İlknur Menlik
ilknur@gidahatti.com
Buna karşın aynı AB'de yıllık 89 milyon ton gıda çöpe gidiyor. Stutgart Üniversitesi'nin yaptığı bir araştırmaya göre; sadece Alman halkı yılda 11 milyon ton gıdayı çöpe atıyor. Yani bir Alman, yıllık 235 Euro değerinde gıdayı hiç tüketmeden israf ediyor. Avrupa Komisyonu, Almanya gibi ülkelerdeki gıda israfı önlemlerinin gözden geçirilerek bunların yönetmelikler yolu ile AB çapında yaygınlaştırılması gerektiğini vurguluyor.
Avrupa Ekonomik ve Sosyal Komitesi'ne (EESC) göre ise AB'de evlerde, marketlerde, restoranlarda ve gıda tedarik zincirinde %50'ye varan oranlarda gıda kaybı yaşanıyor. 27 AB ülkesindeki yıllık 89 milyon ton gıda kaybı, eğer önlem alınmazsa 2020 yılında 126 milyon tona çıkacak.
Avrupa Parlamentosu, bu sorunla başa çıkmak için 2025 yılına kadar gıda israfını yarı yarıya azaltma hedefi koydu ve bu doğrultuda 2014 yılını, "Avrupa Gıda İsrafına Karşı Aksiyon Yılı" ilan etti.
Durum ülkemizde de pek iç açıcı değil. Yılda 2,1 milyar ekmeği israf ediyoruz. Meyve-sebzede ise durum daha vahim. Bu ürünlerdeki kaybımız tahminen yıllık 16 milyar lira civarında.
Gerek AB gerekse Türkiye'de gıda israfı farklı aşamalarda ortaya çıkıyor. AB gibi gelişmiş ülkelerde gıdaların büyük bölümü tüketicinin elinde bozulurken, gelişmekte olan ülkelerde sorunlar daha ziyade dağıtım ve taşıma sırasında ortaya çıkıyor.
Ancak sebep her ne olursa olsun, 1 milyara yakın insanın açlık çektiği dünyamızda her yıl çöpe atılan gıda miktarının büyüklüğü utanç verici seviyede… Gıda tedarik zincirindeki her halkanın bu miktarı düşürmek için eyleme geçmesi gerek. Ama öncelikli olarak ele alınması gereken konu, gıdaların ambalajlanması.
EESC raportörü Yves Somville'in de uyardığı gibi; "küresel gıda tedarik zinciri ancak ambalaj yolu ile var olabilir". Aksi halde gıdalar dünya pazarlarında güvenli bir şekilde taşınamaz ve dağıtılamaz.
Üstelik gıda ambalajı, sadece taşıma ve dağıtımdaki israfı önlemiyor. Bunun yanı sıra gıda güvenliğini sağlayarak insan sağlığını koruyor, üretilen gıdanın kayıt altına alınmasıyla da kayıt dışının önlenmesi ve ekonomik kayıpların önüne geçilmesini sağlıyor.
Evet, ambalajlar gıda israfına kesin çözümler öneriyor, ancak çevre ve sağlık etkileri ile ilgili bilime dayanmayan hatalı algılar nedeniyle bu çözümler çoğunlukla göz ardı ediliyor.
Esasen ambalajlarda olduğu gibi gıda sektöründeki birçok hayati konu, yanlış zeminlerde ve yanlış metodoloji ile tartışılıyor. Bilimsel çözümlerle hatalı algılar arasındaki makası kapatabilirsek, başta açlık olmak üzere dünyanın bugün aşmaya çalıştığı birçok problemin çözümü yolunda ilerleme kaydedilmesini sağlayabiliriz. Aksi takdirde gıda israfının önüne geçemeyeceğimiz gibi, sağlık ve ekonomik yönlerden de kayıplar yaşamaya devam ederiz.
