Son dakika haberi... Emekli olmak isteyenler, emeklilik ile ilgili bilgi sahibi olmak istiyor. Emekli olup çalışmaya devam edersem emekli maaşımdan kesinti yapılır mı? Emekli çalışanlar kısa çalışma ödeneği ya da ücretsiz izin desteğinden yararlanabilir mi? Emekli çalışanların tazminatta nelere dikkat etmesi gerekiyor? Sabah Gazetesi Yazarı Faruk Erdem merak edilen soruları cevapladı.
1-EMEKLİ OLUP ÇALIŞMAYA DEVAM EDERSEM EMEKLİ MAAŞIMDAN KESİNTİ YAPILIR MI?
Emekli olduktan sonra hem emekli maaşı alıp hem de ister başkasının yanında isterseniz de kendi adınıza çalışabilirsiniz. İşçi olarak 4A'lı çalışanlar için devreye Sosyal Güvenlik Destek Primi (SGDP) girer. İşveren, çalışan için Sosyal Güvenlik Kurumu'na SGDP yatırmakla yükümlüdür.
2-KENDİ İŞİNDE ÇALIŞANLARDAN DA KESİNTİ YAPILIYOR MU?
Eskiden Bağ-Kur kapsamında ve vergi mükellefi olan ya da şirket ortaklarından maaşlarından yüzde 10 kesinti yapılırdı. Bu uygulama 2016'da kaldırıldı. Artık emekli olduktan sonra ticari faaliyette bulunmaya devam edenlerin emekli maaşlarında kesinti yapılmıyor, bu kişiler prim de ödemiyor.
3- KİMLERDEN PRİM KESİNTİSİ YAPILMAZ?
Kendi adına tarımsal faaliyette bulunanlardan, işçi olarak ya da devlet memuru olarak çalışıp emekli olduktan sonra kendi işini kuranlardan, eğitim kurumlarında ücret karşılığı ders verenlerden, vakıf üniversitelerinde görev alanlardan SGDP kesintisi yapılmıyor.
4- EMEKLİ ÇALIŞANLAR KISA ÇALIŞMA ÖDENEĞİ YA DA ÜCRETSİZ İZİN DESTEĞİNDEN YARARLANABİLİR Mİ?
Emekli olunduğu için ve işsizlik sigortası primi kesilmediğinden kısa çalışma ödeneğinden de, ücretsiz izinde olanlara ödenen nakdi ücret desteğinden de yararlanamaz.
5- SGDP ÖDENMİŞ SÜRELER SİGORTALILIK SÜRESİNDEN SAYILIR MI?
İşçi statüsünde çalışanlar için SGDP süreleri sigortalılık süresinden sayılmaz, hizmet birleştirmesi yapılamaz.
6- EMEKLİ ÇALIŞANLARIN TAZMİNATTA NELERE DİKKAT ETMESİ GEREKİYOR?
Bir işyerinde çalıştıktan sonra emekli olanlar istedikleri zaman ayrılıp kıdem tazminatını alabiliyor. Son işyerinde en az 1 yıl çalışmış olmak kaydıyla ne kadar kıdemi varsa o kadar tazminat ödeniyor. Daha sonra bir başka işyerinde de 1 yılı doldurup kendi istek ve kusuru dışında çıkartılırsa bu kez ikinci tazminatı da alabiliyor. Emekli olurken kendi isteğiyle ayrılmasına yani istifa etmesine rağmen kıdem tazminatını alabilen emekli, çalışmaya başladığında istifa ederse para alamıyor. Buna dikkat etmek gerekiyor. Emekli olduktan sonra tazminatınızı alıp aynı işyerinde devam ederseniz de kıdeminiz sıfırlandığı için yine 1 yıl beklemeniz gerekir. Kıdem tazminatı son brüt maaş üzerinden hesaplanıyor.
7- EMEKLİ ÇALIŞANIN KIDEM TAZMİNATI NASIL HESAPLANIYOR?
Emekli bir çalışan da diğerleri gibi 1 yıl dolduktan sonra işten çıkartılırsa, kanunun tarif ettiği ihbar ve kıdem tazminatını brüt maaş üzerinden alıyor. 20 yıl çalışıp 5 yıl aynı işyerinde devam edenler eğer emeklilik işlemi sırasında tazminatını almamışsa 25 yıl üzerinden, almışsa 5 yıl üzerinden kıdem tazminatını alıyor.
8- EMEKLİ ÇALIŞANLAR DA İHBAR TAZMİNATI ALIR MI?
Emekli işçiler, haklı bir gerekçe olmadan işten çıkartıldıklarında ihbar tazminatı alır. İhbar tazminatı süreleri kıdem tazminatını sıfırlayıp sıfırlamadıklarına göre değişiyor.
9- YILLIK İZİN NASIL HESAPLANIR?
Emekli çalışanların izin günleri, diğer çalışanlar gibi kıdemlerine göre belirleniyor. Hatta 50 yaşından büyük olanlara kıdemine bakılmaksızın 20 günden az izin verilemiyor.
10- EMEKLİ ÇALIŞAN RAPOR PARASI ALIR MI?
Emekli çalışanlar hastalandıklarında ya da raporlu olduklarında diğer çalışanlar gibi rapor parası almıyor. Sadece iş kazası ve meslek hastalıklarında ödeme ortaya çıkıyor.
