Metin CAN - Betül ALAKENT - İbrahim ACAR
Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde terör saldırıları hayatı durma noktasına getirdi. Batı'dan yapılan vadeli satışlar bıçak gibi kesildi, bankalar da kredileri erken çağırmaya ve faizleri artırmaya başladı. Riskin yükselmesi sigorta şirketlerini de etkiledi. Firmalar, tesisleri de araçları da sigortalamaya yanaşmıyor. Esnafın yüzde 75'i kepenk indirdi. Bölgede iflaslar artmaya başladı.
İFLAS TEHLİKESİ VAR
Ticarette çok ciddi sıkıntılar yaşandığını ifade eden Güneydoğu Genç İşadamları Derneği Başkanı Hakan Akbal, "Batı'daki bir işadamı yüzde 12'den kredi alıyor. Burada ise kredi faizleri yüzde 18'e kadar yükseldi. Hatta birçok banka yeni krediye de yanaşmıyor" dedi. Şırnak'ta çeklerin takasa kabul edilmemeye başladığını anlatan Akbal, "Bazı bankaların kredileri geri çağıracağına yönelik dedikodular başladı. Devlet bankalara müdahale etmezse birçok işadamı 2016'yı göremez" diye konuştu. TÜRKONFED Başkanı Tarkan Kadoğlu ise çözüm süreciyle elde edilen kazamınların terörle birlikte kaybedildiğini söyledi. Bugün yaşanan sıkıntıların önümüzdeki aylarda kendini göstereceğini vurgulayan Kadoğlu, bu durumun devam etmesi halinde KOBİ'lerin batma aşamasına geleceğini ve binlerce işsizin oluşacağını söyledi. Terör nedeniyle bankaların kredi vermediğini ve yenilemediğini söyleyen Kadoğlu, "Vadeli mal alımı da durdu. Cebinde parası olana mal satılıyor. Çünkü risk çok yükseldi" diye konuştu.
PRİMLER YÜKSELDİ
Cizre Ticaret ve Sanayi Odası Başkanı Süleyman Çağlı da, "Doğu ve Güneydoğu'nun aldığı tüm mallarda vade kalktı. Ancak yıllardır iş yapan şirketler çok güvendiklerine vade açabiliyor. O da kısa. Sigorta primleri ve kredi faiz oranlarında yükselme var" dedi.
ESNAF KAN AĞLIYOR
Son
dönemde artan terör eylemleri nedeniyle bölgede esnaf da kan ağlıyor. Eylemciler nedeniyle dükkânı açamayan esnaf, ciddi bir ödeme zorluğu yaşıyor. Nakit sıkıntısını ev ve işyerini satarak aşmaya çalışan esnaf, malını ederinin 5'te birine satsa dahi alıcı bulamıyor. Esnaf ve Sanatkârlar Derneği (ESDER) Başkanı Mahmut Çelikus, esnafın bir günlük kepenk kapatmasının zararını bir ayda karşılayabildiğini söyledi. Çelikus, "Doğu ve Güneydoğulu esnaf yaklaşık 2 aydır dükkânını açamıyor. Açsa da iş yapamıyor. Esnafın yüzde 80'i iflasın eşiğinde" dedi. Bölge esnafının zararının İstanbul'a da yansıdığını aktaran Çelikus, "Malını İstanbul'dan alıyor. Para kazanamadıkça ödemelerini de yapamıyor. Terör olaylarının devam etmesi halinde bu sıkıntının tüm Türkiye esnafına yayılmasından endişe ediyoruz" diye konuştu.
ŞİMŞEK: ŞİKÂYET GELİYOR
Maliye
Bakanı Mehmet Şimşek, aHaber'de soruları yanıtlarken, Doğu ve Güneydoğu'da çözüm süreciyle birlikte çok hızlı ekonomik toparlanma, heyecan, yatırım, istihdam ve umut olduğunu hatırlatarak, "Şimdi sadece korku, şiddet, baskı iklimi var. Bölgeden şikâyetler geliyor. Terör örgütünün yarattığı şiddet ikliminin etkileri büyük olacak. Doğu ve Güneydoğu'ya kimse vadeli mal satmak istemiyor. Turizm durma noktasına geldi" değerlendirmesini yaptı.
YÜZDE 75'İ KEPENK KAPATTI
Esder
Şırnak Şube Başkanı Salih Duman, ilde esnafın yüzde 75'inin kepenk kapattığını söyledi. Şehirde büyük bir nakit sıkıntısı yaşandığını belirten Duman, "İnsanlar satış yapamıyor, ellerinde avuçlarındakileri satarak borç kapatmaya çalışıyor. Bir esnaf arkadaşımız 5 katlı apartmanını 250 bin liraya satışa çıkardı. Normalde bir daire 200 bin lira" ifadelerini kullandı. ESDER Şanlıurfa Şube Başkanı Mehmet Tuğbay da esnafın en büyük gelirinin turizm olduğunu belirterek, "Terör nedeniyle turlar durdu. Okullar açıldığı dönemde tekstil sektörü canlanırdı. Ancak o zaman bile günlük 100 TL'lik satış yapamadık" dedi. Günde 2-3 esnafın battığını belirten Tuğbay, zararına satış yaptıklarını kaydetti. ESDER İstanbul Şube Başkanı Eşref Küçükateş ise özellikle toptancı esnafının alacaklarını tahsil edemediğini vurguladı. Küçükateş, istikrarın sağlanmasıyla bu gidişata 'dur' denilebileceğini aktardı. İstanbul ile Güneydoğu esnafı arasında büyük bir dayanışma olduğunu belirten Küçükateş, "Esnaf birbirini anlıyor ve diyalogunu kesmiyor. İstanbul esnafı alacağını bankaya koymuyor. Çünkü 1 Kasım sonrası tek parti iktidarı gelir ve istikrar sağlanırsa terör olaylarına rağmen sorunun yüzde 50'sinin çözüleceğine inanıyor" dedi.
