Emeklilikte yaşa takılanlar (EYT) düzenlemesinin yasalaşmasıyla birlikte 1.7 milyon işçi, 89 bin esnaf ve 496 bin memur olmak üzere toplam 2.2 milyon kişi hemen emeklilik hakkı kazanacak. Meclis Plan Bütçe Komisyonu'nca yapılan sunuma göre, 3.5 milyon işçi, 619 bin bağımsız çalışan, 669 bin devlet memuru olmak üzere, emeklilik için yaşı bekleyen ve ilerleyen yıllarda bekleyecek olan kişi sayısı ise toplam 4.8 milyon kişi olarak hesaplandı.
MECLİS'TEN HIZLI GEÇECEK
Meclis'e sunulan EYT yasa teklifi yarın Plan ve Bütçe Komisyonu'nda görüşülecek ve gelecek hafta Genel Kurul'da yasalaşacak. SSK'lı olanlar sigorta başlangıç tarihine göre 5000 ile 5975 gün arasında değişen prim gününü tamamlayarak emekli olabilecek. Kadınlarda 20 yıl, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi aranacak. Bağ-Kur, Emekli Sandığı kapsamında emekli olacak kadınlar 7200, erkekler 9000 prim gününü doldurduğunda emekli dilekçesi verebilecek.
PRİM GÜNÜNDE KADEMELİ SİSTEM
Yasa teklifine göre yaş şartı kalkmasına karşın 9 Eylül 1999'da yürürlüğe giren 4447 sayılı Yasa ile getirilen kademeli prim günü aynen bırakıldı. Meclis sürecinde ilgili maddede bir değişikliğe gidilmezse, SSK'lıların emeklilik tarihi sigortalı çalışmaya başlama tarihine göre değişecek. Örneğin, 24 Kasım 1989 ile 23 Mayıs 1991 arasında işe başlayan erkek çalışanın 25 yılla birlikte 5450 prim gününü tamamlaması gerekiyor. Bir diğer örnekte 24 Mayıs 1995 ile 23 Mayıs 1996 arasında işe başlayan kadın çalışanın da 20 yılını dolduran kadın çalışanın da 5825 prim gününü doldurması gerekiyor. Bu süreyi tamamlayamayanlar prim gününü doldurarak emekli olabilecek. Diğer yandan 24 Mayıs 1999 ile 8 Eylül 1999 arasında işe başlayanlardan ise 5975 primi gününü tamamlamaları istenecek. Yasa teklifinde değişikliğe gidilmezse emekliliği bekleyenlerin önemli bölümü prim günlerini 5975'e tamamlamak durumunda kalacak. İlave borçlanma hakkı olanlar bunu kullanabilecek. Askerlik, doğum borçlanması ile gününü tamamlayamayan SSK'lılar çalışmaya devam edecek ya da 1260 günü aşmamak şartıyla isteğe bağlı sigorta primi yatıracak.
KISMİ EMEKLİLİK DEVAM
Kısmi emeklilikte mevcut yasa hükümleri sürecek. Prim günü 3600'ün üzerinde olan SSK'lı kadınlar 58, erkekler de 60 yaşında emekli olabilecek. Bağ- Kur'lu erkekler 5400 prim günü olmak koşuluyla kadınlar 56, erkekler de 58 yaşında emekliliğe hak kazanacak.
MAAŞI NE ZAMAN ALACAKLAR?
YASA teklifi şubat ayında Resmi Gazete'de yayımlandığında yürürlüğe girecek. Yürürlüğe girmesiyle birlikte emeklilik başvuruları ister e-Devlet'ten, ister SGK kurumlarına müracaatla yapılabilecek. Mevcut mevzuata göre bir çalışan emeklilik dilekçesiyle başvuru yaptığı tarihten itibaren takip eden aybaşı itibarıyla emekli aylığına hak kazanacak. Şubatta başvuranlar martta ilk aylıklarını alacak.
AYLIKLARI NASIL HESAPLANACAK?
EYT düzenlemesi sonrasında emekli olacak sigortalılara da düzenleme öncesinde aylık bağlanan diğer sigortalılarda olduğu gibi statüsüne göre aynı şekilde aylıkları hesaplanacak. SSK kapsamında çalışan sigortalılar aylık bağlanmadan önce çalıştığı işten ayrılacak. Bağ-Kur kapsamında çalışılması halinde ise aylığı kesilmeksizin ve herhangi bir prim ödemesi yapmaksızın faaliyetini devam ettirebilecek. Halen görevde olan Emekli Sandığı sigortalılarının görevlerinden ilişiklerinin kesilmesi gerekiyor.
10 GÜN ŞARTI NEDİR?
8 Eylül 1999 (dahil) öncesinde sigortalı sayılanlardan ilk defa emekli ve yaşlılık aylığı bağlanması için talepte bulunarak aylık bağlananların aynı özel sektör işyerinde işten ayrılış tarihinden itibaren 10 gün içinde sosyal destek güvenlik primine tabi işe başlaması gerekiyor. Yasa teklifine göre EYT kapsamında emekli olanların 10 gün içinde aynı işyerinde çalışmaya başlamaları halinde yüzde 5 oranında destek primi indirimi hakkından yararlanması hükme bağlandı. Emekli olup aynı işyerinde çalışmaya başlayanlardan başka iş yerine geçenler bu indirimden ikinci kez yararlanamayacak.
