Bireylerin bankacılık işlemlerindeki performansı ile belirlenen kredi notu zaman içinde değişiklik gösteren, düşebilen veya yükselebilen bir değerdir. Peki kredi notu nedir ve hangi nedenlerle düşer veya yükselir? Bu yazımızda hepimizin, özelde bankalar genelde ise finans dünyasının gözündeki prestijimiz olan kredi notundan bahsedeceğiz.
Kredi Notu Nedir?
Tüm bankaların erişebildiği kredi siciliniz, bankalarla gerçekleştirdiğiniz tüm işlemleri barındıran bir kişisel finans geçmişini ifade eder. Bankalar kendilerinden borç isteyen yani kredi kullanmak için başvuran müşterilerinin öncelikle kredi sicilini incelemeye alır ve geçmiş veriye bakarak kişinin kredi notunu ortaya çıkarırlar. Dolayısıyla bir yatırım veya tüketim için desteğe ihtiyaç duyduğunuzda öncelikle kredi sicilinizin uygun olduğunu ve bankaların da bu sicile göre sizi notlandırarak gereken desteği verip vermemek konusunda karar alacağını bilmelisiniz.
Tanım olarak kredi notu; bir finansal yükümlülüğe girmeye kalktığınızda bu ödemeyi nasıl yapacağınıza dair performansınızı geçmiş dönemlerin verisiyle ortaya koyan bir gösterge olarak verilir. Bu not kişiden kişiye, 1 ile 1900 arasında değişiklik gösterirken, en düşük not olan "1" kişinin en fazla risk taşıyan müşteri profiline ait olduğunu, 1900 ise borçlarına en sadık, en güvenilir kişi olduğunu anlatır. Bankadan bankaya değişse de, kurumsal bankalar kredi notu 900 veya 1000'in altındaki müşterilere kredi vermeye çok yanaşmazken, notu 1200'ün üstünde olanlar gelirlerine bağlı olarak daha kolay kredi alabilirler. Yani kredi notumuzun yüksekliği ile finans kurumlarının gözündeki prestijimiz paralellik arz etmektedir.
Kredi notunuz Kredi Kayıt Bürosu (KKB) ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB) tarafından kayıt altında tutulmaktadır. Kredi notunuz hesaplanırken bankalara olan borçlarınızın ödeme düzeni, borç miktarının durumu, kullandığınız kredilerin ne için olduğu, kredi kartınızın limiti gibi başlıklar ve risk raporu göz önünde bulundurulmaktadır. Sabit bir puan olmayan kredi notu, bankalarla olan ilişkinize göre aylık olarak değişir, düşebilir ya da yükselebilir. Düşmesi durumunda kredi alabilme ihtimaliniz de düşer.
Peki düşük kredi notu nasıl yükseltilir?
Tüm Borçlarınızı Kapatın
Öncelikle bilinmelidir ki kredi notunun yükselmesi bugünden yarına olmaz. Tam tersine zaman gerektirir. Yani o ana kadar olan borçlarınızı kapatmış olmanız büyük önem arz etmekle beraber bu disiplinle aylarca devam etmeniz kredi notunuzun yükselmesi için gereklidir. Diğer yandan her ne sebeple olursa olsun ödenmemiş veya gecikmeye düşen borçlar kredi notunuzun düşmesine neden olur. Çoğumuz ödenmemiş borç tanımıyla ödenmemiş kredi taksitlerini veya kredi kartı borcunu anlasak da son yapılan düzenlemelerle fatura borçlarınız da ödemeniz gereken borçlar listesine alınmıştır. Bunun arkasında yatan neden borcun tipinden bağımsız olarak kişide ödeme alışkanlığının ölçülmesi gerekliliğidir.
Düşük Limitli Bir Kredi Kartı
Tüm borçlarınızı ödedikten ve bu süreci sürekli kıldıktan sonra yapmanız gereken ikinci hamle düşük limitli bir kredi kartı almaktır. Bu kartın da borcunu tıpkı diğer düzenli ödemeleriniz gibi zamanında ve tam bir şekilde yapmalısınız. Çok bilinmeyen ve kredi notunu yükselten bir faktör de kredi kartı borcunu her dönem tam olarak ödemek ve hatta mümkünse hesap kesim tarihinden önce kredi kartına ödeme yapmaktır.
Kredi Çekemiyor Ya Da Kredi Kartı Alamıyorsanız Notunuzu Nasıl Yükseltirsiniz?
Kredi notunuz geçmişte gecikmeye düşmüş ödemeleriniz yüzünden etkilenmiş ve kredi verilebilecek sınırın altına inmiş olabilir. Bu durumda yapılacak şey sıfırdan güven tahsis etmektir. Yani bankanızda bir vadesiz hesap açarak maaşınızın veya düzenli gelirlerinizin bu hesaba yatırılmasını sağlamakla işe başlayabilirsiniz. Hesabınızdan düzenli ödemelerinizi yaparken birkaç faturayı da otomatik ödemeye bağlamayı unutmayın. Tabii bu yine bir süreç gerektirecektir ve ödeme disiplinine bir süre devam etmeniz beklenecektir. En az üç ya da dört aylık bir süreçten sonra düşük limitli bir kredi kartı talebiyle bankanızın kapısını çalabilirsiniz. Yanıt olumlu olursa, yukarıda değindiğimiz gibi bu düşük limitli kredi kartınız için yapacağınız düzenli ödemeler kredi notunuzun tekrar yükselmesini sağlayacaktır.
Sonuç:
Yukarıda saydığımız tüm finansal hareketlere ek olarak kredi notunun yükseltilebilmesi için asıl önemli olan güven, tutarlılık ve sürdürülebilirliktir. Finans kurumunuza notunuzdaki yükselmenin bir sefere mahsus olmadığını, sizin zaten güvenilir bir müşteri profiline sahip olduğunuzu hissettirmelisiniz. Finans dünyasında bir rakamdan ziyade güven ve tutarlılık en çok prim yapan özelliklerdir. Dolayısıyla ancak bu donanıma sahip olduğunuza dair mali hareketler sergilerseniz finans camiasındaki prestijiniz artar ve finansal kaynak için bankaların desteğini alabilirsiniz.
Referanslar:
https://www.riskmerkezi.org/tr/risk-merkezi-raporu/hakkinda/26
http://www.iotafinance.com/en/Financial-Definition-credit-grade.html
