Kıtanın dördüncü en büyük ekonomisi olan Cezayir, Rusya, İran ve Azerbaycan'ın ardından Türkiye'nin dördüncü büyük doğalgaz tedarikçisi. Cezayir'e Türk iş insanları tarafından doğrudan yapılan yatırımlar, 5 milyar dolara ulaşmış durumda. Türkiye'nin Cezayir'deki yatırım kalemleri arasında demir-çelik, kimyevi ürünler, tekstil, ilaç sanayi, inşaat ve yapı malzemeleri, gıda-restoran alanları öne çıkıyor. Barbaros Hayrettin Paşa ve kardeşlerinin 1516'da Cezayir'e gelmesiyle başlayan Türkiye-Cezayir kültürel ilişkileri 500 yılı aşkın köklü bir tarihe dayanıyor. Ticari ve ekonomik ilişkiler ise istenilen düzeyde olmasa da hızla büyüyor.
12 BAKANLIK GELDİ
Cezayir Dışişleri Bakanı Ahmed Attaf'ın geçtiğimiz hafta Dışişleri Bakanı Hakan Fidan ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'ndeki görüşmesinde de ikili ilişkilerin hızlandırılması konusunda mutabakata varıldı. Attaf, "Türkiye ile Cezayir arasındaki ilişkilerin gerçekten büyük bir atılım ve gelişim içinde olduğunu söyleyebilirim, hem siyasi hem de ekonomik alanda" dedi. Son üç yılda iki ülke arasındaki ilişkilerde önemli mesafelerin katedildiğine işaret eden Attaf, "İki ülke tarihine bakacak olursak işbirliği açısından, daha önce yapmamıştık" ifadesini kullandı. Türkiye ziyaretini 12 bakanlıktan ve çeşitli sektörden temsilcilerle gerçekleştirdiğini belirten Attaf, bunun Türkiye-Cezayir ilişkilerinin ne kadar yakın ve derin olduğunu gösterdiğini kaydetti.
HEDEF 10 MİLYAR DOLAR
Demir çelik, tekstil ve yapı gibi sektörlerde işbirliğinin önemli olduğunun altını çizen Attaf, "Cezayir-Türkiye ilişkileri, yeni alanlara da açılmaktadır. Bunlar arasında yenilenebilir enerji, madencilik, çölde tarım ve eczacılık endüstrisi bulunuyor" dedi. Hedefleri gerçekleştirmek için adım adım ilerlediklerini belirten Attaf, "Özellikle iki ülke arasındaki ticaret hacminin artırılması, orta vadede 10 milyar dolar olması hedeflenmektedir" ifadesini kullandı. Attaf, Türkiye'nin Afrika'daki en büyük ikinci ticaret ortağının Cezayir olduğuna dikkati çekerek, "İki ülke arasındaki ticaret hacmi şu an 5 milyar dolar düzeyindedir" dedi. Türkiye 2022 yılında Cezayir'e 2.1 milyar dolarlık ihracat yaparken, Cezayir'den 1.4 milyar dolarlık ithalat yapmıtı. İkili ticaretin büyüklüğünün 3.43 milyar doları aştığı Cezayir, en büyük 36'ncı ticari partner konumunda. Türk şirketleri Cezayir'de 16.1 milyar dolar değerinde 377 önemli projeye imza attı.
PETROL VE DOĞALGAZ EKONOMİNİN BELKEMİĞİ
44.4 milyonluk nüfusu ile dünyanın en kalabalık 33'üncü ülkesi olan Cezayir, 2021 yılı itibarıyla cari fiyatlarla 164.5 milyar dolar Gayri Safi Yurtiçi Hasıla büyüklüğüne sahip. Cezayir, Uluslararası Para Fonu (IMF) verilerine göre, 2021 yılında yüzde 4 büyüdü. GSYH'nin yüzde 46'sını, toplam ihracatın yüzde 98'ini ve toplam bütçe gelirlerinin yüzde 77'sini oluşturan hidrokarbon sektörü Cezayir ekonomisinin temel sektörü. Cezayir'in petrol rezervleri 12.2 milyar varil olarak tahmin ediliyor.
Cezayir, Afrika'daki petrol üreticisi ülkeler arasında ikinci, dünya sıralamasında ise 16'ncı ülke konumunda. Cezayir'in gaz rezervleri 4.5 trilyon metreküp olarak tahmin ediliyor. Ülkede 15 milyar metreküp gaz tüketiliyor, bu tüketimin üçte ikisi enerji santrallerinde kullanılıyor. Cezayir, Avrupa'nın toplam gaz ithalatının yüzde 25'ini karşılıyor.
Cezayir ihracatında İtalya toplam ihracatın yaklaşık yüzde 17'sini, Fransa yüzde 14'ünü oluştururken, Fransa'yı İspanya, Çin, Kore ve Brezilya izliyor.
Türkiye ise Cezayir'in ihracatında yüzde 2.6 pay ile 14'üncü sırada. Cezayir'in ithalatında Çin yüzde 17'lik payla ilk sırada yer alırken, Fransa yüzde 14, Rusya yüzde 9, İtalya yüzde 6.7, İspanya yüzde 6.6, Almanya yüzde 5.7, Türkiye yüzde 4.3 pay ile yedinci sırada yer aldı.
TÜRKİYE EN BÜYÜK YATIRIMCI
Cezayir'deki Türk yatırımlarına işaret eden Attaf, "Türkiye, petrol ürünleri dışında Cezayir'de yatırımı olan en büyük yabancı yatırımcıdır" diye konuştu. Attaf, Türk kurumlarının Cezayir'deki çalışma alanlarının genişlediğini vurgulayarak bu sayede 30 binden fazla Cezayir vatandaşına iş imkânı sunulduğunu vurguladı. İkili işbirliğinin yasal zemininin oluşturulmasının önemine dikkati çeken Attaf, anlaşmalarla ticaret, yatırım, enerji, eğitim ve kültür alanlarında altyapı hazırlanması gerektiğini söyledi.
