Mal ve hizmet satışından doğmuş/ doğacak vadeli alacakların temlik yoluyla bir faktoring şirketine devredilmesi ve bu alacakların o şirket tarafından yönetilmesi olarak tanımlanan faktoring sektöründe büyüme hız kesmiyor. 1990'dan bu yana cirosunu yılda ortalama yüzde 55 artıran sektör, 2021'de de önemli bir ivme yakaladı.
YURTDIŞI CİRODA %51.9 BÜYÜME
Finansal Kurumlar Birliği (FKB) ile Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun (BDDK) verilerine göre, faktoring sektörünün işlem hacmi 2021'de yüzde 34.4 artarak 199.5 milyar lirayı geçti. Sektörün yurtdışı cirosu yüzde 51.9'luk büyüme ile 29.4 milyar lirayı aşarken, yurtiçi cirosu ise yüzde 31.8'lik artışla 170.2 milyar liraya çıktı. Türkiye'nin en büyük sanayi kuruluşlarından, ekonominin itici gücü olan KOBİ'lere kadar geniş bir yelpaze tarafından kullanılan faktoring, firmaların kendi ticari alacaklarıyla uygun maliyetli finansmana ulaşmalarını sağlıyor. Sektör, garanti, tahsilat ve finansman olarak sınıflandırılabilecek üç hizmeti, tarafların ihtiyaçlarına göre bir arada veya ayrı ayrı sunuyor.
SÖZLEŞME SAYISI 109 BİNİ GEÇTİ
52 faktoring şirketi, 350'ye yakın şubesi ve dört binden fazla çalışanı ile reel sektöre, ihracatçı firmalara ve çoğunluğu KOBİ olan müşteriye hizmet veriyor. BDDK verilerine göre faktoring sektörünün 2020'de 74 bin 414 olan müşteri sayısı, 2021'de 80 bin 373'e yükseldi. Sektördeki sözleşme sayısı ise 104 bin 44'ten 109 bin 400'e çıktı. Aktif büyüklüğü yüzde 35'lik artışla 48 milyar TL'den 65 milyar TL'ye ulaşırken, alacaklar kalemi ise yüzde 33'ün üzerinde artarak 59 milyar TL'yi geçti. Buna karşılık brüt takipteki alacaklar yüzde 7 düştü. Faktoring işlemlerinin, sektörel dağılımında ilk sırayı, 2020 yılına göre payını yüzde 22'den 23.2'ye yükselten Toptan ve Perakende Ticaret Motorlu Araçlar Servis Hizmetleri sektörü alıyor. 2020 ile karşılaştırıldığında Tekstil ve Tekstil Ürünleri sektörü payını yüzde 8'den 9.5'e, inşaat sektörü yüzde 7'den 8.3'e, Metal Ana Sanayi ve İşlenmiş Madde Üretimi sektörü ise yüzde 4.5'ten 6.3'e çıkardı.
KAYITDIŞI İLE MÜCADELEYE DESTEK
Finansal Kurumlar Birliği tarafından 2015 yılında kurulan Merkezi Fatura Kaydı Sistemi (MFKS), aynı ticari alacağın mükerrer temlik ve finansmanını engelleyerek kayıt dışı ekonomi ile mücadeleyi destekledi. Halihazırda Türkiye'deki tüm faktoring şirketleri ve bankacılık sektörünün büyük kısmını temsil eden 26 banka olmak üzere toplam 78 finansal kuruluşun, faktoring işlemlerine konu olan alacaklar ile ilgili her türlü belge ve bilgiyi kaydettiği MFKS'de, kayıt esnasında yapılan mükerrerlik, tutar aşımı gibi kontroller sayesinde, 2021 yılsonu itibariyle 1.1 milyonun üzerinde riskli işlem engellendi.
35 MİLYON BELGE KAYIT ALTINDA
GELİR İdaresi Başkanlığı (GİB) e-belge sistemi ile entegre çalışan ve eşzamanlı olarak e-faturaların ve diğer e-belgelerin doğruluğunu GİB'den teyit eden MFKS'de, kurulduğu 2015'te yüzde 23 olan e-belge oranı 2021 sonu itibarıyla yüzde 93'e çıktı. Ayrıca, 2015 yılında 123.2 milyar TL tutarında 5.5 milyon adet alacak belgesinin girişinin yapıldığı MFKS'ye, yıllık fatura kaydı artarak devam etti ve 2021 sonu itibarıyla toplam 1 trilyon 155 milyar TL tutarında 35 milyon adet belgeye ulaştı. Öte yandan gelişen teknoloji ve sektörün dijitalleşme vizyonu ile birlikte, FKB çatısı altında 2019'da hayata geçirilen Ticaret Zinciri Finansmanı Sistemi (TZFS) hem ticaret zinciri finansmanı ürününün hem de diğer faktoring ürünlerinin geniş kitlelere ulaştırılması için önemli bir görev üstleniyor. TZFS, KOBİ'lerin elektronik ortamda yapacakları alacak devri ve çoğunluğu büyük ölçekli olan alıcı firmalardan alınan teyit ile finansmana daha hızlı, güvenli ve ucuz bir şekilde ulaşmalarını sağlıyor.
36 MİLYAR $'LIK İHRACATA ARACILIK
FAKTORİNG sektörü ihracat işlemlerinde de Türkiye'yi üst sıralara taşıyor. Uluslararası Faktoring Birliği'nin (FCI) 2020 yılı verilerine göre; Türkiye, ihracat faktoringi işlemlerinde Tayvan'ın ardından dünyada ikinci sırada yer alıyor. Ayrıca Türkiye'de faaliyet gösteren faktoring şirketleri FCI'ın yayınladığı en iyi ihracat faktoringi şirketleri sıralamasında uzun yıllardır ilk üç sırada bulunuyor. İhracat faktoringi işlemlerinde faktoring şirketi, garanti ve tahsilat hizmetlerini çoğu zaman yaygın muhabir ağını kullanarak vermekte, bazı durumlarda ise bu hizmetleri doğrudan kendisi de üstlenebilmekte. Ayrıca, ihracatçı firmanın talebi olması halinde ihracat alacakları için finansman hizmeti de sağlanabiliyor. Merkez Bankası reeskont kredileri dahil faktoring şirketleri 2015'ten 2021 yılsonuna kadar ihracatçıların yaklaşık 36 milyar dolarlık yurtdışı satışlarına aracılık ederek hem garantörlük hizmeti verdi, hem de uygun maliyetli fon kaynağı sağladı.
