekleşeceğini tahmin etmekteyiz. Dolar kurunda ise yıl boyunca 1,80-1,85 aralığında dalgalanmaların olacağını öngörmekteyiz.''

Müstakil Sanayi ve İşadamları Derneği (MÜSİAD) Genel Başkanı Ömer Cihad Vardan, insanların kazanmadan harcamasının önüne bir şeklide sınırlandırma getirilmek istendiğini belirterek, ''Bu kısmi olarak doğru, ama bunun çok sert olarak yapılacak olması bizi önümüzdeki günlerde tüketim ayağında sıkıntılara sokabilir'' dedi.

2011 ekonomi değerlendirmesi ve 2012 beklentilerinin ele alındığı basın toplantısında soruları yanıtlayan Vardan, AB'nin henüz kendi sorunlarını çözemediğini, riskleri hala sırtında taşıdığını, bu risklerin de başka taraflara yansıdığını, Türkiye'nin de olumlu ya da olumsuz o gelişmelerden etkileneceğini söyledi.

Vardan, ''Uçakta gidiyoruz. Uçak türbülansa geçebilir, fakat biz de düşmemek için kafamızı bir tarafa vurmamak için emniyet kemerimizi bağlıyoruz. Aslında burada olumlu gelişme de oldu. AB Merkez Bankasında bir şeklide Almanya ve Fransa'nın tercih edebileceği üyeler seçildi.

Bunlarla birlikte orada kararların nispeten sert olmayacağını, bir miktar da politik olabileceğini düşünebiliriz. Bu da mali genişlemelere vesile olabilir. Böyle bir şey söz konusu olursa, Avrupa'da önümüzdeki günlerde yaşanmasını beklediğimiz sert düşüşler görünmeyebilir. O zaman da bizim durumumuz tahmin edilenden iyi duruma geçebilir'' diye konuştu.

ABD son çeyrekte kendini düzeltebilme yönünde belirtiler göstermişken, AB'nin hala daha bu belirtiyi gösteremediğini belirten Vardan, o nedenle bu riski de üzerlerinde taşıdıklarını ve tedbirleri elden bırakmamak gerektiğini söyledi.

Ömer Cihad Vardan, ''İç piyasamız oldukça canlı ve hareketli. Bizim bunu bir kere muhafaza etmemiz lazım. İstikrar, işte bu bakımdan çok önemli. Herhangi bir şekilde ülkemizde kaosa sebebiyet verecek bir olaya girmememiz lazım. Kendimizi bilelim. Değerler, dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisini gösteriyor'' dedi.

2012 ihracat ve ithalat beklentilerine ilişkin olarak da Vardan, ihracatın 150 milyar dolara yakın seviyelere ulaşacağını, ithalatın da 230-240 milyar dolar bandında gerçekleşeceğini tahmin ettiklerini bildirdi.

''Ekonomimiz her türlü siyasi şoka karşı da hazır''

Merkez Bankasıyla ilgili bir soru üzerine Vardan, Merkez Bankasının çok proaktif olduğunu ifade ederek, ''Şu bize hoş geliyor, güven veriyor; oluşan ve karar alınması gereken her noktada Merkez Bankası olsun, ekonomi yönetimi olsun rahatlıkla karar alıp uygulayabiliyorlar. Bu, bizim açımızdan çok önemli'' yorumunu yaptı.

Cumhurbaşkanlığının görev süresine ilişkin tartışmaların hatırlatılması üzerine ise Vardan, bunun pek fazla sıkıntı oluşturabileceğini düşünmediğini söyledi.

Vardan, ''Biz ne günler gördük... Şu an ekonomimiz, her türlü siyasi şoka karşı da hazır. Bu bizi hiç bir şekilde etkilemez'' dedi.

MÜSİAD üyelerinin toplam 1,2 milyon civarında istihdam oluşturduğunu anlatan Vardan, genel çerçevede MÜSİAD üyelerinin istihdamında yüzde 10-12'lik bir artış olduğunu tahmin ettiklerini belirtti.

Vardan, başka bir soruya karşılık da yeni teşvik sisteminin muhtemelen bu ayın sonuna kadar çıkmasının öngörüldüğünü, ithal edilen ara malı oranını düşürecek çareleri aramak, Türkiye'de üretilmeyen ama üretilebilecek olan her alanda mutlaka teşvik mekanizmasını revize etmek gerektiğini vurguladı.

MÜSİAD üyelerinin katma değeri yüksek ürünlere yönelik çalışması olup olmadığının sorulması üzerine Vardan, ''Fatih projesi ile ilgili önemli çalışma var. Hatta biz Fatih projesiyle ilgili teşvik mekanizmasında kesinlikle Türkiye'de üretimin teşvik edilmesi halinde, bu projenin detaylı olarak desteklenmesi gerektiğini söylüyorduk ki bu yönde de en son benim katılmış olduğum Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulunda çalışmalar olduğunu görmek beni sevindirdi'' diye konuştu.

Yerli elektrikli otomobille ilgili de çalışmaları bulunduğunu söyleyen Vardan, ''MÜSİAD önderliğinde mi firmalar bazında mı?'' şeklindeki bir soru üzerine, ''Her ikisi de var. Teşvik de ediyoruz, önderlik de yapıyoruz, liderlik de yapıyoruz. Aynı zamanda firmalara 'hadi aslanım siz yürüyün bu alanda çalışın' da diyoruz.

Bazılarının içinde de varız. Bu tür ürün grubunda karar mekanizmasının Türkiye'de olması ve bir Türk tarafından gerçekleştiriliyor olması önemlidir. Hepimizin, menşei yurt dışında olan ürün grupları üzerinde hassasiyetle durması gerekir'' şeklinde değerlendirme yaptı.

''Üretilen malların satılması lazım''

Potansiyel pazarlara ilişkin olarak da Vardan, Hindistan'a Haziran-Eylül aylarında yaklaşık 22.5 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım geldiğini vurgulayarak, Hindistan ve Çin'in Türkiye'nin ihracat yapması gereken pazarlar olduğunu, yükselen ekonomileri detaylı inceleyip konsantrasyonu oraya vermekte fayda bulunduğunu anlattı.

Kredi kartlarıyla ilgili bir soru üzerine ise Vardan, şunları kaydetti:

''Babacan 'halkımızın yaklaşık yüzde 45'i kazanmadığı parayı harcıyor' demişti. Üretilen malların satılması lazım. Üretilen mallar satılmıyorsa, sizin ürettiğinizin bir manası yok. Onun için pazar çok önemli, pazarlama çok önemli, bu ürünleri alacak olan kişilerin mevcudiyeti çok önemli ki ekonomideki bu hareket devam etsin.

2008'in sonunda başlayan krizden sonra firmalara şunu söylemiştik; 'yapacağınız ilk iş elemanlarınızı dışarı çıkartmak olmamalı.

Böyle yaptığınız zaman siz alsında onların gelirini ya kısıyorsunuz ya yok ediyorsunuz ve daralmaya sebebiyet vererek aslında tüketimin oluşmasını önlüyorsunuz ve sonuçta üreteceğimiz malların satılmasını bir şekilde kendi ellerinizle engelliyorsunuz' demiştik.

İkinci olarak da 'ekonominin içinde bulunan her aktör görevini yerine getirmelidir' demiştik. Bu çerçeveden baktığımızda da mutlaka bu sistem devam etmek durumunda. Tabi ki tedbirler alınmak isteniyor.

Bu insanların kazanmadan harcamasının önüne bir şeklide sınırlandırma getirilmek isteniyor. Bu kısmi olarak doğru, ama bunun çok sert olarak yapılacak olması bizi önümüzdeki günlerde tüketim ayağında da sıkıntılara sokabilir diye düşünüyoruz. Bunu çok dikkatli yapmamız lazım.

Beyaz eşyayı vadeli alabilirsiniz, ama günlük harcamalarınızı da 10-12 ay takside böldüğünüz zaman aslında bu sistemin ciddi bir şekilde sorgulanması gerektiğini düşünüyoruz.''