Sarıkamış'ta 90 bin asker şehit oldu, yakın tarihimizin bu en karanlık sayfası ne yazık ki çok dramatik.
Ne oldu? Neden 90 bin askerin büyük çoğunluğu Allahüekber Dağları'nda tek kurşun atmadan donarak öldü?
Bu sorunun cevabında insanın içini acıtan, yüreğini yakan ve düşündükçe dehşete düşüren bir gerçek var ve biz bu gerçeği bilmiyoruz.
Son üç gündür Kars, Sarıkamış ve Erzurum'dayım.
Prof. Dr. Bingür Sönmez yıllardır, o unutulan askerleri hatırlamamız için çaba harcıyor.
Sarıkamış Dayanışma Grubu'nun bir araya getirdiği yaklaşık 200 kişilik bir grupla üç gündür o bölgelerdeyiz.
İlk durağımız Kars'tı. Ardından Sarıkamış'a geçtik. Hem Kars'taki Si-mer Otel'de hem de Sarıkamış Toprak Otel'de iki slayt gösterisi düzenlendi.
Prof. Sönmez bir tarih öğretmeni ya da bir harekat subayı gibi Sarıkamış Harekatı'nı anlattı.
Haritalar ve krokilerle 90 bin askerin içinde yaşadığı koşulları öyle güzel anlattı ki birçok insan gözyaşlarını tutamadı.
Gerçekten yüzyılın en sarsıcı insanlık dramı yaşanmıştı bu topraklarda.
Ama ne var ki, biz yakın tarihimizde yaşanan bu dramı sadece resmi tarihin sunduğu biçimde biliyorduk. Prof. Dr. Bingür Sönmez resmi tarih kitaplarımızda birkaç satırla geçiştirilen olayı yeniden hatırlattı hepimize.
Her iki slayt sunumundan sonra herkes birbirine "Ben Sarıkamış'ta bunların yaşandığını bilmiyordum" diyordu.
Ertesi gün Bardız Yaylası'nda şehitler için yapılan anıtın açılışı vardı. Törene Erzurum Valisi Celalettin Güvenç, Kolordu Komutanı Korgeneral Hayri Kıvrıkoğlu, eski İstanbul Belediye Başkanı Bedrettin Dalan, Eski Diyanet İşleri Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz, Şenkaya Belediye Başkanı Görbil Özcan ve yüzlerce vatandaş katıldı.
Sonra Allahüekber Dağları'nın 3200 metrelik zirvesine minibüslerle çıkarken inanılmaz zorlandık. Hâlâ dağın yamaçlarında kar vardı. İşte o zirveye 24 Aralık 1914 tarihinde Enver Paşa kendi hayallerini gerçekleştirmek için 27 bin asker çıkardı. Hava eksi 30 derece...
Üzerlerinde yazlık kıyafetler, ayaklarında çarıklarla dağın zirvesine çıkan 27 bin askerin donarak öldüğünü öğrendiğimizde bir kez daha dehşete düştük. Yani 90 bin askerin 27 bini bu dağlarda şehit olmuştu.
Bizim minibüslerle çıkarken zorlandığımız o zirveye o insanlar eksi 30 derecede neredeyse çıplak ayaklarla çıkmışlar.
Bu ne büyük bir trajedi.
Şimdi biz çoğumuzun farkında olmadığı bu trajedinin yaşandığı topraklarda yaşıyoruz.
Sarıkamış'ın merkezdeki şehitlik anıtının üzerinde şehit düşen askerlerin isimleri, memleketleri ve yaşları yazılı. Kimi 17 yaşında, kimi 19. Hatta Maraşlı Şabanoğlu Şaban 15 yaşında.
Kimi Galiçya'dan, kimi Medine'den, kimi Diyarbakır'dan, kimi İstanbul'dan...
Kim bilir belki de böyle yaşanan dünü bilmediğimiz için, bugün akla hayale gelmeyen sorunlarla iç içe yaşıyoruz.
O sorunları hala yenebilmiş değiliz.
Peki bölgenin öteki yüzünde bugün neler yaşanıyor?
Onu da anlatacağız.
