Son dakika haberi: Emeklilikte geliri artırmak için çalışırken planlama yapmak gerekiyor. Emekli aylığını yükseltecek en kolay çözüm Sosyal Güvenlik Kurumu'na bildirilen prime esas kazanç tutarının yükseltilmesi. Aylık bağlama oranı sigortalının yaşlılık, malullük, ölüm sigortalarında toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 uygulanıyor.
Prim günün fazla olması, uzun yıllar çalışmak değil prime esas kazancın yüksek olması aylığı artırır. İkinci iş için sigorta primi ödeyenlerin Kurum'a bildirdiği matrah arttığı için aylığı da yükseliyor. Yüksek emekli aylığı konusunda merak edilen soruların yanıtları şöyle:
Yüksek prim ödemek aylığı artırır mı?
Yüksek prim ödemesi aylığı doğrudan artırıyor. 2008 sonrası dönem için aylık bağlama oranı malullük, yaşlılık, ölüm sigortalarında toplam prim ödeme gün sayısının her 360 günü için yüzde 2 uygulanıyor. Hesaplamada 360 günden eksik süreler orantılı olarak dikkate alınırken, aylık bağlama oranı yüzde 90'ı geçemiyor.
2000 tarihinden sonra nasıl bir sistem uygulanmaya başladı?
Sigortalının 2000 ve daha sonraki yıllara ait prime esas yıllık kazancı güncelleme katsayısı ile aylık bağlanma oranının çarpımı sonucu bulunuyor. 1 Ekim 2008 sonrasında ortalama aylık kazançla aylık bağlama oranının çarpımı sonucu bulunmaya başladı
31 Aralık 1999 öncesi dönemin tamamında çalışmayanlar borçlanmaya gidebilir mi?
Bu yıllarından tamamında çalışmayanlar askerlik, doğum, yurtdışı borçlanmaya gidebilir. Borçlanmanın yüksek tavandan yatırılması aylığı artırır.
Uzun yıllar çalışmak, prim günün fazla olması emekli aylığını artırır mı?
Prim gün sayısının yüksek olması, uzun yıllar çalışmak geliri artırmak için tek başına yeterli olmaz. Brüt kazancın yüksek yatırılması önem taşıyor. Eğer iki işte birden çalışıyorsanız mutlaka ikinci iş için de prim yatırın. SGK'ya bildirilen matrah artınca emekli aylığı da yükseliyor.
Bağ-Kur emekli aylığında da mı 3 dönem esas alınıyor, aylığı yükseltmek için ne yapmak gekiyor?
2000 öncesi yüksek basamaktan prim ödeyenlerin aylığı daha yüksek olur. Ekim 2008 sonrasında aylıklar daha düşük hesaplanıyor. Emekli aylığını yükseltmek isteyen Bağ- Kur'lular prime esas kazançlarını yükselterek yüksek prim ödemeli.
Emeklilikte çocuk sayısının fazla olması aylığı artırır mı?
Başvurulurken tahsis formu doldurulur. Bakmakla yükümlü eşle birlikte çocuk sayısı da eklenir. Bakmakla yükümlü kişiler olması aylık bağlama oranını artırır.
SSK'dan emekli olmak daha mı avantajlı?
İmkânı olanlar isteğe bağlı sigorta, Bağ-Kur yerine SSK seçeneğine yönelmeli. 2008 öncesi sigortalı olanlarda hangi kurumdan emekli olunacağının belirlenmesi için son yedi yıla bakılıyor. Son yedi yıl iki kuruma bağlı çalışanlar 3.5 yılı aşan hizmetin bulunduğu kurumdan emekli olur. SSK'dan emekli olmak isteyenlerin son 3.5 yılı bu sigorta kolunda geçirmesi gerekiyor. Bu da daha erken ve yüksek aylık imkânı veriyor.
Emekli aylığının artmasında 2000 öncesi primler neden önemli?
2000 önceki dönem aylık hesabı gösterge, memur maaş katsayı ve aylık bağlama oranı çarpımı ile bulunuyor. 31 Aralık 1999 gününe kadar normal koşullarda 5 bin prim günü için göstergeden aylık bağlanacaksa aylık bağlama oranı yüzde 60 uygulanıyor. Aylık bağlama oranı 5 bin prim gününden sonra her tam 240 gün için yüzde 1, kadınlar için 50, erkekler için de 55 yaşından sonraki her tam yaş için yine yüzde 1 oranında artırılıyordu. Gösterge sisteminin esas alındığı 2000 öncesi primler emekli aylığını yükseltiyor.
Askerlik borçlanmasının aylığa etkisi her çalışan için aynı mı?
Askerlik borçlanmasının emekli aylığına etkisi, prim ödeme gün sayısı, askerlik dönemi ve göstergeye göre değişir. Özellikle 2000 öncesi dönemin yüksek tavandan yatırılması geliri artırmada önemli katkı sağlar. Kanuna göre askerlikte geçen hizmet süreleri, sigortalılığın başlangıç tarihinden önce ise; sigortalılık başlangıç tarihi, borçlandırılan süre kadar geriye götürülür.
İşverenin SGK'ya bildirimde ücreti düşük göstermesi durumunda ne yapmak gerekiyor?
Ücretin düşük bildirimi emekli aylığını da düşürür. Kurum'a dilekçe verilebileceği gibi dava açılarak da hizmet tespiti yaptırılabilir. İlerleyen dönemde sıkıntı yaşamamak için yatırılan primlerin düzenli olarak kontrol edilmesinde fayda bulunuyor.
Memurun emekliliğinde ek gösterge neden önemli?
Memurlar emekli olurken derecesi, kademesi, hizmet süresi, ek göstergesi belirleyici oluyor. Ekim 2008 öncesi işe başlayan memurun emekli aylığı hesaplanırken gösterge, katsayı sistemi dikkate alınıyor. Buna göre 25 yıl çalışan memura aylık kazancının yüzde 75'i oranında aylık bağlanıyor. 2008 sonrası ise bu oran yüzde 50'ye düşüyor.
Yaşlılık aylığı bağlanacak statü nasıl belirleniyor?
1 Ekim 2008 ve sonrasında ilk defa sigortalı olanlar çalışma hayatı boyunca en fazla hizmetinin bulunduğu statüden emekli olacaktır. Bu tarihten önce sigortalı olanlar ise son yedi yıllık fiili hizmet süresi içinde fiili hizmet süresi fazla statüden, hizmet sürelerinin eşit olması halinde ise eşit hizmet sürelerinden sonuncusunun tabi olduğu statüden bağlanır.
Emekli aylığı ne zaman başlar, oran nasıl hesaplanıyor?
Sigortalıların aylığa hak kazanma şartlarını yerine getirmeleri halinde aylıkları, yazılı istek tarihini takip eden aybaşından itibaren başlamaktadır. Kurumca bağlanan aylıklar, her yılın Ocak ve Temmuz tarihlerinden geçerli olmak üzere bir önceki altı aylık döneme ait TÜFE oranı kadar artırılır.
Hangi sigortalılar daha kolay şartlar ile yaşlılık aylığına hak kazanmaktadır?
Sosyal güvenlik uygulamalarında, çalışmaya başladığı tarihten önce malul olan, engelliliği nedeniyle vergi indiriminden yararlana, çalışma gücü kaybı olan, maden işyerinin yer altı işlerinde çalışan, erken yaşlandığı tespit edilenlere kolay şartlarda emeklilik imkanı sağlanıyor.
Emekliyim tüm sigorta kollarına tabi olarak çalışmaya başladım. İşten ayrıldığımda emekli aylığım tekrar nasıl bağlanır?
Tekrar hesap edilir mi? Yeni aylık, eski aylığın kesildiği tarihten sonra aylıklara yapılacak artışlar uygulanarak yeni aylık başlangıç tarihi itibarıyla bulunan tutarı ile emeklilik sonrası çalışmaya ait kısmi aylığın toplamından oluşur.
