ABD Başkanı Biden ve Rusya Devlet Başkanı Putin, bugün tarihi bir görüşme gerçekleştirecek. Soğuk Savaş döneminde bile olmadığı kadar gerilmiş ikili ilişkilerin yoluna girmesi için ne yapılması gerektiğinin müzakere edileceği görüşmede silahsızlanma anlaşmaları, Ukrayna-Rusya arasındaki Donbass krizi, Orta Doğu meselesi, Suriye'deki durum, İran'ın nükleer programı, Libya ve Afganistan konuları masaya yatırılacak.
İsviçre'nin Cenevre kentinde yapılacak zirveye ilişkin resmi olarak bir gündem bulunmasa da yaşanan gelişmeler, masadaki konulara ışık tutuyor. Biden'ın ABD Başkanı seçildikten sonra Putin ile ilk defa yüz yüze yapacağı zirve, "ilişkilerin birinci elden ele alınması" bakımından tarihi anlamda önem taşıyor.
KARŞILIKLI GERİLİM HAD SAFHADA
Bir süre önce Biden'ın Putin için "katil" yakıştırması yapması ilişkilerin en gerilimli dönemini yaşattığı için böyle bir zirve kararı alınması beklenmiyordu. Biden'ın söz konusu ifadesine karşılık Putin, gerilimin tarafı olmak istememiş, diplomatik bir cevap vererek "Ona sağlık diliyorum" şeklinde bir açıklama yapmıştı.
Kırım'ı yasa dışı ilhak ettiği için 2014'ten bu yana Batı ülkeleri tarafından yaptırımlara tabi tutulan Rusya, ekonomik olarak daha fazla zarar görmemek için gerilimin tarafı olmak istemiyor. Petrol ve doğal gaz zengini Rusya'ya karşı söz konusu yaptırımlar, ABD ve Batılı müttefikleri tarafından koordineli biçimde devam ediyor.
ABD'nin yaptırımlarının Rusya ekonomisine yıllık maliyetini ölçmek petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle kolay olmasa da belirli göstergeler ülkenin milyarlarca dolar kaybettiğine işaret ediyor. Bu yüzden diplomatik davranmak durumunda kalan Putin, Biden ile çevrim içi yöntemle halkın izleyebileceği şekilde bir görüşme metodu da önermişti.
Son dönemde Rusya'nın batı ve güney sınırlarında NATO'nun tatbikatlar gerçekleştirmesinden duyulan rahatsızlık da Putin tarafından Biden ile görüşmede dile getirilmesi beklenen diğer bir konu. Rusya, batı sınırlarında NATO askeri hareketliliğinin 2-3 kat arttığını gözlemlediğini duyurmuştu.
Zehirlendiği gerekçesiyle Rus muhalif Aleksey Navalnıy'ın tedavi gördüğü Almanya'dan geldikten sonra bu yıl yolsuzlukla ilgili daha önceki bir davadan aldığı mahkumiyet nedeniyle hapse konulması, ABD'nin Rusya'daki "demokrasi ve insan hakları" konusunda rahatsız olduğu meselelerden birisi. Bu hususta Rusya'nın yaptırım uygulamalarına tabi tutulması ve iç işlerine karışılmasından duyulan rahatsızlığı Putin'in bizzat Biden'a dile getirmesi bekleniyor.
İki liderin, Rusya ile ABD arasında iş birliği yapılabilen konuların geliştirilmesine yönelik görüşlerini dile getireceği ifade ediliyor.
"RUSYA BEKLENTİ İÇİNDE DEĞİL"
Rus yetkililerin de kabul ettiği gibi "soğuk savaş döneminden bile soğuk" olan ilişkilerin ele alınacağı ve dünya kamuoyunun takip edeceği zirveden, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'un dediği gibi, Rus tarafı "çok büyük bir beklenti içinde değil".
ABD tarafının, Rusya'nın eylemlerini, çıkarlarını, pozisyonunu ve kırmızı çizgilerini dikkate alacağını umduğunu ifade eden Lavrov, Rus-Amerikan ilişkilerinin normalleşmesinin ancak eşitlik, karşılıklı saygı ve birbirlerinin iç işlerine karışmama ilkelerine uyulması halinde mümkün olacağını vurgulamıştı.
