Metaverse, kullanıcıların dijital ve gerçekliği artırılmış sanal bir evrende hareket edebileceği yeni bir teknolojik platform özelliği taşıyor. Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ali Murat Kırık, merak edilenlere ilişkin detayları SABAH'a özel olarak aktardı.
YÜZDE YÜZ GÜVENİLİRLİK MÜMKÜN MÜ?
Arsaların parsel parsel satıldığı sanal evrende güvenilirlik konusu da kullanıcıların cevabını ilgi ile beklediği bir başka soru olarak karşımıza çıkıyor. Doç. Dr. Ali Murat Kırık güvenirlik konusunda kullanıcıları, "Metaverse yeni ortaya çıkan ve gelişim gösteren bir yapıya sahiptir. Dijital dünyada %100 güven asla söz konusu değildir. Dolayısıyla reel hayatta olduğu gibi her yatırım size çıkarmayabilir. Bazen büyük kayıplara da sebebiyet verebilmektedir. Bu nedenle her ne kadar sanal arazilerin NFT olarak karşılığı olsa da hem siber güvenlik açısından hem de iktisadi bağlamda riskler mevcuttur. Kullanıcıların her şeyini satarak sanal ortama bel bağlaması büyük problemlere de sebebiyet verebilmektedir" cümleleri ile uyardı.
METAVERSE'DE ARSA ALIM SATIMI NASIL YAPILIR? HANGİ YOLLAR İZLENİR?
Metaverse'de arsa alım ve satma işlemlerine detaylıca değinen Doç. Dr. Ali Murat Kırık sürece ilişkin şunları kaydetti: "Metaverse henüz gelişim aşamasında olmasına karşın, The Sandbox, Decentraland ve OVR gibi sanal platformlar, çok çeşitli benzersiz öğeleri temsil edebilen blok zinciri ağlarındaki dijital belirteçler (NFT'ler) biçiminde dijital gayrimenkul satmaya başlamıştır. Gerek Türkiye'de, gerekse de dünyada giderek popüler bir hal almaya başladı." dedi.
Metaverse evrenleri üzerinden gayrimenkul almak isteyenler öncelikle hangi platformdan bu arsayı alacağına karar vermesi gerektiğini belirten Doç. Dr. Kırık; "Örnek vermek gerekirse; Decentraland, The Sandbox ve OVR üzerinden arsa almadan önce bir araştırma yapmanız gerekir. Metaverse'de herhangi bir arazi satın almadan önce kendi araştırmanızı yapın. Yatırım yapmadan önce "White paper" denilen teknik doküman okunmalıdır. Burada ürünün amacı, hedefi, katacağı yenilikler, temel düşüncesi ve teknik detaylarını irdelemek mühimdir. Ardından blok zinciri ile uyumlu bir bilgisayar yazılımı türü olan dijital bir kripto para cüzdanı oluşturması şarttır. Oradan, kullanıcının seçtiği metaverse platformunun pazarına erişmesi ve dijital cüzdanını buna bağlaması gerekmektedir. Pazar yerleri meta veri depolarında yer almaktadır. Bundan sonraki süreç reel hayattan arsa almaya benzemektedir. Bir alıcı, satın almayı istediği sanal arsanın değerini, yerini ve gelecekteki durumunu ön plana almalıdır." şeklinde konuştu.
Doç. Dr. Kırık, "Alıcı bir arazi parçası ya da parsel belirledikten sonra, satın almak için coinleri alması ve dijital cüzdanına koyması şarttır. İşlemi gerçekleştirmek için ihtiyaç duyulacak coin seçilen metaverse evrenine göre değişmektedir. Örneğin, Decentraland'de dijital arazi satın almak için kullanıcının MANA jetonlarını satın alması gerekir. The Sandbox'ta arazi satın almak isterse, SAND jetonları edinmesi şarttır. OVR'de ise OVR coine ihtiyaç duyulmaktadır. İşte bundan sonra arsanın maliyeti dijital cüzdandan kaldırılacak ve araziyi temsil eden NFT kullanıcının dijital cüzdanına aktarılacaktır. Aynı işlemler, avatarlar için alınacak olan giyim ve aksesuarlar gibi diğer metaverse NFT öğelerini satın almak için de geçerlidir." ifadelerini kullandı.
İSTANBUL 24 BİN PARSEL SATIŞLA ZİRVEDE
Sanal arazilerin dijital yatırımının Türkiye'de ve İstanbul'daki durumuna da değinen Doç. Dr. Kırık, "Dünyanın 1,6 trilyon parsele bölünerek satıldığı OVR evreninde an itibariyle Türkiye'de 44,5 bin parsel satılmıştır. İstanbul ise 24 bin parsel satışıyla kullanıcıların en çok tercih ettiği yer durumundadır. Taksim yaklaşık 533 parsel satışıyla ilk sırada yer almaktadır. Buradaki kalan boş parsellerin satış değeri ise Türk lirası cinsinden 8-65 bin arasında değişmektedir. Zira popüler ve rağbet gören alanların satış fiyatları tıpkı gerçek emlak piyasasına benzemektedir. 15 Temmuz Şehitler Köprüsü ise ilgi gören bir diğer yapıdır. Buradaki parseller hemen hemen tükenmiştir. Parselinin 30-32 bin Türk lirasından satıldığı görülmektedir. Nişantaşı ve Kadıköy'de bin 600 Türk lirasından başlayan parsel fiyatları bazı noktalarda 30 binleri görmektedir. Beşiktaş sahilde ise fiyatların 13 binden başlayarak 50 bine kadar çıktığı dikkat çekmektedir. Fiyatlardaki artışın en temel sebebi buralarda arsaların tükenmesi ve arsaları alan kişilerin yüksek fiyatlarla buraları satarak gelir elde etme hedefidir. Çünkü satışlar ikincil satış pazarında yapılmaktadır. Esenler ve Bağcılar taraflarında ise 135 Türk lirasından başlayan ve 300 Türk lirasına kadar çıkan fiyatlar mevcuttur. Dolayısıyla sahilden iç kesimlere doğru gidildikçe fiyatların düştüğü görülmektedir" dedi.
"FİYATLARIN GİDEREK ARTACAĞINI SÖYLEMEK YANLIŞ OLMAYACAKTIR"
Sanal evrende digital arsa fiyatlarının gelecekte artıp artmayacağı konusu merak uyandırırken, Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ali Murat KIRIK, konuya ilişkin, "Sanal bir evren, dijital yatırım fırsatları oluşturmaktadır. Dijital arsa fiyatları ise her geçen gün artmaktadır. NFT adı verilen kripto sanat ürünleri geçtiğimiz yıl en hareketli dijital varlıklardan biri haline geldi ve böylece arsalar da ön plana çıktı. Sandbox ve Decentraland, dönem boyunca sırasıyla 179 milyon ABD doları ve 20,7 milyon ABD doları değerinde NFT satışı kaydederek, ayın faaliyetinin çoğuna öncülük etmiştir. Crunchbase verilerine göre , metaverse ile ilgili şirketler bu yıl şimdiye kadar 612 anlaşmada yaklaşık 10,4 milyar ABD doları fon topladı ve 2020 yılının tamamı için toplanan 5,9 milyar ABD dolarını neredeyse ikiye katlamıştır. Yarın ne getirir net olarak bilinmese de şu an arsa fiyatlarının giderek artacağını söylemek yanlış olmayacaktır" açıklamasında bulundu.
Kırık, son dönemde popülerliği oldukça artan Metaverse'de arsa alım satımıyla ilgili merak edilen soruları yanıtlarken sözlerini şu ifadelerle bitirdi:
"Teknoloji ve kripto sanat eserleriyle ilgilenenler sanal arsa satışlarının 2022 yılında da artarak devam edeceğine inanmakta ve yeni sanal evrenlerle birlikte satışların patlama noktasına geleceğini düşünmektedir. Ancak yine de temkinli yaklaşmak gerekmektedir. Gerek Türkiye'de gerekse de dünyada hukuki bir zemine oturmayan bu satış sistemi hakların korunması ve dijital varlıkların karşılığının alınması adına tehlikeli bir boyuttadır. Her yatırımın karşılık bulmayacağı geçmişteki örneklerle ortadadır. Dolayısıyla çok büyük yatırımlar yapmadan bu evrene giriş yapmak ve sağlam adımlarla yaklaşmak daha faydalı olacaktır."
