Her ülkede sağduyu sahibi, bilge insanlar vardır. Aşırılıkların egemen olduğu dönemlerde, bakarsınız bu insanlar bir deniz feneri gibi toplumun ve hatta bölge insanlarının yoluna ışık tutarlar. Bazen bunlar ülkelerinde cumhurbaşkanı bile olur.
İran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi'den söz etmek istiyorum.
Ortadoğu'daki insanların ak ve kara dışında başka renkleri görmezden geldikleri ve Washington kaynaklı her gelişmeyi tartışmadan reddettikleri bu dönemde, üstelik Başkan Bush'un doğrudan ya da dolaylı biçimde İran'ı sürekli hedef gösterdiği bir zaman diliminde, Hatemi nasıl farklı olabiliyor? SABAH Paris muhabiri Belkıs Kılıçkaya'nın Hatemi ile iki gün önce yaptığı söyleşi belki dikkatinizden kaçtı.
İran Cumhurbaşkanı'nın söylediklerinden bazı satırbaşlarını, kayda geçmesi için hatırlatıyorum:
* Irak'ta demokrasinin inşa edilmesi kaçınılmaz bir durum. Irak'ı kurtaracak tek şey demokrasi olabilir. Elbette cemaatçi yahut dini ya da hoşgörüsüz yaklaşımlardan uzak durulması ve kaçınılması şart.
Öte yandan demokrasi ihraç edilebilir bir model değildir. Demokrasi ancak ülkelerin maddi manevi anlayışları ve tarihlerinin temel alınmasıyla, kendi iradeleriyle köklü bir değişimi istemeleri halinde olur. Böylece demokrasi, söz konusu toplumun değerleriyle inşa olur.
* Taliban'ın ve Saddam Hüseyin rejiminin yıkılması ve silinmesi olumludur. Ama şimdiki bu oluşumlar, eğer yeni otoriter ve diktatörlük rejimlerine dönüşecekse, o zaman soğuk ve güç bir kış mevsiminden bahsedilebilir.
* Ben de bölgede bir bahar havası görüyorum. Eminim ki halk, bu bölgedeki kalkınmayla demokratik, halkçı, istikrarlı bağımsız rejimler inşa edecektir, dışardan gelen tek kutuplu bir dünya anlayışının çeşitli müdahelelerine rağmen, demokrasinin inşası gereklidir. Bunun tarihi ve dini gerekçeleri vardır. Herşeye rağmen bölgede demokratik bir anlayışın filizlendiğini söyleyebiliriz.
* Hariri suikasti bizim için gerçek bir faciadır. Terör ve terörizm iğrenç bir vak'a. Bu iğrenç suikasti gerçekleştiren yabancı ellerin niyeti, ne pahasına olursa olsun bir kaos yaratmaktır. Suriyeliler'in Lübnan'dan çekilme kararını olumlu buluyorum.
* İslam devrimi İran toplumunda reformların çıkışında köklü bir rol oynadı. Bu süreç devam edecektir. İran'da ne olacaksa ancak İran toplumunun içinden çıkacak dinamiklerle gerçekleşecektir. İran'ın değerleri dikkate alınacaktır. Ama eğer toplum içinde farklı görüşler varsa, o da demokratik bir ortamda çözümlenecektir. Ben gayet iyimserim İran'in geleceği konusunda.
Hatemi gibi bir insanın İran Cumhurbaşkanı olması bölge için de bir şanstır.
Başkan Bush da bu bölgeye aynı rahatlık ve uzlaşma çizgisinde yaklaşabilse, demokrasi de, refah da, barış da nasıl hızla yayılırdı.
Amerika'nın müttefiki olan ülkelerin insanları da Hatemi kadar gelişmelere olumlu açıdan bakabilseler, onların eleştirileri kimbilir nasıl etkili olurdu Washington'da.
