"Afganistan'da çözüm umudu var mı" dedim, Hikmet Ağabey'e..
Hikmet Ağabey, Hikmet Çetin.. Uzun yıllar, NATO'nun Kıdemli Sivil Afganistan temsilciliğini yapmış, bu yılın başında da, Birleşmiş Milletler Afganistan Temsilciliği söz konusu olmuştu. Dünyada Afganistan konusunu en iyi bilenlerden biri. Türkiye'de ise, tartışmasız "En İyi Bilen.."
İzmir'e Kaya Oteli'nin açılışı için gelmişiz ikimiz de.. Lobide karşılaştık. Sarıldık, öpüştük. Etraf Türkiye'nin dört bir yanından gelen davetlilerle dolu. Ama Hikmet Ağabey'i bir daha görme, bulma şansım yok.
"Ağabey yeri değil ama" diye özür de dileyip, sorumu sordum..
"Hem var, hem yok" dedi.. Başladı anlatmaya.. Kulak kesilip dinledim.. Çünkü anlattıkları bizim ülkemiz ve bizim bir numaralı sorunumuza o kadar paralel ki..
Ben Hikmet Ağabey'in dediklerini yorum yapmadan nakledeceğim.. Benzerlikleri ve sonucu siz çıkaracak, yorumu siz yapacaksınız zaten..
"Bu sorunun çözümünü önleyen temel yanılgı, terörizm ile teröristi karıştırmak. Terörizm başka şeydir, terörist başka.. Teröristi bitirmekle, terörizmi bitiremezsiniz. Eksilen teröristin yerine yenisi gelir.."
Birleşmiş Milletler (BM), sorunun askeri yöntemlerle çözülemeyeceğini görmüş.. Hepsi NATO'ya bağlı güçler birer birer çekilmeye başlamış. Halen ülkede 150 bin NATO askeri var. En son Amerika, 2011 son baharında ayrılacak.
BM, 15 kişilik bir özel komite kurmuş. Bu 15 kişinin ortak özelliği, hiçbirinin, hiç bir devletle ilişkisinin olmayışı. Bu 15 kişilik uluslararası komite Afganistan'a gitmiş.. İncelemelere ve görüşmelere başlamış.
"Taliban'la görüştük.. Evet 'Molla Ömer'le de görüştük. Liderle görüşmezsen, görüşmeyi kabul etmezsen, çözüme ulaşamazsın.. Taliban, 5 halka.. Merkezde Molla Ömer var. İkinci halkada onun yakın çevresi, Taliban'ın liderleri.. Üçüncü halka, yerel Taliban liderleri. Dördüncü halka, bu yerel liderlerin yardımcıları.. Beşinci halka, militanlar. Bu militanlar 25 bin kişi.. Taliban ile mücadelede bütün planlar, bu beşinci halkayı, 25 bin kişiyi yok etmek üzerine kuruldu. Önce askeri yöntemler denendi. Olmadığı görüldü. Şimdi devlet başkanı Karzai, bu 25 bin kişiyi iyi maaşlı işlerle yanına, devlete çekerek bitirmeyi planlıyor. İşte yanılgı burada.. Terörizm ve terörist ayrı şey dediğim bu. Teröristi bitirmek hiçbir şeyi çözmez. Yerine yenisi gelir. Diyelim Karzai bu 25 bin kişiyi halletti. Terörizm biter mi?. Derhal yenileri gelir. Askeri yöntemle ne kadar Taliban militanı temizlendi, ama 25 bin militan kadrosu hep dolu kaldı.."
Şimdi bu 15 kişilik her devletten bağımsız konsey, Molla Ömer'le konuşup, Afgan halkının da bıktığı, usandığı terörizmin sona ermesi için önerilerini götürmüş..
Temel teklifler şöyle..
"Taliban silahı bırakıp bir siyasi partiye dönüşecek. Aldığı oy kadar Meclis'te, hükümette temsil edilecek. Yeterli oy alırsa, tek başına iktidara gelip ülkeyi de yönetecek. Birleşmiş Milletler bunu garanti ediyor. Buna karşılık, BM'nin de vazgeçilmez koşulları var. Birincisi, kadınlara eşit haklar ve özgürlükleri verilecek. İkinci sınıf vatandaş durumundan çıkacaklar. İnsan Hakları, herkesin temel haklarının başında gelecek. Ülke, şeriat değil, çağdaş yasalarla yönetilecek.."
"Bu tekliflerin Molla Ömer tarafından kabul edilmesi olasılığı ne" dedim..
"Yüzde 50- 50" dedi, Hikmet Ağabey.. "Edebilirler. Çünkü Afgan halkının terörden bıktığını onlar da görüyorlar. Sona eren Soğuk Savaşın kurbanı olarak seçildiklerinin farkındalar. Onları işgalci Sovyetler'e karşı dirensinler diye Amerikalılar kurdurdu. Şimdi Amerikalılar yok etmeye çalışıyor. Artık bu oyunun ortasında olmak istemiyorlar. Kaldı ki, Taliban açısından şimdi Pakistan çok daha cazip bir hedef.. Bütün bunlar bir araya gelince, Afganistan'da çözüme ulaşılabilir. Terörizm bitebilir. Ama tekrar edeyim. Çözüm Molla Ömer'den, yani liderden geçiyor. Sivil komitemiz onunla da görüşmeleri sürdürecek."
Keşke, bu ülkenin önde gelen televizyonları, keşke bu ülkenin sivil yöneticileri de, Hikmet Ağabey'le konuşmaya başlasalar..
Hem Türkiye'yi, hem Afganistan'ı çok iyi bilen adamın deneyimlerinden yararlanmayı düşünmenin zamanı..
Çünkü tıpkı Afgan halkı gibi, Türkiye de, terörden bıktı.. Çözüm istiyor ve bekliyor!..
