İlknur Menlik - Sabah.com.tr
imenlik@comart.com.tr
Türk ambalaj sektörünün büyüklüğü ise 16 milyar dolar civarında. Son beş yılda Türk ambalaj sektörünün yıllık ortalama büyümesinin, dünya ortalamasını geçerek yüzde 6'lara ulaştığı kaydediliyor. Ekonomi Bakanlığı'nın raporuna göre, Türk ambalaj sanayicileri 2011 yılında 180'e yakın ülkeye 3,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. 2011'de en çok ambalaj ihraç edilen ülkelerin başında Almanya, İngiltere, Irak, Fransa, İran, Hollanda, İtalya, İsrail, Rusya ve Yunanistan geliyor. 2013 yılında ambalaj ihraç ettiğimiz ülke sayısının 200'e, ihracat rakamının ise 3,6 milyar dolara yükseldiği gözleniyor.
Ambalaj sanayicilerinin 2023 vizyonunda, 30 milyar dolar pazar büyüklüğüne ve 10 milyar dolar ihracata ulaşmak gibi güçlü hedefleri bulunuyor. Yakın çevremizdeki pazarlarda ise bu hedefi daha da güçlendirecek ekonomik tahminler yapılıyor. Ortadoğu ve Kuzey Afrika'daki ambalaj pazarının 2014 yılında yaklaşık olarak 41,1 milyar dolar büyüklüğe ulaşacağı söyleniyor.
Bu tahminin sahibi, Smithers Pira şirketi. Üstelik şirketin "Ortadoğu ve Kuzey Afrika'da 2019'a Kadar Ambalajlamanın Geleceği" başlıklı raporuna göre bu miktar 5 yıl içinde yıllık %5 büyüme ile 2019 yılında 52,4 milyar dolara yükselecek. Bu bölgede yıllık büyüme oranı %4 olarak tahmin edilen küresel büyümeden daha yüksek olacak. Başka bir deyişle 2019 yılına kadar yakın coğrafyamızdaki ambalaj pazarında 11,3 milyar dolarlık bir talep artışı yaşanacak.
Analistlere göre ambalaj talebini etkileyen faktörler, bazı bölge ülkelerindeki yüksek ekonomik aktivite, gelir artışı, kentleşme, genç ve artan nüfus ile perakende altyapısındaki gelişmeler şeklinde sıralanıyor. Libya'nın ülkedeki huzursuzlukların çok sürmemesi halinde en hızlı büyüme gösterecek ülke olduğu belirtiliyor. Yine tahminlere göre, Katar, Fas, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri de pazar ortalamasından hızlı büyüyecek. Görece olarak gelişmiş pazarlar olan İsrail, Kuveyt ve Türkiye'de ise büyümenin ortalamanın altında olacağı tahmin edilse de bu bölgelerdeki talep artışının bize olumlu yansımaları olacağı muhakkak.
Bölgedeki en büyük ambalaj grubunun sert plastikler olacağı öngörülüyor. Sert plastiklerin şu an bölgedeki pazar payı %28,2 civarında. Karton ambalajlar %25,6 ile ikinci sırayı alırken bunları %12,9 ile esnek plastikler takip ediyor.
Rapora göre plastik ambalajlar hafiflikleri, düşük maliyetleri ve tasarım kolaylıkları nedeniyle yavaş yavaş cam, metal, kağıt ve karton ambalajların yerini alıyor. Rapor, aynı nedenlerle plastik ambalajların, ambalaj pazarında son on yılda en fazla büyüyen sektör olduğunu belirtiyor. İlk zamanlarda ürünü saran basit ambalajlar ya ta poşetler olarak kullanılan plastikler zaman içinde gelişerek çok katlı, farklı materyallerden oluşan, bariyer koruması sağlayan ve raf ömrünü uzatan ambalajlar haline geldi.
2014'e kadar olan 5 yıllık süreçte Ortadoğu pazarı %6,3, Kuzey Afrika pazarı ise %6,9 yıllık büyüme göstermişti. Bu bölgelerde gıda sektörünün 2014 yılı ambalaj pazarındaki payının %33,8 olduğu tahmin ediliyor. Bunu %26,4 ile endüstriyel/dökme ürünler, %25,2 ile içecek pazarı takip ediyor.
Orta Doğu ve Kuzey Afrika pazarı, nüfus yoğunluğunun fazla olmasına karşın, gıda arz ve talebinin dengesizlik gösterdiği bir coğrafya aynı zamanda. Elbette bunun dışında bölgenin kendine özgü riskleri de mevcut. Ancak yine bu bölge, uzun yıllar yaşanan siyasi istikrarsızlıkların, bölgesel sorunların ardından son yıllarda göreceli olarak istikrara doğru yol alan bir coğrafya olarak karşımıza çıkmakta. Bu olumlu gelişmenin ve geleceğe dair yapılan Pazar tahminlerinin, Türkiye'nin giderek büyüyen ve güçlü hedefleri olan ambalaj sektörünün ihracatında farklı fırsat kapılarını aralayacağını düşünüyorum.