Çalışanlar hizmet borçlanması yoluyla hem emekliliğini erkene çekebilir hem de gelirini artırabilir. Sigortalı olarak çalışmadan önce askerlik yapanlar prim günü eksik olmasa bile borçlanmaya gittiğinde emekliliğe hak kazanabilir. Bazıları için 1 günlük borçlanma emeklilik tarihini bir yıl öne çekebilir.
Örneğin, 24 Kasım 1992'de 54 yaşında emekli olacak bir kişi bir günlük borçlanma ile sigorta başlangıcını 23 Kasım'a çektiğinde 53 yaşında emekli olabilir. Çalışırken doğum, askerlik başta olmak üzere hizmet borçlanmasına gitmek maliyeti düşürüyor. Ücret geliri elde edenler hizmet borçlanması için ödedikleri prim gelir vergisine esas kazançlarından düşülüyor. Doğum, askerlik borçlanmasına gidenler ödediği tutarın yüzde 15'ini vergi indirimi yoluyla Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan talep edebiliyor. Borçlanma için 30 bin lira ödeyen bir çalışan 4 bin 500 lirasını vergi indirimi olarak geri alabilir. Son 5 yılda borçlanma yaptığı halde indirimden yararlanmayanlar da geriye dönük olarak bunu talep edebilir. Sadece primi ödenen borçlanma süreleri sigortalı hizmet olarak sayılıyor. En düşük borçlanma primi brüt asgari ücret üzerinden hesaplanıyor. Hizmet borçlanmasına ilişkin merak edilen soruların yanıtları şöyle:
KİMLER HİZMET BORÇLANMASI YAPABİLİR?
Çalışılmayan sürelerdeki günlerin satın alınması anlamına geliyor. Sigortalının yanı sıra hak sahibi de borçlanmaya gidebilir. Sigortalı ya da hak sahibi ödenmeyen geçmişteki bazı süreleri primini yatırarak hizmetten saydırabiliyor. Doğum veya analık izni, askerlik, doktora veya uzmanlık öğrenim dönemi, avukatlık stajı, yurtdışındaki göreve, grev ve lokavta geçen süreler borçlanılabilir. Bu yıl borçlanmada en düşük günlük prim 53 lira, en yüksek prim de 400 lira. Hizmet borçlanması için Sosyal Güvenlik Kurumu'na bizzat yapılan başvuruların yanında online başvuru da tercih edilebilir.
ASKERLİK HİZMETİ EMEKLİLİĞİ ÖNE ÇEKER Mİ?
Askerlik sigorta başlangıç tarihinden önce yapıldıysa sigorta başlangıç tarihi öne çekilir. Borçlanan kişinin prim ödeme gün sayısını artırır. Emekli olmak için gereken sigortalılık süresi, yaş şartını sağlayan ancak çalıştığı günler emekli olmasına yetmeyen askerlik borçlanması ile emekli olabilir. Örneğin emekli olmasına 5 ay kalan bir erkek sigortalı, 5 aylık bu süreyi borçlanarak emekliliğe hak kazanabilir. İlk kez sigortalı olduğu tarihten sonra askerlik borçlanması olanlarda emeklilik öne çekilmez.
KAMUDA ÜCRETSİZ İZİNLER BORÇLANILABİLİR Mİ?
Memur, kamu görevlisi olarak Emekli Sandığı'na bağlı olarak çalışma hayatını sürdürülenlere verilen ücretsiz izin süreleri de hizmet borçlanması kapsamında bulunuyor. Yurt içi, yurt dışında yapılan doktora öğrenimi, lisansüstü eğitim, tıpta uzmanlık için geçirilen doktora, uzmanlık, avukatların staj, hekimlerin fahri asistanlık süreleri de borçlanılabiliyor.
GERİYE DÖNÜK VERGİ İADESİ TALEP EDİLEBİLİR Mİ?
Sigorta primlerini borçlanma yoluyla ödeyenler işyerine başvurarak ödedikleri borçlanmaya ilişkin primlerin gelir vergisinden indirilmesini talep edebilir. Ücret geliri elde edenler SGK'ya askerlik, doğum borçlanmasına gidenler ödedikleri paranın yüzde 15'ini vergi indirimi yoluyla geri alabiliyor. Ödedikleri bu primi gelir vergisine esas kazançtan indirebiliyor. Borçlanmaya çalışırken gidilmesi vergi indirimi nedeniyle maliyetleri aşağı çekiyor. Primin ödendiği tarihten itibaren 5 yıllık süre geçmemiş olması koşuluyla düzeltme talebiyle geriye dönük uygulamadan yararlanılabilir.
DOĞUM BORÇLANMASINI TAVANDAN YATIRMAK AYLIĞI ARTIRIR MI?
Emekli aylığı hesaplanırken tüm kazançlara bakılıyor. Geçmiş kazançların yüksek olması ve primlerin de bu tutar üzerinden yatırılmış olması gerekiyor. Sadece doğum borçlanmasını yüksek yatırmak emekli aylığını artırmaz. Borçlanmada vergi indiriminden yararlanırken gider olarak indirilmeyen kısım yeni iş yerindeki kazançtan düşülebilir. Eski işyerinizden ödenen primlere ait belgenin onaylı suretiyle indirim konusu olmayan tutarı gösteren yazının yeni işyerine verilmesi gerekiyor.
BORÇLANMA EMEKLİLİĞİ NE KADAR ÖNE ÇEKER?
Sigortalı çalışmadan önce askerliğini yapanlar prim günü eksik olmasa da borçlanmaya giderek erken emekliliğe hak kazanabilir. Bazı durumlarda bir günlük borçlanma emeklilik tarihini 1 yıl öne çekebilir. Eğitim döneminde yapılan stajlar emekliliğe esas olan uzun vadeli sigorta primi olarak ödenmiyor. Bu nedenli sigorta başlangıcı kabul edilmiyor. Ancak doğum borçlanmasında başlangıç olarak kabul ediliyor. Staj sonrası doğum yapan kadın çalışanlar, tescil şartını yerine getirmiş kabul ediliyor.
