AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ilk turda cumhurbaşkanlığına seçilmesinin ardından, lobinin tetikçisi kredi derecelendirme kuruluşları harekete geçti. Fitch, Erdoğan'ın, rakiplerine açık ara fark attığı seçimin ardından 12 saat geçmeden, skandal bir yoruma imza attı. Erdoğan'ın ilk turda seçilmesinin olumlu etkisiyle haftanın ilk işlem gününe borsa yükseliş, döviz ve faiz düşüşle başlarken, Fitch'in açıklamasıyla birlikte yaşanan hareket kredi derecelendirme kuruluşunun adeta birileri için çalıştığı izlenimini doğurdu. Bir diğer kredi derecelendirme kuruluşu Moody's, 8 Ağustos'ta yapması beklenen açıklamayı yapmazken, Fitch dün hiç hesapta olmayan bir not yayımladı. Erdoğan'ın cumhurbaşkanlığı seçimini kazanmasına rağmen Türkiye'de siyasi riskin hâlâ yüksek olduğunu ileri süren Fitch, "Politik riskler, potansiyel sermaye girişlerinin cesaretini kırarak Türkiye'nin kredi notunda baskı yaratmaya devam edecek" iddiasında bulundu. Seçim sonuçlarının etkisiyle dün sabah Borsa İstanbul güne sert yükselişle başladı. Endeks açılışta yüzde 1.62 yükselerek 80 bin 483 puana çıktı. Fakat, saat 11.52'de gelen Fitch açıklamasının ardından endeks yüzde 2.8 düşerek 78 bin 208 puana indi. İlk seansı yüzde 1.06'lık düşüşle 78 bin 357 puandan kapatan Borsa İstanbul, Fitch açıklamasının etkisiyle ilk seans itibarıyla dünyanın en fazla düşen piyasası oldu.
AÇIKLA MA KİME UÇURULDU?
Yaşanan düşüş öncesinde artan açığa satışlara piyasa ilk etapta anlam veremedi. Fakat, daha sonra Fitch'in açıklamasının gelmesi, bu değerlendirmesinin seans ortasında birileri tarafından öğrenildiği şüphesini doğurdu. Fitch Ratings'in aksine diğer bir sıfırcı hoca Standard & Poor's, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin reyting üzerinde herhangi bir etkisi olmadığını belirtti. Kurum açıklamasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın yerine partiden yeni birinin başbakan olarak atanacağı için makroekonomik politikalarda bir değişiklik olmayacağını ve bu nedenle notta bir etkisinin bulunmayacağını vurguladı.
DOLARDA BÜYÜK OYUN
Açıklama
döviz piyasasında da büyük sarsıntıya yol açtı. Cuma gününü 2.1550'den kapatan dolar, Erdoğan'ın seçimi kazanmasının yarattığı olumlu havayla haftaya 2.1350 TL'den başladı. Fitch'in açıklamasının ardından ise tekrar 2.1580 TL'ye çıktı. Cuma günü yüzde 9.36'dan kapanan iki yıllık gösterge tahvilin faizi, açılışta 9.23'e geriledikten sonra 9.35'e çıktı.
ÜÇ İŞLEMDEN BİRİ AÇIĞA
Borsa
İstanbul'da en fazla işlem yapılan hisselerden olan Garanti Bankası'nda dün ilk seansta 21.5 milyon adet açığa satış yapıldı. Garanti'de ilk seansta 62.2 milyon adet işlem gerçekleşirken, yapılan işlemlerin üçte birinin açığa olması dikkat çekti. Garanti'de açığa satış miktarı, cuma günü ilk seansa göre yüzde 50 arttı. Vakıfbank'ta da ilk seansta 12.7 milyon adet açığa satış oldu. Vakıfbank'taki açığa satış miktarı, cuma gününe göre yüzde 112 arttı. İlk seansta İş Bankası C'de 4.8 milyon, Halkbank'ta da 3.2 milyon adet açığa satış yapıldı.
SİYASİ BİR AÇIKLAMA
Uluslararası
kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, seçimlerin ardından yaptığı açıklamada, Gezi olayları ve 17-25 Aralık operasyonlarını hatırlatması "Siyasi bir yorum yapılıyor" izlenimi doğurdu. Reyting şirketi, SABAH'a yaptığı değerlendirmede ise şu ifadelere yer verdi: "2015 seçimlerine kadar siyasette tansiyonun daha da yükseleceğini düşünüyoruz. Fitch reyting değerlendirmelerinde politik oynaklık, makroekonomik politikalara, hükümet etkinliğine ve iş ortamına zarar verir." Kuruluş uygulanan politikaların da zayıf olduğunu ileri sürdü
YÜKSEK FAİZ İSTİYOR
FItch
tarafından yayınlanan notta, faiz indirimlerinin devam etmesi halinde kredi notunun düşürüleceği mesajı verilerek bir nevi 'tehdit'te de bulunuldu. Başbakan Erdoğan'ın faiz indirimi çağrılarının Merkez Bankası'nın kredibilitesine zarar verebileceğini iddia eden kuruluş, "TCMB'nin ocak ayındaki keskin faiz artışını tersine çevirmesi Türkiye'yi gelişmekte olan ülkelere yönelik yatırımcı tercihlerindeki ani değişimlere daha kırılgan hale getirebilir" denildi. Fitch, bu yorumu ile Merkez Bankası'nı 'faizi düşürürsen, para çıkışı olur' tehdidinde bulundu.
MOODY'S: BÜYÜME 2.5-3.5 OLUR
Geçen
hafta değerlendirme toplantısı yapan, Moody's de Türkiye'deki büyüme rakamları ile ilgili bir yorum yaptı. Kuruluş yüksek enflasyon ve faiz oranları ile ihracatta yavaşlamanın büyük olasılıkla gelişmekte olan piyasaların büyüme oranları üzerinde bu ve gelecek yıl baskı yaratacağını bildirdi. Moody's açıklamasında, G20 ülkelerinin bu yılki ekonomik büyümesinin yüzde 2.8 oranında gerçekleşeceği, 2015 yılında ise yüzde 3.2'e doğru hız kazanacağı değerlendirmesi yapıldı. Reyting şirketi, Türkiye için büyüme tahminini ise yüzde 2.5-3.5 olarak belirledi.