Satranca fena sardığım zamanlarımda bunu, "hayatın oyunu" diye tanımlar dururdum. Satranç Federasyonu'nda Başkan Emrehan Halıcı ile 2000 Olimpiyatları'nı İstanbul'da düzenlerken, Karpov gibi ustalar ve binlerce üstün kabiliyetle bir arada olma fırsatı yaşadım.
2001 krizi ve buna varana dek meslek hayatımda izlediğim onlarca irili ufaklı krizi analiz ederken fark ettiğim, akıl ve zekâyı taçlandıran satranç oyununun, hayatı yeterince izah etmediği oldu. Kısaca, evet akıl her şeydir fakat zar da var.
Zar derken, dışımızdaki şartların olumladığı veya zorlaştırdığı faktörleri kastediyorum. Bu haliyle bizim bildik tavla, hayatın oyunu olmaya, satrançtan daha fazla yaraşıyor. Ortalık şah mat'larla dolu iken Türkiye'nin rekorlarla geride bıraktığı bir 2011 yaşadık. Büyümeden istihdama, ihracattan bütçe disiplinine dek pek çok alanda ülkenin gösterdiği performans, Türkiye'nin kriz dünyasından "pozitif ayrışmasını" sağladı.
Performansın gerisinde, satranç dikkati kadar, yönetim rikkati de vardı. Satranç jargonuyla konuşursak bildik "büyük ustalar", birer birer mat oluverdi. Öyle ki sarsılmaz ekonomilerin notlarına dahi "şah" çeken derecelendirme kuruluşlarının "yükselme yılına" tanık olduk.
IMF, AB, ABD ve bilumum 2 veya 3 harfli kısaltmalar bize sürekli olarak, "kasılın, kısılın, şu hamleyi yapın" gibi telkinlerde bulundular. Bunu içerideki "oyun kurucular" da tekrarlayıp durdu.
Fakat bizim attığımız zar "istihdam artırıcı büyüme" diye geldi. Yetmedi, bunun gereğini satranç dikkatinde, mali disiplin, kur düzenlemeleri, pro-aktif yönetimle pekiştirdik. Ortaya, rekor büyümeli, milyondan fazla istihdam artıran, bütçesi fazla veren bir netice çıktı.
2012'de oyun kurucular (!) her şeyin çok kötü olacağı yönünde telkinler sunuyor bizlere. Tıpkı 2011'e girerken olduğu gibi. Bu kriz satrancında karamsarlık mat oldu. Ama bu tedbiri dışlamayı söylemiyor bize. Zira zar da var ve elimiz "ihtiyatlı iyimserlik" zarını atıyor.