Girişimcilikte, belki en keyifli şeylerden biri insanların hobi olarak gördüklerini girişime çevirebilmesi. Tutkunuzu doğru modellemeyle yaptığınızda, bir işe dönüşebilmekte. Bugün röportajını okuyacağınız kişi ise, okul yıllarında ilgilenmeye başladığı motorları, hayallerinin peşinden gidip yüzde yüz Türk malı olarak üretmeye başlayan biri. Bununla kalmayıp, işin mutfağını öğrenmek için Amerika'da tamirhanelerde çalışmış, geri dönüp kendi markasını oluşturmuş ve hayatı Discovery Channel ve TRT tarafından belgesel yapılmış. Bu heyecan dolu girişim hikayesini anlatması için şimdi sizi TT Custom Choppers Yönetim Kurul Başkanı Tarhan Telli'nin röportajını okumaya davet ediyorum.
Eğitiminiz ve özgeçmişinizi öğrenebilir miyiz?
Eğitim hayatım özellikle lise hayatım çok zor geçti. Şişli Terakki lisesiyle başlayıp, beş lise değiştirip Özel Günaydın lisesinden mezun oldum. Sonrasında, Bahçeşehir Üniversitesi görsel tasarım bölümünü kazandım. Bu bölümle beraber hayatımda büyük değişimler oldu. Oyuncakları kırma; yeniden yapma, eşyaları açma ve şekil verme konularına iyice eğildim. Zamanımın çoğunu sanayide geçirmeye başladım. Motorlar, arabalar benim tutkum olmuştu. Üniversite bitince vasıta üretmenin hayalini kurmaya başladım. Özgürlüğümü yaşamamın en iyi yolu motor olduğu için, motosikletleri tercih ettim. Ben hali hazırda araba yapıyordum. Hurda olarak getirilen arabaları kişiye özel yeniden yapıp başka bir görüntüye kavuşturuyordum.
Bütün bunları yaparken aileniz, çevreniz nasıl tepki verdi?
Ailem, asla aferin demedi. Pazar günü oto sanayide ne işin var diyorlardı. Üniversite bitince anlamaya başladılar. Ben bu yola baş koymuştum. Hedefim çocukluk hayallerimi gerçekleştirmekti. Harley Davidson motorların bizim ürettiklerimizden hiçbir farkı yoktu. Henry Ford, dünyanın en güçlü markalarından birini yaratıyorsa bizde yaratabilirdik. Bunu hep kalbimde hissederek ilerledim.
TT Customs nasıl gelişti?
Amacım, TT adı altında bir marka yaratmaktı. TT'yi ilk duyanlardan tepkiler geliyordu. Audi TT veya Türk Telekom mu diye takılıyorlardı. Çok fazla anlayan olmuyordu. Herkes sadece birkaç popüler motor markasından bahsediyordu ve bunlar Amerikan menşeiliydi. Bende kalktım Amerika'ya gittim. Onların neyi yapabildiğini ve bizim neden yapamadığımızı anlamak için gittim. Los Angeles'te googleda arama yapıp tamirhaneleri bulup, parasız çalışıyordum. 1 yıl böyle devam ettim. Oradan Orange County'e gittim. Beni kabul etmediler. İçeride Meksikalılar çalışıyordu. Saatine 14.75$ alıyorlardı. Ben, size bu parayı veriyim beni işe alın dedim, o şekilde başladı ve bundan sonra lakabım "Crazy Turk" oldu. Paspas yapıp, yer siliyordum. Orada bir şeyi çok iyi kavradım Amerika dediğiniz yerde her şey bir pazarlama harikasıydı. Ürettikleri hemen hemen hiçbir şey yoktu. Önemli olan her şeyi bir araya getirebilmekti. Bunu çözdüm ve Türkiye'ye döndüm.
Sattığınız motorların fiyat aralığı nedir?
Ben, kişiye özel motor yapıyorum. Bu yüzden başlangıç fiyatımız 35 bin TL. Ama, altın kakmalı motorda yaptım. Ucu açık bir fiyat aralığımız var.
Ne kadar sermayeyle ve nasıl bu işe başladınız?
2005 yılında 50m yerde, 28 bin TL sermayeyle başladık. Yanımda çalışan ustanın Renault arabası vardı, onu sattık. Yol yardım aracı aldık. 16 bin TL'ye tabela yaptırdık. Bu en önemli yatırımımızdı. Tabelayı gören geldi. Hayalim başlamış oldu. Sabit motorları kişiselleştirmeye başladık.
İki kişiyle hem motor yapıp, hem diğer işlere nasıl yetiştiniz?
O sırada ben hem paspas yapıyordum. Hem telefonlara bakıyordum. Motor yapıp, motor satıyordum. Şu anda da birçok işi ben yapıyorum.
Ekibinizi nasıl kurdunuz ve şu an kaç kişi çalışıyor?
Ekibim hala aynı. Kesim kadrom 1996 yılında sanayide tanıştığım insanlar. Elbette, sayı olarak genişledik.
Markanızın ismi nereden geliyor?
TT; Tarhan Telli'nin baş harflerinden oluşuyor. TT Customs adı altında da markalaşıyoruz.
İşe başlarken finansman veya rehberlik anlamında destek gördünüz mü?
İşe başlarken tek gördüğüm destek, stresten Almanya'da testlere girmeden önce ailemin mide kanaması geçirdiğimi öğrenip oradaki, hastane parasını ödemeleriydi. Çünkü, testten kalsam bütün paralar yanacaktı.
İşinizde sizin için dönüm noktası sayılabilecek bir zaman dilimi veya yardım eden kişi oldu mu?
Benim dönüm noktam, iddiamın gerçekleştiği 5. yılımı kutlamamdır. Ne sektördekiler ne ailem ne de çevrem bu işi sürdürebileceğime inanmıyorlardı. 5. yıl kutlamamda motorla Amerika turu yaptım, benim için anlamı büyüktür.
Şu an markanızın yönetimini nasıl yapıyorsunuz?
Markamın yönetimini ilk kurduğum gün gibi kardeşlik, dostluk içerisinde her şeyi ve herkesi takip ederek, işi benimsetmeye çalışarak yapıyorum. İnanmak, koşulsuzca çalışmak, hiçbir zaman yılmamak benim için çok önemli. 'Yok' lafını kabul etmiyorum. Olanakları insan kendisi yaratır, hep böyle ilerlerim.
Markanızı şu an nasıl kendi sektörünüz içinde, rakiplerinize göre nasıl konumlandırırsınız?
Rakiplerimize göre çok farklıyız. Öncelikle biz bir aileyiz ve dışa dönük üretim yapmıyoruz. Yani, biz vidadan tutun, contaya kadar her şeyi kendi içimizde üretiyoruz. Sıfırdan kendimiz yapıyoruz. Bu yüzden motorlarımız beş yıl garantili. Sektöre katma değer yarattık. 2009 yılında master ünvanı aldık. Bu büyük bir titr. 50 yaş altı en büyük masterım. Kendi şase numaramızı vurma yetkisine sahibiz.
Sizce, sizin başarınızın sırrı nedir?
Yaptım, bitti diye bir şey yok. Sürdürülebilirlilik benim için en büyük başarı. 5- 6 yaşındaki çocukları TT tshirtiyle, TT pusetinde gördüğüm gün "ben oldum" diyebilirim.
Gelecekte nasıl büyümeyi hedefliyorsunuz?
Hiçbir zaman patron ceketi giyip, patronculuk oynamadım. Geldiğim yerin ve takım arkadaşlarımın değerini bilerek ilerledim ve böyle de devam edeceğim.
Bir iş gününüz nasıl geçer?
Boya yapıp, saç dökerek, oturmayarak aynı zamanda büyük bir şirketin patronu veya ceosuyla yemek yedikten sonra gecenin 12'sinde fırında astar atarak geçer.
Sektörünüz, Türkiye'de sizce nereye gidiyor?
Dünyada artık bu sektör durdurulamaz. 25 milyar$lık bir sektörden, otomotiv sektöründen bahsediyoruz. Bu sektörün durma ve ya duraksama ihtimali yok. Değişen şeyler var sadece, artık insanların hayal gücü ve istekleri doğrultusunda üretimler ön planda.
Kendinizi hangi platformda gösteriyorsunuz? Sosyal medya mı, yazılı basın mı?, sektörünüze özel hafta veya günlerde mi?
Twitter'da yazıyorum. Disleksi olduğum için imla hatalarımdan ötürü eleştiri alıyorum. Ancak, ben kendimi hiç değiştirmedim. Yazdıklarım edit edilse veya başkası yazsa o zaman ben olamam. Aynı zamanda hiperaktivite ve dikkat eksikliğim var. Okullara da konuşmacı olarak gidiyorum, gençlerle bir arada olmayı seviyorum. Cumartesileri TT Customsa gençler gelir, oturur sohbet ederiz.
Sizin beğendiğiniz girişimciler kimler?
Ferit Şahenk, Ali Sabancı, Sahabinden.com, Markafoni.com, Philip Tesla, Koyningzeg benim çok beğendiğim girişimler ve girişimciler.
Girişimciler başarılı olmak için neleri yapmalı ve neleri yapmamalı?
Başarılı olmak için tek çıkış yolu havlu atmamak. İnancını, ruhunu, güçlü çalışma aşkını bırakmamak. Negatif enerjili insanları etrafımda tutmuyorum. Çünkü onlar benim auramı kapatıyorlar. Olunabilirliliği tartışmaktan kaçınmalı, nasıl yapacağına bakmak önemli ve sonuç odaklı olmak.
Türkiye'deki girişimcilik kültürü geçmişte nasıldı, şimdi nereye gidiyor?
Türkiye'de girişimcilik kültürü son iki yılda gelişmekte. Artık, gençlerde algılar değişti. Sosyal medya krallarının kendilerinden farklı olmadıklarını anladılar
Sizin girişimcilik alanında açık olarak gördüğünüz sektörler nereler?
Dünya artık global bir market. Bunu her alanda görebiliyorsunuz. Baskıcılık bitiyor, perakende bitiyor. bir şeyi online satın alıyorsun, kapına geliyor. Hizmet sektörü hala çok açık, bunu değerlendirmek lazım. Bizim ülkemizden marka çıkmalı. Nasıl olduğuna bakmak lazım. Kaliteli, güzel, farklı olmak lazım. Bu da ancak tasarımla olur. Farkı yakalayan, hayal eden, tasarlayan kazanır.
Her potansiyel işadamı ve girişimcinin sizce, alması gereken eğitim, katılması gereken seminer ve kişisel gelişim programları nelerdir?
Girişimci olmak için eğitim önemli. Eğer eğitimin varsa hangi ilacı alman gerektiğini bilirsin.
Girişimcileri yol gösterebilecek ve rehber niteliğinde söylemek istedikleriniz nelerdir?
Girişimci vizyon sahibi olmalı, kendine inanmalı. Ama, her kendine inanan insanda vizyon sahibi olamaz bu da unutulmamalı. Araba sektörü içinse, Türkiye'de araba üretilemez duvarlarını kırın. Bu ülke de yapılamayacak hiçbir şey yok. Çok güçlü bir ülkeyiz. Markalarda çıkacak. Biz, parça üretebiliyorsak araba da yaparız. Dünya markalarının birçok parçası burada yapılıyor.
Gelecekle ilgili kendi hayaliniz ve stratejiniz nedir?
TT kardeşliğini yaratmak istiyorum. Pusetiyle, motoruyla, bisikletiyle bir bütün olacak bir şey bu. Bu şekilde büyümek niyetim.
Duygu Eren
Stratejik İletişim ve Kariyer Danışmanı
Yazarla iletişim için: duygu@dpdanismanlik.com
