"Go sadece bir oyun değil, hayatın tahta üzerindeki yansımasıdır." İstanbul Go Okulu kurucusu Mehmet Emin Barsbey, eğitmenliğini yaptığı oyunu bu sözlerle tanımlıyor. Binlerce yıllık geleneğe sahip oyunu yakından tanıyanlar, ki bu satırların yazarı da onlardan biridir, Barsbey'in sözlerinin altına imzasını atmaktan çekinmeyecektir. Tıpkı, "İnsan yitirebilir kendisini bu oyunun içinde, tıpkı aşk ya da akan gün içindeki kayboluş gibi" diyen Arjantinli yazar Jorge Luis Borges gibi. Peki, nedir Go'yu özel kılan? Bu soruyu ve daha fazlasını Barsbey'e ve İstanbul Go Okulu eğitmenlerinden Gözde Taşkın'a sorduk.
- Go nasıl bir oyun?
-
Mehmet Emin Barsbey: Şans öğesi içermeyen ve beyni geliştiren bir strateji oyunu. Kuralları basit olduğu için oyunu kısa sürede öğrenebilirsiniz. Ancak uzmanlaşmak için ömür boyu çalışmak gerekiyor. Yapabileceğiniz hamle olasılığı çok fazla.
-
Gözde Taşkın: Go felsefesinde sabır, sebat, hatayı kendinde arama gibi Uzakdoğu kültürünün öğeleri ön planda. Ayrıca bir taşı almaya odaklanmışken, koca bir bölgeyi kaybedebilirsiniz. Bu yüzden sık sık taş feda etmeniz gerekir. Yani küçük hırslardan vazgeçip, büyük resme odaklanmalısınız.
ÇOCUKLARIN GELİŞİMİ İÇİN ÖNEMLİ
- Türkiye'de ne zamandır Go oynanıyor?
-
M.E.B: Türkiye'deki ilk Go topluluğu, 1989'da ODTÜ'de kuruldu. 1995'teyse Türkiye Go Oyuncuları Derneği kuruldu. Şu anda pek çok şehirdeki üniversite ve liselerde Go kulüpleri var. Bazı oyuncularsa kafelerde toplanıyor. İnternetten oynamak mümkün, ama gerçek tahtada oynamanın zevki ayrı.
- Go'nun karşınızdaki kişiyi tanımanızı kolaylaştırdığı doğru mu?
-
G.T: Bir Kore atasözü 'Bir kişiyle ciddi bir Go oyunu oynarsanız, onu iki sene aynı evde yaşamış kadar tanırsınız,' der. Go, rakibinizin karakteri hakkında sayısız ipucu veriyor. Mesela onun sakin mi, agresif mi, sabırsız mı, inatçı mı, kurnaz mı olduğunu rahatlıkla anlarsınız.
- Çocuklara ders veriyorsunuz. Bir çocuk için Go öğrenmenin ne gibi faydaları var?
-
M.E.B: Zekayı, stratejik düşünme kabiliyetini ve empati özelliğini geliştiriyor. Ayrıca çocuk gelişiminde önemli olan hazzı erteleme alışkanlığını kazanıyorlar
-
G.T: Çocuklara Go öğretirken, onlara etik kavramları çok rahat açıklayabiliyoruz. Rakibe saygının neden gerekli olduğunu, açgözlülüğün neden yanlış olduğunu, kişisel ihtirasların onları felakete sürükleyebileceğini örneklerle gösterebiliyoruz. Odaklanma sorunu yaşayan çocuklar da, Go'nun faydasını görüyor.
-
M.E.B: Ayrıca çocukların yanı sıra şirketlere de ders vermeye başladık. Çünkü stratejik düşünme, bencil olmama, çoklu kaynakların etnik kullanımı, büyük resme odaklanma gibi kavramlar, iş hayatı için de son derece önemli.
- Go oynamak için zeki olmak şart mı?
-
M.E.B: Hayır, her seviyeden çocuğa ders veriyoruz. Önemli olan zeka değil, sabır ve denge.
EINSTEIN DA OYNADI, BILL GATES DE
Çin imparatoru Yao'nun oğlunun zekasını geliştirmek üzere 2 bin 500 yıl önce icat ettiği Go; iki kişilik bir zeka/strateji oyunu. Doğu Asya ülkelerinde daha yaygın olan oyunda, siyah ve beyaz taşları kullanan rakipler, birbirlerini çevreleyecek şekilde en geniş alanı hakimiyet altına almaya çalışıyor. Go'da, rakibi tümüyle ortadan kaldırmaktan çok, saygı çerçevesi içinde üstünlük kurmak hedefleniyor. Başta Trevanian'ın Shibumi ve Nobel ödüllü Yasunari Kawabata'nın Go Ustası romanları ile Oscar ödüllü Akıl Oyunları filmi olmak üzere, popüler kültürde de Go'nun izlerine rastlamak mümkün. Albert Einstein, Bill Gates, Ursula Le Guin, Robin Williams, Rod Stewart, Henry Kissinger, Mao Zedong gibi isimlerin de Go oynadığı biliniyor.