SABAH'a konuşan Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, enerjinin önemli bir kısmının iletim ve dağıtım hatlarında kaybolduğunu ifade ederek "Bu da sistemin daha iyi yönetilebilmesi ve kontrol edilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır. Enerjinin etkin ve verimli bir şekilde kontrolü de ancak akıllı şebekeler ile mümkündür. 2023'te dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmayı hedefleyen ülkemiz için enerjinin verimli kullanılması büyük önem arz etmektedir" dedi.
Akıllı şebeke ne demektir, avantaj ve dezavantajları nelerdir?
Genel olarak ifade etmek gerekirse; akıllı şebeke, sistemi oluşturan bileşenlerin birbirleri ile veya bir kontrol merkezi ile haberleşebildiği, enerjinin üretimi, dağıtımı ve kullanımının yönetilebildiği dinamik bir sistemdir. Bunu daha basit olarak tanımlarsak akıllı şebeke, daha verimli daha modern şebeke demektir. Avrupa Komisyonunca akıllı şebekeler; elektrik hizmetlerinin daha güvenilir, ekonomik ve güvenli olması için, tüm paydaşların davranışlarını ve faaliyetlerini koordine eden akıllı bir elektrik ağı şeklinde tanımlanmaktadır. ABD Enerji Bakanlığı'na göre ise akıllı şebeke, elektriğin üretilmesinden tüketiciye iletilmesine kadar geçen sürede elektrik şebekesinin verimliliğini, güvenliğini, güvenilirliğini artırmak için kullanılan dijital teknolojidir. Akıllı şebeke sisteminin kurulmasıyla birlikte enerjinin dağıtımı ve iletimi aşamasında sistemin kontrolü, arıza yönetimi, şebekenin güvenliği ve arz güvenliği gibi hususlarda daha sağlam, daha hızlı bir hizmet ağı kurulabilmektedir. Sisteme uzaktan müdahale edilerek her türlü alt yapı sorunu zamanında çözülebilmekte, enerji kayıplarının azaltılması ve kaçak kullanımın zamanında tespit edilmesi ile kayıp kaçak oranının düşürülmesinde önemli avantajlar sağlamaktadır. Yine akıllı şebekeler sayesinde kömür, doğal gaz ve petrol gibi dışa bağımlı olduğumuz, karbon salınımı yüksek olan fosil yakıtlar yerine; çevre dostu güneş, rüzgâr gibi yenilenebilir enerji kaynaklarından sağlanan enerji sisteme dâhil edilebilmektedir. Akıllı şebekelerin bu avantajlarının yanı sıra; kablosuz iletişim sisteminin kullanılması nedeniyle oluşan elektromanyetik kirlilik, ilk yatırım maliyetinin yüksek oluşu ve uzaktan erişim nedeniyle veri güvenliği riskinin artması gibi bazı dezavantajları da bulunmaktadır.
SAYKOM'U KURDUK
Bakanlığınızın akıllı şebekelerdeki rolü ne?
Akıllı şebekelerin genel olarak; akıllı üretim, akıllı dağıtım, akıllı sayaçlar, bütünleştirilmiş haberleşme gibi temel bileşenleri bulunmaktadır. Biz bakanlık olarak akıllı şebekelerin sayaçlar bölümünde yer almaktayız. Şebekelerde kullanılan elektrik, su, gaz ve ısı sayaçları '3516 Sayılı Ölçüler ve Ayar Kanunu' kapsamındadır. Sayaçların piyasaya sunulması, piyasada iken yapılan denetimler ve kullanıma sunulduktan sonraki muayeneleri bakanlığımız görev alanına girmektedir. Tüm sayaçların abonelerde kullanılabilmesi için mutlaka tip onayı alınmış olması gerekmektedir. Tip onayları ile ilgili işlemler bakanlığımız tarafından yürürlüğe konulmuş 'Ölçü ve Ölçü Aletleri Tip Onay Yönetmeliği' hükümleri çerçevesinde yürütülmektedir. Yine piyasa gözetimi ve denetimi faaliyetleri kapsamında sayaçların ilgili teknik düzenlemesine uygun olarak imal edilip edilmediğinin kontrolü ve abonelere takıldıktan sonraki muayeneleri de bakanlığımız tarafından yapılmaktadır. Ayrıca bakanlık olarak sayaç sektöründeki gelişmeleri izlemek ve değerlendirmek, sektörde karşılaşılan sorunlar ve bunların çözümüne yönelik görüş alışverişinde bulunmak amacıyla Sayaçlar Komisyonu'nu (SAYKOM) kurduk. Komisyonda ilgili kamu kurumları, STK'lar, imalatçı ve ithalatçı firma temsilcileri bulunmakta, gerekli zamanlarda toplanıp çalışmalarını yürütmektedir.
Bakanlık olarak akıllı şebekeler konusunda ne tür çalışmalar yapıyorsunuz?
3 yıldır tüm paydaşlarımızla birlikte "Uluslararası İstanbul Akıllı Şebekeler Kongre ve Fuarını" düzenledik. İlk iki kongre bakanlığımız himayesinde gerçekleştirildi. Kongrenin üçüncüsünü Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığımız ile birlikte organize ettik. Bu yıl dördüncüsü gerçekleştirilecek olan kongreye akıllı şehir uygulamaları da dâhil edilmiştir. Hedefimiz, ülkemizin akıllı şebeke sistemlerini sadece kullanan değil, aynı zamanda bu sistemleri kuran, geliştiren örnek bir ülke olmasıdır. İşte bu amaçla biz de Bakanlık olarak akıllı şebekeler konusunda dünyadaki gelişmeleri ortaya koymak, karşılıklı fikir alış verişinde bulunmak, bu konuda yol haritasının belirlenmesine yardımcı olmak ve paydaşlarımıza rehberlik etmek için bu kongreleri düzenliyoruz.
ENERJİYE DUYULAN İHTİYAÇ ARTIYOR
Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık "Hepimizin de bildiği gibi ülkemiz ekonomik olarak büyümekte, sanayileşmekte ve yaşam koşulları her geçen gün daha da iyiye gitmektedir. Bu da enerjiye duyulan ihtiyacı artırmaktadır. Enerji kaynağı olarak kullanılan petrol, doğalgaz gibi fosil kaynakların ülkemizde kısıtlı olması, bizi enerjiyi ithal eden ülke konumuna getirmektedir. Diğer taraftan gerek üretilen gerekse ithal edilen enerji rasyonel bir şekilde de kullanılamamaktadır. Enerjinin önemli bir kısmı, iletim ve dağıtım hatlarında kaybolmaktadır. Bu da sistemin daha iyi yönetilebilmesi ve kontrol edilmesi zorunluluğunu ortaya çıkarmaktadır. Enerjinin etkin ve verimli bir şekilde kontrolü de ancak akıllı şebekeler ile mümkündür. 2023'te dünyanın en büyük 10 ekonomisinden biri olmayı hedefleyen ülkemiz için enerjinin verimli kullanılması büyük önem arz etmektedir" dedi.