Japonya'da Başbakan Abe Şinzo'nun istifa etmesi sonrası iktidardaki Liberal Demokrasi Partisi (LDP) içinden seçilecek yeni başbakan için yarışta 3 isim öne çıkarken, ipi kimin göğüsleyeceği merak ediliyor. Abe'nin görevden çekilirken "halef sinyali" vermeyerek tercihi partisi LDP'ye bırakması, gözleri mevcut ve eski kabine üyelerini karşı karşıya getiren yarışa çevirdi.
Yarışta LDP içi fraksiyonların kararı, adayın bürokrasi tecrübesi, halk nezdinde tanınırlığı, popülerliği ve uluslararası konulara hakimiyeti etkisini gösterebilir.
Japonya'nın yeni başbakanının eylülün 3. haftasında belirlenmesi bekleniyor.
Adaylar arasında Başbakanlık Ofisini Aralık 2012'den beri yöneten ve "Abe'nin sağ kolu" olarak bilinen Kabine Baş Sekreteri Suga Yoşihide, LDP Siyasi İşleri Başkanı ve önceki Abe kabinelerinin Dışişleri Bakanı Kişida Fumio ile eski Savunma Bakanı İşiba Şigeru öne çıkıyor.
KUVVETLİ İHTİMAL ¨REİWA AMCA¨
En güçlü adaylardan Suga, 2007'de sağlığını gerekçe göstererek aniden koltuğundan ayrılan Abe'yi, ikinci dönemine teşvik ederek 2012'de geri dönmesini sağlayan ekip arasında yer almıştı.
"Liderlik konusunu daha önce düşünmediği" kaydedilen 71 yaşındaki Suga, temmuz başından beri çeşitli medya kuruluşlarında birçok defa boy gösterdi.
Babası Akihito'nun yerine Mayıs 2019'da tahta oturan İmparator Naruhito'ya ait ¨Reiwa¨ (Düzenin Uyumu) döneminin başlangıcında Suga halk nezdinde tanınırlığını artırmıştı.
O süreçte yeni dönem ¨Reiwa¨yı düzenlediği basın toplantısıyla tüm ülkeye duyuran Suga, o günden beri Japon toplumunda ¨Reiwa Amca¨ olarak hatırlanıyor.
Parti içi herhangi bir fraksiyona yakın olmamasına rağmen, her grubun destekleyebileceği bir siyasi geçmişe sahip olan Suga'nın yarışın ¨en güçlü adayı¨ olacağı belirtiliyor.
LDP'de 98 milletvekilinden oluşan eski Genel Sekreter Hosoda Hiroyuki grubu ile 54 milletvekilinden oluşan Maliye Bakanı Aso grubu, yarışta Suga'yı desteklemeye karar verdi.
Kyodo ajansına göre, LDP Genel Sekreteri Nikai Toşihiro'nun liderliğini yürüttüğü 47 milletvekilinin yer aldığı fraksiyon da Suga'yı destekleyecek.
ABE'NİN TERCİHİ
Hafta sonu LDP'nin ağır toplarından Seko Hiroshige, katıldığı bir programda yeni başbakanda parti içi tecrübenin yanı sıra ve diplomasi yetkinliği de aranacağına dikkati çekti.
Ulusal basına göre, Seko'nun işaret ettiği isim, 2017'de LDP Siyasi İşleri Başkanlığına ¨potansiyel başbakan¨ vizyonuyla getirilen eski Dışişleri Bakanı Kişida Fumio.
Yabancı dile ve uluslararası konulara hakimiyetiyle tanınan Kişida, Abe kabinelerindeki görev süreleriyle ülkenin en uzun süre görev yapan dışişleri bakanlarından biri oldu.
Bunlara rağmen LDP'de ¨zor süreçlerin değil, barış zamanının lideri¨ olarak bilinen Kişida'nın Kovid-19 salgınının ekonomik etkisini sürdürdüğü dönemde seçilebilmesinin zor olduğu kaydediliyor.
Siyasi çevrelerde ¨Abe'nin tercihi¨ şeklinde algılanan ve adaylığını en erken açıklamasına rağmen Kişida'nın parti içi desteğinin 50 milletvekiline erişemeyeceği tahmin ediliyor.
ANKET POPÜLERLİĞİ
Kyodo ajansının anketinde, diğer muhtemel adaylara fark atan eski Savunma Bakanı İşiba Şigeru, yüzde 34 oy alarak başbakanlığa ¨en popüler aday¨ olarak öne çıkıyor.
Parti içinde ¨Abe muhalifi¨ olarak bilinen İşiba, ABD Başkanı Donald Trump ile Abe arasındaki yakın dostluğu ve golf diplomasisini eleştirmesiyle gündeme gelmişti.
İşiba, Japonya'nın menfaatlerine denk düşmediğinde, ABD ile karşı karşıya gelinmesi gerektiğini savunuyor.
LDP'nin 2018'deki liderlik kongresinde, parti alt delegelerinin oyunun yüzde 44'ünü alan İşiba, LDP milletvekillerinin oyunun ise yüzde 18'ini alabilmişti.
Kongredeki tek rakibi Abe, milletvekili oylarının yüzde 82'sini, alt delege oylarının yüzde 55'ini alarak LDP liderliğine üçüncü dönem seçilmişti.
Seçmen tabanında kabul gören ve anketlerde önde yer alan İşiba'nın çoğunlukla LDP milletvekillerinin gireceği seçim sürecinde kazanması zor görünüyor.
DİĞER ADAYLAR
Salgın sürecinde sık sık düzenlediği basın toplantılarıyla halkın önünde ¨simasını tazeleyen¨ Kovid-19 tedbirlerinden sorumlu kabine üyesi Nişimura Yasutoşi yarışta yer almayacağını açıkladı.
Mevcut kabinede görev alan Savunma Bakanı Kono Taro ile Dışişleri Bakanı Motegi Toşimitsu ise adaylığını açıklaması beklenen isimler arasında yer alıyor.
İşiba'nın lider çıktığı Kyodo anketinde, sırayla Suga yüzde 14, Kono yüzde 13, Sağlık Bakanı Koizumi Şinciro yüzde 10 ve Kişida yüzde 7 ile sıralanıyor.
ADAYLIK VE SEÇİM
Yarışta adaylık için LDP içinden en az 20 milletvekilinin desteği aranıyor. Aday olanlar yaklaşık 2 hafta boyunca seçim kampanyalarını yürütüyor.
Mevcut seçim şeklinde, milletvekilleri ve delegelerin 384'er oyunun dahil edildiği seçimde toplam 788 oyun çoğunluğunu alan yarışı kazanıyor.
Dönem ortası partinin lider değişiminde ise 394'ü milletvekili ve ülke geneli 47 eyaletin her birinden 3'er temsilcinin yer aldığı ve toplam 535 oyun kullanıldığı düşük ölçekli bir seçim yapılıyor.
8 Eylül'de resmen duyurulması beklenen aday yarışı sonrası, LDP milletvekillerinin 14 Eylül'de olağanüstü oturumda toplanması, yeni lideri ve başbakanı seçmeleri bekleniyor.
