Gelir Vergisi Kanunu'na göre bazı çalışanların gelir vergisinden muaf tutulmasına "esnaf muaflığı" adı veriliyor. Yeni yıldan itibaren yaklaşık bir milyon küçük esnaf daha kalıcı olarak bu kapsama girecek. Esnaf muaflığından bir işyeri açmadan giyim, süs eşyası gibi ürünler satanlar, musluk, ayakkabı tamircisi, kundura boyacısı, traktör, sandalla ücret karşılığı taşıma yapanlar, evde dikiş, turistik eşya gibi üretim yapanlar yararlanabiliyor. Esnaf muaflığına ilişkin koşulları taşıyanlar ikamet ettikleri bölgedeki vergi dairesinden "esnaf vergi muafiyeti belgesi" alabiliyor. Gezici olarak piyango bileti satan, kapı kapı dolaşarak satış yapanlar gelir vergisinden muaf tutulurken, yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemeler üzerinden gelir vergisi alınır. Geleneksel, kültürel, sanatsal değeri olan ve kaybolmaya yüz tutan meslek kollarında faaliyette bulunanlar, hurda toplayıp satanlar da esnaf muaflığından yararlanabilir. Evde ürettiklerini satanlar bu yıl için 1144 lira sigorta ve sağlık primini yatırarak emekliliğe hak kazanabilir.
1- Esnaf muaflığından kimler yararlanabilir?
Esnaf muaflığından; motorlu nakil vasıtası kullanmamak şartıyla gezici veya bir işyeri açmadan perakende ticaret yapanlar, musluk tamircisi, çilingir, kundura boyacısı, berber, nalbant gibi küçük esnaf, evde dikiş, nakış, ütü yapan, havlu, halı, kilim dokuyan, erişte, tarhana, mantı ürünlerini işyeri açmadan satanlar, hurda toplayanlar yararlanabilir.
2- Muafiyetten yararlanmak için "esnaf vergi muafiyeti belgesi" alınması zorunlu mu?
Belgenin alınması isteğe bağlı olup şartları topluca taşıyanlar talep etmeleri durumunda ilgili vergi dairesine başvurarak alabilir. Üç yıl geçerli olan belge için herhangi bir ücret talep edilmiyor.
3- Evde çiçek yapıp satıyorum, muafiyetten yararlanabilir miyim?
Evde yapılacak işler şöyle sıralanıyor; Havlu, örtü, çarşaf, çorap, halı, kilim, örgü, dantel, nakış işleri, turistik eşya, hasır, sepet, süpürge, paspas, fırça, yapma çiçek, tığ örgü işleri, tarhana, erişte, mantı gibi ürünlerin üretilmesi. Bunların da sadece kermes, festival, panayır ile kamu kurumlarınca geçici olarak belirlenen yerlerde satılması gerekiyor. Bu ev hanımları muaflıktan yararlanabilir.
4- Evde üretim yapanların isteğe bağlı sigorta için nasıl bir yol izlemesi gerekiyor?
Ev hanımları başta olmak üzere sosyal güvenlik sistemine tabi olmayanlar ayda 1144 lira ödeyerek isteğe bağlı sigortalı olup emekliliğe hak kazanılabilir. Birinci adımda vergi dairesinden gelir vergisi mükellefi olunmadığına dair belge alınması, ikinci adımda da SGK'ya isteğe bağlı sigorta başvurusunda bulunulmalı.
5- İnternetten satış da muafiyet kapsamında mı?
Bu yıl 1 Ocak'tan itibaren elde edilen gelirlere uygulanmak üzere evlerde üretilen malların internetten satışından esnaf muaflığı getirildi. Gelir İdaresi Başkanlığı tebliğine göre, el emeği ile imal edilen ürünleri bir işyeri açmadan satanlar esnaf muaflığından yararlanabilir. Esnaf muaflığından faydalananların beyanname verme gibi yükümlülükleri bulunmayacak.
6- Evde üretilen ürünlerin gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerince düzenlenen programlarda satılması muafiyete engel teşkil eder mi?
Evde üretilen ürünlerin pazar takibi suretiyle satışını yapanlar, kermes, festival ve panayırlarda satışını yapanlar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca devamlılık arz edecek şekilde belirlenen yerlerde satışını yapanlar, esnaf muaflığından yararlanamaz.
7- Muafiyet belgesini nasıl alabilirim?
Gelir İdaresi Başkanlığı'nın internet sitesinden form doldurularak çıktısı alınacak. Bu formla ikametgâhın bulunduğu yerdeki vergi dairesine başvurularak ücretsiz bir şekilde belge alınabilir. Belge teslim edildikten sonra vergi dairesi yetkilileri gün verecek ve eve gelerek bu işi yaptığınıza onay veren bir tutanak tutacak.
8- Taksiciler, sanatçılar için bu yıl sigorta prim ve ödenek tutarı ne kadar?
Kısmi süreli iş sözleşmesiyle bir veya birden fazla kişi tarafından çalıştırılanlar, taksi, dolmuş ve toplu taşıma araçlarında çalışanlar 28 gün üzerinden prim yatıracak. Bu kapsamda günlük kazanç alt sınırı bu yıl için 1185 lira, üst sınır da 8 bin 138 lira belirlendi.
9- Gezici olarak milli piyango bileti satanlar esnaf muaflığından yararlanabilir mi?
Bir işyeri açmaksızın münhasıran gezici olarak milli piyango bileti satanlar esnaf muaflığından yararlanabilirler. Diğer yandan bu kişilere yapılacak komisyon, prim ve benzeri ödemeler üzerinden gelir vergisi kesintisi yapılıyor.
10- Kapı kapı dolaşarak satış yapanlar da muafiyet kapsamında mı?
Tüketicinin Korunması Hakkında Kanuna göre gerçek ve tüzel kişilerin mallarını iş akdi ile bağlı olmaksızın bunlar adına kapı kapı dolaşmak suretiyle tüketiciye satanlar gelir vergisinden muaftır. Bu şekilde vergiden muaf olanlara yapılan komisyon, prim ve benzeri ödemeler üzerinden, gelir vergisi tevkifatı yapılır. Bir işyeri açarak faaliyette bulunanlar ile hizmet sözleşmesine bağlı olarak ücretli kapsamında çalışanlar bu muafiyetten yararlanamaz.
11- Her türlü hurda maddeyi toplayarak satanlar esnaf muaflığından faydalanır mı?
Ticari işletmelere ait atıkları mutat olarak veya belli aralıklarla satın alanlar hariç olmak üzere bir işyeri açmadan her türlü hurda maddeyi toplayarak veya satın alarak bu malların ticaretini yapanlar muaflıktan faydalanır.
12- Esnaf muaflığı kapsamında bulunanlar ne şekilde vergilendirilmektedir?
Esnaf muaflığı kapsamında bulunanlar, mal veya hizmet teslim ettikleri kişilerin durumuna bağlı olarak tevkif suretiyle vergilendiriliyor.
13- Geleneksel meslek kollarında faaliyette bulunanlar muaflıktan yararlanabilirler mi?
El dokuma işleri, bakır işlemeciliği, çini ve çömlek yapımı, sedef kakma ve ahşap oyma işleri, kaşıkçılık, bastonculuk, semercilik, yazmacılık, yorgancılık, lüle ve oltu taşı işçiliği, yemenicilik, oyacılık gibi meslek kollarında faaliyette bulunanlar muaflıktan yararlanabilir.
14- Söz konusu meslek kollarında işyeri açılması durumunda muafiyet sona erer mi?
Söz konusu meslek kollarında; devamlı veya arızi olarak, işyeri açılarak, motorlu araç kullanılarak, yardımcı işçi veya çırak çalıştırılarak faaliyette bulunulması muafiyetten yararlanmaya engel teşkil etmemektedir.
15- 1 milyon küçük esnafa vergi muafiyetine ilişkin yasal düzenleme ne zaman yaşama geçecek?
Ekonomi paketi kapsamında yer alan ve doğrudan 1 milyon esnafı ilgilendiren ve kalıcı olarak yaşama geçirilecek olan vergi muafiyetine ilişkin yasal düzenleme Meclis açıldığında görüşülecek. Aralık ayı sonu itibariyle takvime bağlanan düzenlemeyle kuaför, berber, terzi, ayakkabı tamircisi gibi basit usulde defter tutan esnaftan gelir vergisi alınmayacak. Bu düzenlemeden yararlanması için yıllık cirosunun 240 bin liranın altında olması yeterli olacak.
