ABD Merkez Bankası'nın (Fed) bugünkü kritik toplantısı öncesinde piyasalarda tansiyon yükseldi. Rusya'da Merkez Bankası'nın rekor faiz artırımına rağmen, Ruble'nin yerle bir olması, domino etkisiyle gelişmekte olan ülkelere de yansıdı. Dolar, içeride 2.4150 TL ile tarihinin en yüksek seviyesine çıkarken, euro da 3 lirayı geçti. Borsa İstanbul'da endeks günü yüzde 4.36'lık kayıpla 79 bin 191 puandan tamamladı. Şirketlerin değeri bir günde 30 milyar lira azaldı. Gösterge faiz de yüzde 8.96 ile 7 haftanın zirvesine çıktı. Paralel medyanın gelişmeleri ısrarla 14 Aralık operasyonuna bağlama çabasına rağmen, gelişmekte olan ülkelerin tamamında yaşanan gelişmeler bu girişimi boşa çıkardı.
BOTAŞ'A MERKEZ HAMLESİ
Dövizdeki yükselişte, enerji ithalatçısı Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nin (KİT) alımlarının da etkili olması üzerine Merkez Bankası dün önemli bir karara imza attı. Banka tarafından yapılan açıklamada, enerji ithalatçısı KİT'lerin döviz ihtiyacının gerekli görülen kısmının, Hazine Müsteşarlığı ve Merkez Bankası tarafından doğrudan karşılanacağı kaydedildi. Açıklamanın ardından dolar 2.37 TL'ye geriledi. BOTAŞ'ın bu hafta piyasadan 900 milyon dolar alım yaptığı belirtiliyor.
ÜSTÜ KAPALI FAİZ ARTIŞI
Merkez Bankası dün ayrıca ortalama fonlama maliyetini yüzde 8.85'e, gecelik faizi de yüzde 11.25 olan koridorun üst bant sınırına yükselterek üstü kapalı bir faiz artırımı gerçekleştirdi. Bugün açıklanacak Fed kararlarının piyasalarda artan volatilite bakımından önemli olacağını ifade eden analistler, diğer merkez bankalarının da ellerindeki araçlarla dalgalanmayı hafifletmeye çalışacaklarını kaydediyor.
RUSYA YANGIN YERİNE DÖNDÜ
2.1 trilyon dolarlık gayrisafi yurtiçi hasılası ile dünyanın en büyük 8'inci ekonomisine sahip olan Rusya dün adeta cehennemi yaşadı. Rusya Merkez Bankası, petrol fiyatlarındaki düşüş ve yaptırımlar nedeniyle ülke ekonomisinin resesyona doğru sürüklenmesiyle rublede görülen kayıpların önüne geçmek için politika faizini ani bir kararla yüzde 10.5'ten 17'ye yükseltti. Merkez Bankası ayrıca, bankalara repo ihaleleri yoluyla verdiği maksimum döviz miktarını da 1.5'tan 5 milyar dolara çıkardı. Merkez Bankası'nın bu kararına rağmen ruble dün gün içinde yüzde 20'ye yakın değer kaybetti. Dolar/Ruble kuru ilk defa 80 seviyesini aşarken, Euro/Ruble paritesi de 100'ü geçti. Petrol fiyatları da dün Temmuz 2009'dan bu yana ilk kez 60 doların altına düştü.
EKONOMİSİ YÜZDE 4.5 DARALACAK
Rusya'nın beş yıllık CDS'leri ise 34 baz puanlık artışla 581 baz puana yükselerek 5.5 yılın en yüksek seviyesine ulaştı. Petrol fiyatlarının varil başına 60 dolar olması halinde Rusya ekonomisi gelecek yıl yüzde 4.5 daralacak. Döviz rezervi 370 milyar dolar seviyesinde olan Rusya'da özel şirketlerin 500 milyar dolar borcu bulunuyor. Borcun 130 milyar doları da kısa vadeli. Borcun sürdürülebilirliğinin de tartışılması gerilimin artmasında etkili oldu.
GELİŞMEKTE OLAN ÜLKELER SARSILDI
*
Gelişmekte olan ülke para birimlerinde global risk iştahında azalma ve rubledeki değer kaybına paralel olarak dün sert hareketler görüldü.
* Endonezya Rupiahı son 16 yılın, Brezilya Reali son 9.5 yılın, Güney Afrika randı son 6 yılın, Hindistan Rupisi ise son 13 ayın en düşük seviyesini gördü.
* Brezilya Reali'nde marttan bu yana kayıp yüzde 20'yi geçti.
SERMAYE KONTROLÜ KORKUSU
Petrol
ve doğalgaz gelirlerinin Rusya bütçesinin yüzde 50'sini oluşturduğunu belirten Global Menkul Değerler Stratejisti Gökhan Uskuay, "Petroldeki her bir dolarlık düşüşün Rusya'ya faturası 2 milyar dolar. Son 2 haftada ruble yüzde 50 değer kaybetti. Bu gelişmeler sonrasında Rusya sınırlı ya da sınırsız geçici bir sermaye kontrolü getirebilir. Tedirginliğin nedeni de bu" dedi.