Türkiye'de büyük yatırımları olan Azerbaycan'ın en büyük devlet şirketi SOCAR'ın yönetimi 2015 yılının nisan ayında değişmişti. Görevi Kenan Yavuz'dan devralan ve genel müdürlük koltuğuna oturan Zaur Gahramanov ile geçtiğimiz günlerde tanışma fırsatı bulduk.
Azerbaycan devletinin bütün doğalgaz ve petrol rezervlerinin imtiyazını elinde bulunduran ve rafinerisi olan SOCAR Grubu, 2008'de özelleştirmeyle Petkim'i satın alarak Türkiye'de dev yatırımlara girişti.
Grup Türkiye'de 2008 ila 2020 dönemi için Petkim, Star Rafineri, Petlim, TANAP başta olmak üzere üstlendiği ve sahip olduğu projelere 18 milyar dolarlık bir yatırım planı yaptı ve bunun 9.5 milyar doları da hayata geçti.
Genel Müdür Zaur Gahramanov ile görevi deraldıktan bu yana geçen süreçte neler yaptıklarını ve projelerin son durumlarını konuştuk.
Özellikle Türkiye'de TL'nin Azarbaycan'da Manat'ın değer kaybettiği bir dönemde yatırımların durumunu merak ettik. Gahramanov, Türkiye'ye 4-5 yıl gibi kısa vadeli değil 40 yıl 50 yıl gibi uzun vadeli baktıklarını ve günlük ekonomik krizlerden etkilenmediklerini ve yatırımlara devam edeceklerini söylüyor.
Toplam yatırım tutarı 2.7 milyar dolar olan Star Rafineri'nin 2018'de devreye alınacağını öğreniyoruz. Rafinerinin 10 milyon ton dizel yakıt üretim kapasitesi olacak ve böylece 2.5 milyar dolarlık ithalatın da önüne geçilecek.
Bir diğer merak ettiğimiz konu Petrol Ofisi oldu. Gahramanov, Petrol Ofisi'nin satışıyla ilgilendiklerini çünkü Star Rafineri şirketinin devreye girmesiyle birlikte SOCAR'ın mutlaka dağıtım tarafında olması gerektiğini söylüyor. "Petrol Ofisi bizim için en uygun seçenek. Tabii burada ortaya çıkacak değerleme de önemli" diyen Gahramanov'a 'Peki ya Petrol Ofisi'ni alamazsanız ne olur' diye sorunca, "Petrol Ofisi olmazsa bizim B ve C planlarımız da var. Başka bir şirketi satın almak için görüşme yapabilir ya da sıfırdan bir şirket kurarız" diyor.
Genel Müdür Gahramanov, Petkim'e ise statik yatırım olarak bakmadıklarını söylüyor ve konulara dikkat çekiyor:
"Her yıl 150 milyon doları bulan yatırım harcamamız oluyor. Bu yatırımları yapmazsak Petkim'in pazar payı yüzde 17'erden yüzde 10'lara geriler. Petkim'de kimya sanayine yönelik ürünlerde şöyle bir sıkıntı var. Güney Kore ve İran'la yapılan Serbest Ticaret Anlaşmaları ile buradan gelen ürünlerle rekabet etmemiz zorlaştı. Hükümetten beklentimiz buradan gelen ürünlere bir vergi konulması yönünde. Aksi halde bizim bu alanda iş yapmamız sürdürülebilir değil. Vergiyle rekabet daha adil olursa, o zaman biz de tekrar bu alanda işlerimizi sürdürebiliriz."
İzmir Aliağa yerleşkesinde iki fazdan oluşan ve 380 milyon dolara mal olan bir liman yaptıklarını da hatırlatan Gahramanov, Petlim'in ilk fazının devreye alındığını, ikinci fazın da bu yılın haziran ayında devreye gireceğini ve 13 bin konteynır kapasiteli gemilerin de artık limana yanaşibileceğini söylüyor. Ege havzasında en büyük kapasiteli bu limanın konteynır başına yaklaşık 250 dolarlık bir maliyet avantajı sağlayacağı belirtiliyor.
TANAP konusuna gelince... Genel Müdür, 2020'de tamamının bitmesini bekledikleri TANAP'ta ilk gazı haziran 2018'de Türkiye'ye vereceklerini söylüyor ve "Şu anda yüzde 60'ı tamamlandı. 11,7 milyar dolara yapılacağı tahminleri vardı, ancak bu rakamı 8,5 milyar dolar seviyelerine kadar çektik. 3,2 milyar dolarlık yatırımda tasarruf sağladık.
Doğalgaz fiyatı konusunda Türkiye hükümeti ile bir görüşmemiz olmadı. Ancak olmaz diye de bir durum yok. Biz görüşmelere açığız. Zaten Ankara'da kapılar bize açık. Hükümet çok ilgili.
Enerji, Maliye, Ekonomi, Çevre bakanlıkları ile sıklıkla görüşüyoruz" diyor.
Yatırımda 5'inci bölge kapsamında olan Aliağa'nın altıncı bölgeye alınması yönünde temaslarından da söz eden Gahramanov, "Burada örneğin iki firmamız arasında mal satışı olacak. KDV'yi bu haliyle 40 günde alıyoruz. 6. Bölge olursa, böyle bir sorunumuz olmayacak.
