Wattmetre Ne Ölçer, Elektrik Ölçer Ne Demek? Wattmetre Çeşitleri Nelerdir?

Watt, uluslararası standartlar ile kabul edilmiş bir güç birimidir. Watt, farklı türdeki kuvvetlerin dönüşümünü ölçen bir birimdir. Kısaltması W harfi ile gösterilen Watt birimi, elektrik devrelerinde ve elektronik aletlerde ise elde edilen gücü ölçmeye yarar. Wattmetreler, alternatif akım (AC) ve doğru akım (DC) olması fark etmeksizin her türlü akıma maruz kalan elektrik devrelerinde, devrenin verdiği toplam aktif gücü hesaplayabilen aletlerdir. Watt, toplam gücü veren ancak bu gücü sağlayan diğer kuvvetlerin bir arada hesaplanması ile ortaya çıkar. Bu nedenle wattmetreler de elektrik devresinin maruz kaldığı akım ve gerilim gibi iki ayrı değerin hesaplanması esasına göre toplam gücü hesap eder.

Wattmetre çalışma prensibi

Elektrik devrelerinin verdiği toplam gücü hesaplayabilmek için, devrenin çektiği akımın ve gerilimin miktarını bilmek gerekir. Wattmetre adı verilen aletler de devrenin verdiği toplam gücü hesaplayabilmek için öncelikle akım ve gerilim değerlerini ölçer.

Normal koşullarda devreden geçen akım amper cinsinden ampermetre aleti ile, gerilim değeri ise volt cinsinden voltmetre adlı alet ile ölçülür. Veya her ikisini de ölçebilen çoklu ölçerler yani multimetre ya da avometre adı verilen aletler kullanılabilir. Ancak akım ve gerilim değerlerinin bir arada ölçümü ve bunun sonucunda devrenin verdiği maksimum güç miktarının watt cinsinden hesaplanması, wattmetre adı verilen aletlerle mümkündür.

Wattmetreler, kendi bünyesinde akım bobini ve gerilim bobini bulundurur. Akım bobini ampermetre çalışma mantığına uygun olarak devreye seri şekilde bağlanır. Gerilim bobini ise voltmetre çalışma mantığına uygun şekilde devreye paralel bağlanır. Devreye hem seri, hem de paralel olarak bağlanması gerektiğinden dolayı wattmetre aletlerinde 4 adet bağlantı ucu mevcuttur.

Wattmetre çeşitleri nelerdir?

Wattmetre adı verilen ölçü aletlerinin temel olarak 2 çeşidi vardır:

• Analog wattmetre: Analog wattmetre aletlerinde, iki adet bobin bulunur. Bu iki bobinden biri devreye seri bağlanır, diğeri ise devreye paralel bağlanır. Seri bağlanan bobin akım bobini, paralel bağlanan bobin ise gerilim bobinidir. Enerji kaynağı devreye bağlandıktan sonra akım, seri bağlanmış olan bu bobinin içinden geçer. Gerilim ise paralel olarak bağlanmış gerilim bobinini kullanacaktır. Analog wattmetrelerin üzerinde analog bir ekran ve ekran üzerinde ibre bulunur. Bu ibre aletin içinde gerilim bobinine bağlı olarak çalışır. Ölçüm yapıldığında, ölçüm sonucu olan watt değeri, ibrenin sağa ve sola doğru hareketi sonucunda ekran skalası üzerindeki hangi değerin yanında durduğuna göre ölçülür.
• Dijital wattmetre: Dijital wattmetreler, analoglardan farklı olarak gerilim ve akım değerlerini bünyesinde bulunan bir mikro işlemci sayesinde hesaplar. Bu mikro işlemci, elektrik devresinden geçen elektrik akımını saniyede ortalama 1000 kez kadar ölçer. Dijital ölçüm yapan bu tür wattmetreler, analog türlerine kıyasla çok daha hassas güç ölçümleri yapabilirler. Mikro işlemci marifeti ile ölçülen akım ve gerilim değerleri, işlemci tarafından elektrik devresi tarafından kullanılan toplam güç miktarı olarak watt cinsinden hesaplanır. Hesaplanan değer, LCD ekran üzerinde kullanıcıya gösterilir.

Wattmetre'nin icadı ve tarihi

Wattmetre adı verilen ölçüm aletlerini ilk bulan kişi Macaristanlı mucit ve elektrik mühendisi Otto Blathy'dir. Blathy, wattmetre aletini ilk olarak 1889 yılında icat etmiştir. Aynı zamanda wattmetreden daha önce transformatörün de mucidi olan Blathy, wattmetreyi icat ettiğinde henüz 29 yaşında genç bir bilim insanıydı.

Elektrik devresinin sahip olduğu mevcut toplam gücü devrenin akım ve gerilim değerlerinin birlikte değerlendirilmesi yoluyla hesaplamaya yarayan bu aletin adının wattmetre olmasının nedeni, muidin bu aleti İskoç mühendis James Watt'a atfederek isimlendirmiş olmasıdır. 1889 yılında Otto Blathy'nin icat ettiği wattmetre, bu aletin şimdiki biçiminden çok farklı, ilkel versiyonudur. Ancak sonradan üretilen tüm gelişkin modeller, Blathy'nin icadının geliştirilmesiyle ortaya çıkmıştır.