Kureyş gaddarlığının kurbanlarındandı. Hz. Peygamber'e (s.a.v.) iman etti. İslam'ın köleciliğe, zulme karşı duruşunu görünce gönlü İslam'a kaydı. Ümeyye bin Halef'in kölesiydi. Müslüman olduğunu öğrenen Ümeyye, onu Mekke'nin kumları üzerine yatırır ve Allah'ı inkâr etmesini isterdi. Direnince zulmederdi.
Günlerce aç-susuz, göğsüne konulan kayaların altında inledi. Mekke'nin gece karanlığındaki iniltisi annelerin ninnilerine karışıyordu. Ahad, Ahad Allah bir. Allah bir.
Bazen boynuna ip bağlayıp Mekke'nin dağlık bölgelerinde yerlerde sürüklüyorlardı. İşkencelerin çokluğundan bazen adını unutuyordu.
Onun bu sabrı ve metaneti Mekke'de kartopu gibi büyüdü. Belazuri'nin belirttiği gibi bütün mazlumların sembolü oldu.
Onun bu halini gören Hz. Ebu Bekir büyük para ve bedeller ödeyerek onu satın aldı. Hürriyetine kavuşturdu.
Hayatının bundan sonraki dönemini Hz. Peygamber'in (s.a.v.) yanında geçirdi. Mekke'nin şerefli ailelerinden olan Hz. Ömer (r.a.) onun için 'Efendimiz Bilal!' diyordu. Zira Peygamberin ashabında hür ve köle ayrımı yoktu. Hepsi eşittiler.
Mekke'nin fethinde Kâbe'nin üzerine efendimizin emriyle çıkıp ezan okudu. Resulullah'ın (s.a.v.) müezziniydi. Efendimizin emrini ihtiyaçlarını giderir, borçlanır ve sonra efendimiz o borçları öderdi.
Ağır hastalanınca şöyle derdi: Oh! Ölüm ne kadar güzel bir şey! Yarın sevgililerle, Muhammed (s.a.v.) ve arkadaşlarıyla buluşacağım.
Hz. Peygamber'in (s.a.v.) vefatından sonra ayrılığa dayanamayıp Medine'yi terk etti. Suriye'ye göçtü. Orada bir gece Hz. Peygamber'i (s.a.v.) rüyada gördü. Efendimiz ona rüyada: "Bilal! Bizi niye terk ettin' buyurdu. Uyandı. Gözyaşları arasında Medine'ye yöneldi. Medine'de ezan okudu. Bu ezan Efendimizin vefatından sonraki ilk ezandı. Bütün Medine'de bu ezan öyle bir yankılandı ki. Sanki Hz. Peygamber (s.a.v.) hayattaymış gibi Medine mescidine aktılar. Hz. Hasan- Hz. Hüseyin ve Bilal Efendimizin başında gözyaşı döktüler. Müezzinlerin büyüğüydü.
Suriye'de hastalandı. Uzun boylu, zayıf ve koyu esmerdi. Saçı beyazlamıştı. Milad 641'de Şam'da vefat etti. Çok özlediği Efendimiz'e ulaştı. Allah'ın rahmeti üzerine olsun.
