Çok sevdiğim bir Japon atasözü şöyle der: "Hırsız bile işini on senede öğrenir."
Gelin görün ki bizim büyük intihalcilerimiz halen bu işi öğrenemediler. Bavullarını sırtlanmayagörsünler... Ay ilk akşamdan doğuyor. Bazen dikkatli bir okur yakalıyor hırsızlıklarını; bazen de eserin ilk sahibi.
Türk matbuatının en önemli sorunlarından biri intihal. Yani aşırma. Yani hırsızlık. Yani dolandırıcılık... Yani sahtekarlık...
Medya Derneği'nin Türkiye'deki Gazeteciler İçin Etik İlkeler başlıklı çalışmasına bakarsak kabaca üç türü var.
Birincisi bilgi hırsızlığı... Başka bir muhabirin ya da yayıncının elde ettiği bilgiyi ya da yaptığı haberi kaynak göstermeden yayımlamak...
İkincisi fikir hırsızlığı... Bir başkası tarafından yapılan bir analizi, ortaya atılan bir teoriyi kopyalamak, kendine mal etmek, atıf yapmadan kullanmak.
Üçüncüsü üslup hırsızlığı... Fikir ve düşünceden bağımsız olarak bir yazım tarzını, düşünme biçimini ve en önemlisi yazıda geçen cümleleri aşırmak...
Biliyorum; çoğunlukla sehven ya da fikri mülkiyet hakları konusunda bilinçsiz olduğunuz için yapıyorsunuz bu hatayı. Ama aranızda işin kolayına kaçan, meslek ahlakını umursamayan, bilerek ve isteyerek çalan, yani intihal yapan, arkadaşlarınız da var.
Kalem unutmaz
Değerli muhabir, editör ve yazar arkadaşlarım!
Yabancı basından duyduğunuz ya da okuduğunuz bilgi ve yorumları kendi buluşunuzmuş gibi yansıtmayın. "Başkasının bilgisiyle bilgili görünebilirsiniz; ama ancak kendi aklınızla akıllı olabilirsiniz."
İnternette dolaşırken rastladığınız bilgileri kesip yapıştırıp dosya hazırladım diye caka satmayın. Unutmayın, "Başında durmakla su kaynamaz."
Basın bültenleri dahil hiçbir metni olduğu gibi kopyalamayın. Cümle yapısını ve bazı kelimeleri değiştirince haberinizin ya da yazınızın intihal olduğu anlaşılmıyor sanmayın. "Âlem unutur, kalem unutmaz."
Fikir, bilgi ya da üslup sahibinin eşiniz ya da arkadaşınız olması fark etmez. Yazınızda geçen cümlelerin şahsen size ait olması gerekir. Çünkü, "Başkalarının ayak izine basarak yürüyenin kendi ayak izi olmaz."
Biz gazeteciler olarak bu izin peşindeyiz. Övgü ve yergi, sorumluluk ve yetki ona aittir. Bu yüzden kaynağınızı mutlaka ve doğru biçimde belirtin.
Eser sahibine, okura ve işvereninize saygısızlık etmeyin. Gazetenizin güvenilirliğine gölge düşürmeyin.
Farkındayım; tatsız bir konu. Bu yüzden son bir kez daha ilkesel düzeyde ele aldım. Ve tekrarlanması halinde intihalcileri teşhir etmeye başlayacağım.
Tırnak içindeki cümleler Türkçe atasözü ve özdeyişlerdir.
