İlknur Menlik - Sabah.com.tr
imenlik@comart.com.tr
Bir yanda özelleştirmeler, diğer yanda kotalı üretim ve bu iki noktadaki aksaklıklardan doğan kayıt dışı, kaçak şeker ile daha nice sorun, TGDF Gıda Kongresi kapsamında 14 Kasım'da düzenlenen Şeker ve Şekerleme Sektörünü Bekleyen Risk ve Fırsatlar Özel Oturumu'nda tartışıldı.
Oturum, şeker sektörünün tüm taraflarını bir araya getirdi. Şeker Kurumu Başkanı Hüsnü Tekin, AB'nin 2006 yılındaki yaklaşımı ve bunun sonucunda 2017'de şeker üretimindeki kotaları kaldırma sürecinin, kaçınılmaz olarak Türkiye'de de karşımıza çıkacağına dikkat çekti. Bu sürecin bugün itibariyle karşımıza çıkmamasının en önemli nedeninin şeker fabrikalarının özelleştirilememesi olduğunu belirtti; "Eğer şeker fabrikaları özelleşir ve serbest piyasa oluşursa şeker fiyatı yüzde 20 ucuzlar" dedi.
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.'nin 2012 yılı zararının 198 milyon TL olduğunu söyleyen Tekin, günlük yaklaşık 600 bin TL zararın, 75 milyon insanımız tarafından finanse edildiğini ve bu finansman yüküyle gitmeyeceğini açıkladı.
Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş. Genel Müdür Yardımcısı Dr. Selim Yücel ise 2000 yılı Aralık ayından bu yana 14 yıldır özelleştirme kapsamında olduklarını vurgulayarak; "Türkiye'de özelleştirme programına alınan hiçbir kurum, Türkşeker fabrikaları kadar uzun süre bu programda kalmamıştır" dedi.
"Ölçek ekonomisine uygun üretim yapmamız mümkün değil" diyen Yücel, fabrikaların bir kısmının yüksek maliyetli üretim yaptığını, şu an Şeker Kurumu'nun tahsis ettiği kotayı 12-13 fabrika ile üretebildiklerini kaydetti. Üretimi verimli ve karlı yapamayan fabrikalarla ilgili bir karar alınıp, bu fabrikaların kapatılması veya yeniden yapılandırılması gerektiğini söyledi.
Nişasta ve Glikoz Üreticileri Derneği (NÜD) Başkanı Rint Akyüz, "Ben nişasta sektörü, pancar sektörü diye ayırmıyorum, bizim bir tek sektörümüz var o da şeker sektörüdür. Şeker sektörümüzü bekleyen riskler var ve bu riskleri iyi etüt etmemiz lazım. Avrupa Birliği 2017'de kota sistemini bitiriyor. Bu tarihten sonra kotalı üretim yapan tek ülke biz kalacağız" tespitinde bulundu. Akyüz, kotalı üretimin, kayıt dışı ve kaçak şekeri teşvik ettiğini de sözlerine ekledi.
Şekerli Mamul Sanayicileri Derneği (ŞEMAD) Başkan Yardımcısı Necdet Buzbaş, glikozun şekerleme üretiminde hiçbir zaman şekerin alternatifi olmadığını, birlikte kullanıldığını söyledi. Buzbaş, "İkisi de olmadan şekerleme üretimi yapamayız" dedi.
Türkiye'de şekerleme sektörünün 3,2 milyar dolarlık bir büyüklüğe sahip olduğunu söyleyen Buzbaş, sektörün 2023 ihracat hedefinin, çikolatalı ürünlerde 1 milyar 238 milyon dolar, şekerlemelerde 1 milyar 100 milyon dolar olarak belirlendiğini açıkladı.
İstanbul İhracatçılar Birliği (İİB) Şeker ve Şekerli Mamuller Tanıtım Grubu Yönetim Kurulu Üyesi Sübet Çiçek ise yurt dışı ihracat fiyatıyla aldıkları şekere uygulanan 61 dolarlık navlun ücretinin büyük sorun olduğunu ifade etti.
Şeker ve şekerli mamuller konusunda konuşulan sağlık iddialarına değinen Marmara Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik Bölüm Başkanı Prof. Dr. Funda Elmacıoğlu, dünyada bugüne kadar yapılan araştırmalarda, önerilen düzeylerde şeker tüketimi ile herhangi bir kronik hastalığın doğrudan ilişkilendirilmediğini, obezitenin ise bir beslenme sorunu olduğunu ve şekerin hangi kaynaktan elde edilirse edilsin obezite ile direkt bağlantısı olmadığını belirtti.
Özel oturuma başkanlık eden TBMM Sanayi Komisyonu Başkanı ve AK Parti Malatya Milletvekili Mücahit Fındıklı, Avrupa Birliği'ndeki yeni gelişmeler ve oturumdan çıkan sonuçlar ışığında şeker sektöründe yeni çalışma başlıkları oluşturulabileceğini kaydetti. Fındıklı, AB'nin şeker kotalarını kaldıracağı 2017 yılına kadar şeker fabrikaları özelleştirmelerini gerçekleştirip, mutlaka liberal bir piyasa oluşturmamız gerektiğine de dikkat çekti.
