Kuş gözlemciliği masum bir hobi olarak başlayıp tüm hayatınızı ele geçirebilir. Tıpkı zabıta emeklisi olan Ümit Yardım'a olduğu gibi. O artık ilgili herkese yol gösteren aktif ve gezgin bir kuş gözlemcisi. Kuşların yaşam alanlarının korunmaması konusunda ise oldukça tepkili.
- Ülkemizde kuş çeşitliliği nasıl ve kuşlar nerelerde konaklıyor?
- Kuşlar sıcak hava dalgasını takip ettiklerinden ve uzun süre denizin üzerinde uçamadıklarından, Boğaz'ı sıklıkla tercih ediyor. Bu hayvanlar yer yarılsa, aynı yoldan geçmek zorundalar. Göç yolu bu. Gece de konmak mecburiyetindeler. Dinleniyorlar, sabah yiyeceklerini yiyorlar ve devam ediyorlar. 16-17.000 km. yol katedenleri var ama buraya geliyorlar orman bulamıyorlar. Çünkü yeni yerleşim yerleri ormanlar kesilerek yapılıyor. Normalde kuşlar bir önceki yıl, ormanın yerini öğrenir ertesi yıl orada konaklar. Şimdi ormanın yerini öğreniyor; bir bakıyor ki orman yanmış veya şehir inşa edilmiş. İstanbul'da şehrin kuzeyindeki ormanlar tek tek yok oluyor. Riva mahvoldu, önceden kuşların geçtiği yerde bu yıl futbol sahası var. Geçtiğimiz yıl arkadaşlarımız Ataşehir'de çatılara konan 4-5 bin leyleğin fotoğrafını çektiler. Bu engellenmeli.
ÇALILARIN KESİLMESİ YANLIŞ
- Kuşların ekolojik dengeye faydasını nasıl açıklayabiliriz?
- Eğer kuşlar olmazsa ekolojik denge büyük zarara uğrar çünkü kuşlar gelirken, sineğinden tutun ne kadar zararlı haşarat varsa toplayarak geliyor. Çevrenizde, evinizde, bahçenizde kuşlara sık rastlıyorsanız bilin ki orası sizin için de çocuklarınız için de sağlıklı bir yer. Ama eğer bazı kuşlara daha ender rastlıyorsanız veya hiç göremiyorsanız mutlaka orada ya bir fabrika açılmıştır ya da zararlı atıklar etraftadır ve orası sizin için de sağlıksızdır. Örneğin bahçelerinizde görebileceğiniz minik şehir bülbülleri eksiliyorsa endişe edin.
- Bunu engellemek için neler yapılmalı?
- En önemlisi küçük çalılar. Son yıllarda İstanbul'un park ve bahçelerindeki tüm küçük çalılar kesildi. Bu çok yanlış, çünkü örneğin karatavuk gibi çalıda yaşayıp, hayatına burada devam edip ölen kuşlar var. Çalılar onların yuvası, saklandıkları ve korundukları yerler. Şimdi çalı bulamayan kuşların sayıları önemli ölçüde azalıyor.
- Dünyada bu konuya gösterilen ilgi nasıl?
- Bizdekinden oldukça farklı. Örneğin Romanya'da kuşların bulunduğu bölgenin yakınına arabayla dahi girilmiyor. Bunun yanı sıra örneğin Meksika'da küçücük bir adada kuş gözlemi için festival düzenleniyor, gelen insan sayısına ve turizmden elde edilen gelire inanamazsınız.
- Kuş gözlemi yapmak isteyenlere ne önerirsiniz?
- Özellikle emeklilere tavsiye ediyorum. Muazzam bir çevre edinip vaktinizi faydalı geçirebilirsiniz. Malzemeler genelde Sirkeci yakınındaki Hayyam Pasajı'ndan edinilebilir. Ama bize ulaşan herkese ayrıca yardımcı oluyoruz.
