Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, AB'nin ambargosuna karşılık İran'ın İngiltere ve Fransa'ya petrol akışını durdurmasıyla ilgili olarak, ''Türkiye için BM kararının hukuken bağlayıcı olduğunu söylemeliyim. Onun haricinde biz bir AB üyesi ülke değiliz. O yüzden AB'de alınan kararların hukuken Türkiye açısından bir bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Türkiye aynı şekilde ABD içinde alınan kararlar için de aynı cümleleri söyleyebilir'' dedi.
Bursa'da, Çelik Palas Otel'de düzenlenen Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş (UEDAŞ) Değerlendirme Toplantısı'na katılan Bakan Yıldız, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Yıldız, ''AB'nin ambargosuna karşılık İran'ın İngiltere ve Fransa'ya petrol akışını durdurması''na ilişkin bir soru üzerine şunları kaydetti:
''Türkiye için BM kararının hukuken bağlayıcı olduğunu söylemeliyim. Onun haricinde biz bir AB üyesi ülke değiliz. O yüzden AB'de alınan kararların hukuken Türkiye açısından bir bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Türkiye aynı şekilde ABD içinde alınan kararlar için de aynı cümleleri söyleyebilir. Biz öncelikle vatandaşlarımızın hemen hemen 25 milyar dolardan daha fazla petrol ve ürünleriyle beraber, ulaşım alanında kullanılan, bunun özellikle altını çiziyorum, petrol ve ürünlerinin elektrik üretiminde direkt bir katkısı yoktur. Biz buna ulaşım sektörü açısından baktığımızda 16 milyon adet aracın ihtiyacının karşılanabilmesi açısından Tüpraş'ın temel ham maddesi olan ham petrolün alındığı ülkelerden bir tanesidir.''
Türkiye'nin doğalgaz tedarikini 5 ayrı ülkeden, ham petrol tedarikini de 11 ayrı ülkeden tamamladığını belirten Yıldız, şöyle devam etti:
''Zaman zaman bu rakamlar inip çıkabiliyor. O yüzden İran'dan aldığımız ham petrol, Türkiye'nin ihtiyacının yaklaşık yüzde 40'lar 45'ler, zaman zaman yüzde 50'ler civarında bir tedarik noktası. Biz bu konuda gelişmeleri dikkatle izlediğimizi, tabii ki 11 ayrı ülkeden alımımızla beraber herhangi bir sıkıntı yaşanmayacağını, ama bu tür cümlelerin edilmiş olmasının dahi İngiltere ve Fransa'nın az miktarda aldığı ham petrolün kısılmış olmasının bile şu an ham petrol fiyatlarına olan etkisini hep beraber görüyoruz.''
''Bunu Türkiye hak etmiyor''
Taner Yıldız, ham petrolün varil fiyatının, son yılların en pik yaptığı noktaya, 124 dolarlar seviyesine çıktığına dikkati çekerek, şöyle konuştu:
''Bunun sıkıntısını kim çekiyor? Şu anda biz çekiyoruz. Bu fiyat artışı bizimle hiç alakası olmamasına rağmen, bu tür siyasi istikrarsızlıkların bölgemizde ve dünyada getirdiği sıkıntının ceremesini ben bütün bu ham petrol fiyatlarının artışıyla beraber Türkiye'de hissediyorum. Bunu Türkiye hak etmiyor. Dünyanın ve bölgenin oluşturduğu siyasi istikrarsızlıkların Türkiye'ye yük olduğunu özellikle söylemeliyim. 108 dolarlardan konuşurken ham petrolün fiyatını şu anda 124 dolardan gerçekleşiyor olmasının, her 10 dolarda Türkiye'ye yükü 4 milyar dolar civarındadır toplamı. Bu az bir rakam değil...''
''Dünyanın bu manada bize yük olmaması lazımdır''
Türkiye'nin, ham petrolü yüzde 90-92'ler civarında dışarıdan ithal eden bir ülke olduğuna işaret ederek, şunları kaydetti:
''O yüzden Türkiye'nin ikili anlaşmalarla yaptığı kazanımların, kendisinden kaynaklanmayan, uluslararası konjonktürden dolayı bu tür rakamların berhava edilmiş olmasını, ben bundan son derece rahatsız olduğumu belirtmek isterim.
Biz cari açığı azaltmayla alakalı bir kısım çabalar, gayretler içine giriyorken ve ham petrolün fiyatının, enerji kalemlerinin, ulaştırma kalemlerinin, girdilerini azaltmaya çalışıyorken, arzda ve tüketimde herhangi bir değişiklik olmamasına rağmen, rakamların spekülatif manada çıkmış olması, Türkiye için istemediğimiz, temenni etmediğimiz bir noktadır. 'Dünyanın bu manada bize yük olmaması lazımdır' diye düşünüyorum'' dedi.
''Kendimize, bir bahar mevsimi muamelesi yapamayız, bu gerçekçi olmaz''
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, özellikle son bir ayda olumsuz hava koşullarından dolayı yaşanan bazı kesintilerin özel şirketten kaynaklanmadığını, ''Şu anda kendimize, özellikle geçtiğimiz ay için de söylüyorum; bir bahar mevsimi muamelesi yapamayız, bu gerçekçi olmaz'' dedi.
Bursa'da, Çelik Palas Otel'de düzenlenen Uludağ Elektrik Dağıtım A.Ş (UEDAŞ) Değerlendirme Toplantısı'na katılan Bakan Yıldız, gazetecilerin sorularını yanıtladı.
Yıldız, ''kayıp kaçaklarla'' ilgili soru üzerine, Türkiye'de doğalgazda bölgesel, elektrikte de ulusal tarifenin cari olarak işletildiğine dikkati çekti.
Bakan Yıldız, şunları kaydetti:
''Bu ne demek? Her dağıtım bölgesinin doğalgazda hizmet dağıtım bedeli farklıdır. Yapıldığı ihale üzerinden, 2003 yılında başlattığımız ihalede, bunların arasında en eski olanlar, yine şu anda bulunduğumuz, Bursa, Eskişehir, İstanbul, Ankara gibi illerdir. Ama onun yanında şu anda 70'e ulaşan ilimizdeki dağıtım hizmetleri tamamen bölgesel tarife niteliğindedir. Yani BOTAŞ'ın verdiği veya özel sektörden alınan doğalgazın fiyatı 100 birim ise bunun üzerine koydukları hizmet dağıtım bedeli üzerinden doğalgaz vatandaşımıza ulaştırılmaktadır. Ama elektrikte ise bir kısım düzenlemeleri, dediğim gibi bu değişimin yönetilmesiyle beraber bütün özel şirketlerin 21 dağıtım bölgesinde, şu anda 12'dir özel şirket elinde yürütülen... 21 dağıtım bölgesinde tamamen özel sektör eliyle dağıtılmasından sonra ulusal tarife tekrar tartışmaya açılacaktır. Yani Edirne'den Kars'a varıncaya kadar, Türkiye'nin her bir ilindeki hizmet dağıtım bedeli ve elektrik fiyatı aynıdır. O yüzden kayıp kaçaklarla alakalı ister İstanbul'un bir merkezinde isterse Mardin'de, ister Edirne'de, ister İzmir'de, nerede olursa olsun, hepsi bir havuza atılıyor, artılar ve eksiler o havuzda değerlendirildikten sonra çıkan tek fiyat vatandaşımıza fiyat olarak sunuluyor. Bizim 2015 yılının sonuna kadar biraz önce de bahsettiğim gibi mutlaka bunun daha sistematik olduğu ve Türkiye ortalamasının yüzde 9'lar olduğu bir ortam oluşturacağız, biz buna inanıyor ve güveniyoruz. Bu hedeflerimizi de son derece gerçekçi buluyoruz ve o yüzde 9'larla beraber inşallah bu sıkıntının daha da aza ineceğini bilmemiz lazım. Hem nimetlerin hem de külfetlerin paylaşıldığı bir ortam şu anda. 2015 yılının sonuna kadar bunların her birisini inşallah düzenlemiş olacağız.''
''Bahar mevsimi muamelesi yapamayız''
Bir gazetecinin ''Elektrik kesintilerinin habersiz yapıldığı ve dağıtım şirketi yetkililerini ulaşılamadığı'' yönündeki iddiaları hatırlatması üzerine Yıldız, işletmeden kaynaklanan problemler varsa, burada onların tek tek konuşulacağını söyledi.
Yıldız, gerek kamuya gerekse özel sektöre bu manada hem tavsiyelerini hem de direktiflerini vereceğini vurgulayarak, şöyle dedi:
''Ama şunun ayıklanmasını isterim. Özellikle son bir ayda olumsuz hava koşullarından dolayı yaşanan bazı kesintilerin özel şirketten kaynaklanmadığını belirtmek isterim. Mesela hemen Bursa'da burada, Adapazarı ile Bursa arasında bir sıkıntı yaşandı. Gerilim trafosu patladı ve bölge elektriksiz kaldı. Bunun elektrik dağıtımı ve özel şirketle herhangi bir alakası yok.''
Burada her şeyi açık ve net olarak konuşacaklarını vurgulayan Yıldız, konuşmasını şöyle sürdürdü:
''Fransa'da 42 noktada elektrik kesintisi oldu, bine yakın köyde elektrik verilemedi. Avrupa'dan bahsediyorum. Brezilya'da, Amerika'da, Kanada'da elektrik kesintileri oldu. İngiltere'de farklı zamanlarda oldu. Yani şu anda kendimize, özellikle geçtiğimiz ay için de söylüyorum; bir bahar mevsimi muamelesi yapamayız, bu gerçekçi olmaz. Son derece olumsuz, yoğun soğukla beraber bu işletmecilik yapılıyor. Zaman zaman bunun aksamasını anormal karşılamıyorum, çünkü Hazar Denizi'nde, 600 metre civarında buz tuttu 40 santim kalınlığında. Doğalgaz tedariklerinde zaman zaman sıkıntılar yaşandı. Ama biz bunları vatandaşımıza olabildiğince az aksettiriyoruz. Bunların kurguladığımız yatırımla beraber 2015 yılının sonuna kadar yine 8,5 milyar TL civarında yalnızca elektrik dağıtımına yatırım yapılacak. Dikkat edin bu bölgede, Bursa'da, Çanakkale'de, Yalova'da ve Balıkesir'de bundan 2-2,5 yıl öncesine göre, tam 3 katına çıkan bir yatırım kalemi var. Yani biz buraya yaptığımız yatırımı Türkiye'nin büyümesinden daha büyük tutmalıyız ki onları telafi ediyor olalım. Yani yüzde 300'ler civarında yatırım kalemini artırmışız, ama büyüme diyelim ki 3 yılda yüzde 25'ler civarında olmuş. Buna rağmen bunun telafi edilmesi lazım.''
''Vatandaşınızla muhatap olacaksınız, bunun başka bir mazereti olamaz''
Taner Yıldız, bütün bunların enine boyuna burada masaya yatırılacağını belirterek, ''Vatandaşımızın ulaşamamasıyla alakalı özel sektörün de bir mazereti olamaz'' dedi.
Bu çerçevede, çağrı merkezlerinin mekanik bir bekletmenin haricinde, ''bire bir muhatap olunacağı'' bir yapıyı tavsiye ettiklerini anlatan Yıldız, vatandaşın kendisine şeffaf ve son derece net yaklaşıldığını hissetmesi gerektiğini, yalnızca bilmesi değil onu hissetmesi gerektiğini vurguladı.
Yıldız, Genel Müdür olduğu dönemde, gece 2'de dağıtım merkezinde bu çağrı merkezinin başına oturduğunu hatırlatarak, ''Vatandaşınızla muhatap olacaksınız, bunun başka bir mazereti olamaz. O yüzden gerek özel sektörde gerekse kamuda vatandaşımızın mutlaka derdini anlatacağı ve muhatap bulacağı bir yapının sağlanmış olması lazım. Şimdi bütün bunların hepsini rakamlarla karşılaştırıp, bizzat yerinde görmek istiyoruz'' diye konuştu.
''İhbar gönderilmeden herhangi bir elektrik kesintisi olmaması lazım''
''Özellikle, özelleştirme gidildikten sonra ihbar gönderilmeden elektriklerin kesildiği'' yönünde iddialar olduğunu söyleyen bir gazeteciye ise Yıldız, şu cevabı verdi:
''İhbar gönderilmeden herhangi bir elektrik kesintisi olmaması lazım, eğer varsa ben bugün akşama kadar da Bursa'dayım, bizzat da görevlendireceğim arkadaşlar var. Sayın Valimiz de başta olmak üzere, en yüksek mülki amir de bu işten sorumludur. Herhangi bir vatandaşımız kendisine ihbar gelmeden elektrik kesintisinden bahsediyorsa lütfen faturasını ibraz etsin ve desin ki elektrik dağıtım hizmetlerine, 'Bakın benim şu abonem, herhangi bir ihbar yapılmaksızın elektriği kesildi'. Gerekçesi neymiş bunu bir öğrenelim, bunu sormak vatandaşımızın, sanayicimizin hakkıdır. Önceden programlı kesintiler varsa bunu elektrik dağıtım şirketinin mutlaka bildirmesi lazım. Onun farklı bildirim usulleri var, onları yapmak durumunda. O yüzden ben kamuoyuna da bu vesileyle söylüyorum; vatandaşlarımızdan herhangi birisi ihbarsız bir elektrik kesintisine uğruyorsa, mutlaka yetkililere bildirsin. Onlar da makul ve mantıklı cevaplarını vermek durumundadırlar. ''
(Lisans iptali) Şu anda öyle bir gündemimiz yok''
Yıldız, bir gazetecinin, ''UEDAŞ ile ilgili sıkıntılardan dolayı lisansının iptal edileceğine ilişkin iddialar var? Bu konuya ilişkin neler söylersiniz?'' sorusuna karşılık, böyle bir konunun gündemlerinde bulunmadığını belirtti.
Kamu ile özel sektörün hangi edimler çerçevesinde birbirine bağlı olduğunun kurallarla düzenlendiğini anlatan Yıldız, şunları kaydetti:
''Lisansın verilmesi de lisansın iptali de belli kurallara bağlıdır. Ben hangi basın yayın oranında bunun geçtiğini bilmiyorum, ama bizim rutin olarak, kamunun bütün bağlı ilgili ve ilişkili bütün kuruluşları şu anda bu masanın etrafındadır. Bizim buradan çıkaracağımız rapor, hangi konuların aksatılmadan yapıldığının, hangi konuların da aksatıldığının bizzat kamu tarafından denetlendiğinin önemli bir göstergesi ve ifadesidir. Ama biz bu cümleleri kolay telaffuz etmeyiz. O sizin bahsettiğiniz kadar kolay telaffuz etmeyiz. Bunların her birinin sorumlulukları vardır. Biz yatırımcıları, bir işe yönlendirirken, tavsiye ederken, buraya gelip de bir milyar dolarlık yatırım yaparken, onların kurallarını ve kutsallarını belirlemeden, bunların çizgilerini netleştirmeden, böyle bir yatırımı tavsiye etmeyiz. O yüzden yaptığımız iş ciddi bir iştir, Türkiye'nin geleceğiyle alakalı bir iştir. 2036'ya kadar bu hizmetin özel sektör eliyle yürütülmesini teminen, gerekecek bir iştir, ama dediğim gibi lisans iptalini gerektirecek konular da vardır, o kırmızı çizgilere yaklaşılıp yaklaşılmadığını biz burada yaptığımız toplantılarla tespit ederiz, şu anda öyle bir gündemimiz yok.''
