İlknur Menlik - Sabah.com.tr
imenlik@comart.com.tr
Evlerimize giren gıdaların yolculuğu çöplükte son buluyor. İş bu kadarla kalsa iyi, ama çöp sahalarına giden gıda atıkları aynı zamanda zararlı bir sera gazı olan metan gazına dönüşüyor. Yani sadece israf etmekle kalmıyor, beraberinde havayı da kirletiyoruz.
Dünyada da durum farklı değil. Dünya genelinde üretilen gıdaların üçte biri zayi oluyor. Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü'nün (FAO) son raporu, gıda atıklarının küresel ekonomiye direkt maliyetinin yılda 750 milyar dolar (Neredeyse Türkiye GSYH'na denk bir rakam) olduğunu ortaya koyuyor.
Ancak raporun ortaya koyduğu başka bir önemli tespit var: Her yıl üretilen ancak tüketilmeyen gıdalar, Rusya'nın Volga Nehrinden bir yılda akan su miktarına eşdeğer ve gıda atıkları dünya atmosferine 3,3 milyar ton sera gazı salınımından sorumlu.
Halen 870 milyona yakın insan her gece yatağına aç giriyorken, gıda atıkları konusunda neler yapabileceğimizin üzerine düşünmemek, bunca atığın neden gerçekleştiğini sorgulamamak imkansız.
Dünya açlıkla mücadelede büyük bir fırsatı, gıda atıkları nedeniyle kaçırmak üzere. Tabii, çevre ile ilgili hedefleri de ıskalama tehlikesiyle karşı karşıya…
Bizdeki ekmek israfı örneğinde olduğu gibi, Asya'da da tahılların israfı; karbon salınımı, su ve toprak kullanımı üzerindeki etkileri bakımından önemli bir problem oluşturuyor. Et, meyve ve sebze atıkları da benzer şekilde, arazi kullanımı ve karbon ayak izi bakımından çevre üzerinde önemli etkilere yol açıyor.
FAO'nun bu konuda üç ana başlıkta önerileri var: Gıda atıklarının ilk aşamada azaltılması, gıdanın tekrar kullanımı ve tekrar kullanılamıyorsa geri dönüşüm ve geri kazanım yollarının izlenmesi.
Ancak belki de çevreye en önemli etkiyi, tüketici tarafından çöpe gönderilen gıdalar yapıyor. Çünkü son kullanıcının çöpe gönderdiği her bir gıdanın üretim maliyetine, nakliye, depolama, satış ve pişirme gibi süreçlerin de çevresel maliyeti ekleniyor.
Yani bir dilim ekmeği çöpe gönderirken, aslında ne kadar büyük bir ekonomik kayba neden olduğumuzu ve bunun yanında havayı nasıl kirlettiğimizi hiç unutmamamız gerekiyor.
Buradan çıkan sonuç ise açlığı, ekonomiye zararını ve çevresel etkilerini göz önüne aldığımızda gıdaların yolcuğunun çöplüklerde bitmemesi. Öyleyse hepimize sorumluluk düşüyor.