Sabancı Üniversitesi'nde çalışan kadınlar, kendilerini kadın haklarına adadı. Üniversite bünyesinde kurulan Toplumsal Cinsiyet ve Kadın Araştırmaları Forumu'nda akademisyenlerin yanı sıra öğrencilerden idari çalışanlara kadar herkes yer alıyor. Sabancı Üniversitesi tarafından 2007 yılından beri yapılan Mor Sertifika programının birikimiyle oluşturulan Forum'un direktörlüğünü Prof. Dr. Sibel Irzık yürütüyor. Kadın Araştırmaları Forumu; toplumsal cinsiyet ve kadın hakları konusunda çalışma yapan tüm üniversite mensuplarını bir araya getirmeyi, akademik araştırmaları teşvik etmeyi ve desteklemeyi, konuyla ilgili müfredat oluşturmayı, cinsel ayrımcılığa karşı politikalar ve kurumsal yapılar geliştirmeyi, akademik ve akademik olmayan kurumlarla işbirliği gerçekleştirmeyi hedefliyor. Kadın Araştırmaları Forumu'nda yer alan 12 Sabancı Üniversitesi mensubunun altısıyla bir araya geldik ve onlara niyetlerini sorduk.
'Kadın fıtratı' kavramına karşı mücadele ediyoruz
AYŞE YÜKSEL (37): "Mor Sertifika Programı'nın proje koordinatörüyüm. Türkiye'yi dolaşırken, kadın olmak konusunda hiçbir şey bilmediğimi fark ettim. Ve elitist yaklaşımımın farkına vardım. Çünkü burada 'kadın fıtratı' diye bir kavramla karşılaştım ve birçok insanın, kadının doğasından gelen şeylerin doğuştan olduğuna inandığını gördüm. Sabancı Üniversitesi'ne geldikten sonra Mor Sertifika Programı'nda altı ilde lise öğretmenleriyle birlikte toplumsal cinsiyet eşitliği çalışmaları yaptık. Amacımız, kadın ve erkek lise öğretmenleri aracılığıyla toplumsal cinsiyet farkındalığını yaygınlaştırmak. Toplam 1553 öğretmene ulaştık. Ulaştığımız öğretmenler yaşadıkları illerde bu eğitimlerle önemli dönüşümler yaratıyor. Biz Sabancı Üniversitesi'nde bir grup akademisyen, kadın hakları alanında omuz omuza çalışırken, bunu tüm üniversite bileşenleriyle paylaşmak istedik. Ve kadın odaklı çalışan herkesi bir çatı altında birleştirmeye karar verdik."
Kadınlık etnisite dinlemiyor
MARİAM ÖCAL: "Sabancı Üniversitesi Basın ve Halkla İlişkiler sorumlusuyum. Ermeni bir kadınım. Farklı bir etnik gruptan gelsem de, Türkiye'de kadın olma hali hiçbir etnik grupta farklılık göstermiyor. Forum'un basın ilişkilerini yürütüyorum, bunun dışında arkadaşlarımla bilgi ve veri paylaşımında bulunuyorum. Projelerde fikir veriyorum. Forum henüz yeni kurulduğu için hedeflerimizi oluşturduk, şimdi o hedeflerle ilgili projeler yapıyoruz."
Daha aktif kadınlarız
DENİZ TARBA CEYLAN (51): "İngiliz Edebiyatı uzmanıyım. Uzun yıllar Tarih Vakfı'nın insan hakları projelerinde çalıştım ve eğitimdeki cinsiyetçiliğin o zaman farkına vardım. Üniversitede değişik disiplinlerde toplumsal cinsiyet alanında çalışan pek çok insan vardı. Bu Forum'un amacı zaten var olan çalışmaları daha görünür kılmak, herkesin paylaşabileceği bir platform oluşturmak ve kanallar açmak. Diğer üniversitelerde de bu türden çalışmalar yapanlar elbette vardır. Ama bizler bu konuda biraz daha aktif olmayı seçmiş kadınlarız. Bizim Forum'umuz tez üreten enstitülerden farklı, çünkü hem idari kadro hem de öğrenciler yer alıyor. Bu anlamda YÖK'ün öngördüğü modeli de aşarak, yeni bir kadın çalışması yapıyoruz."
Namus kavramı üzerine çalıştım
OLCAY ÖZER (25): "Ben Sabancı Üniversitesi'ne Kültürel Çalışmalar'da yüksek lisans yapmak amacıyla geldim. Forum'un kuruluş sürecinde de asistanlık yaptım. Bitirdikten sonra da kaldım. Kişisel olarak bu Forum'un dinamizmine çok inanıyorum. Üniversitede sürekli bilgi üretildiği için kadınlar için çok enerjik bir çatı olacağını düşünüyorum ve tabii ki toplumsal cinsiyet eşitliğinin yaygınlaşması benim için çok önemli. Yüksek lisans tezimi göçmenlerin namus kavramı hakkında yapmıştım ve Almanya'daki göçmenlerle görüşmüştüm. Forum'da yine namus kavramı üzerine ve ayrıca medyadaki toplumsal cinsiyet konusunda çalışabilirim."
İlk defa katılıyorum
ASUMAN AKYÜZ (42): "Sabancı Üniversitesi Bilgi Merkezi direktörüyüm. Benim bu Forum'da yer almak için üç nedenim var: Birincisi akademisyenlerin bilgi ihtiyacının karşılanması, ikincisi öğretim üyelerinin ve çalışanlarının ürettiği bilgilerin yayılmasını sağlamak ve üçüncü olarak da basında çıkmış tüm haberleri toplayıp bir havuz oluşturmak. Ayrıca kadın olarak da bu Forum'da yer alma nedenlerim var. Her şeyden önce, bir kadın olarak daha önce çalıştığım yere erkek aday uygun olmadığı için tali olarak tercih edilmek bile benim bu Forum'da yer almam için etken. Akademisyenlerle el ele bir şeyler yaratmak bizim için çok heyecan verici."
Başka illerdeki heyecanı gördüm
YASEMİN BELKIS DURU (19): "Sabancı Üniversitesi'nde öğrenciyim. Görsel İletişim Tasarımı okumayı düşünüyorum. Okulumuzdaki öğrenciler tarafından kurulan Cins Kulüp aracılığıyla Forum'dan haberdar oldum. Bu yaz Mor Sertifika'da asistanlık yaptım. Şimdiye kadar yapılan şeyleri görmek beni çok heyecanlandırıyor. Okul içinde farkındalık kazandırmayı düşünürken, başka illerde de fark yaratılabildiğini gördüm ve bu benim için çok önemli. Ben 8-13 yaşlarım arasında yurtdışında yaşadım ve Türkiye'nin farkına vardığım sürede, kadın olmanın da farkına vardım. Ve benim tanımladığım dünyadan ne kadar farklı yaşandığını görmemle birlikte, bir şeyler yapmak gerektiğini anladım."
Toplumsal cinsiyet dersleri bile var
Sabancı Üniversitesi'nde toplumsal cinsiyet konulu çok çeşitli çalışmalar yürütülüyor. Üniversitede bugüne kadar toplumsal cinsiyet konusunu işleyen 78 yayın ve 21 tez yayımlandı. Üniversite müfredatında konuyla ilgili toplam yedi ders yer alıyor: Cinsiyet Mitleri: Kadınlar ve Erkekler Üzerine Kültürel Kuramlar; Toplumsal Cinsiyet: Savaş ve Barış; Türkiye'de Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik; Aile, Çocuklar, ve Toplumsal Cinsiyet: Avrupa Sosyal Tarihine Temel Yaklaşımlar; Osmanlı ve Modern Türkiye Tarihinde Toplumsal Cinsiyet Sorunları; Toplumsal Cinsiyet ve Milliyetçilik; Ortadoğu'da Toplumsal Cinsiyet ve Cinsellik. Bu derslerin yanı sıra müfredatta toplumsal cinsiyeti ana akımlaştıran 36 ders var. Sabancı Üniversitesi Cinsel Tacize Karşı Önlem ve İlkeler Bildirgesi ile toplumsal cinsiyet çalışmaları konusunda Türkiye'de bir ilke imza attı. Ayrıca üniversitenin Toplumsal Cinsiyet Çalışmaları Kulübü faaliyetleri, Toplumsal Duyarlılık Projeleri kapsamında gerçekleştirilen çalışmalar, Ayrımcılık Karşıtlığı Bildirisi, Mor Sertifika Programı ve Eğitim Reformu Girişimi'nin yürüttüğü çalışmalardan da da övgüyle söz ediliyor.