1933 yılında, tohumundaki mum tabiatındaki yağın, diğer bitkilerdeki yağlardan farklı olduğu ve kaşalot adlı balinanın yağına denk olduğu keşfedilmiştir. 2 nci dünya savaşı ile birlikte önemi artmıştır. Ancak çalışmalar, 1972de ilan edilen deniz memelilerini koruma anlaşmasının, balinaların avlanmasını kısıtlaması ile yoğunlaşmıştır.
BİTKİSEL ÖZELLİKLERİ
Tohumlarında %50 oranında yağ bulunmaktadır. Bir Jojoba bitkisinden; 5 yaşında 500 g, 12 yaşında 2500 g, 25 yaşında 14.000 g tohum elde edilir. Jojoba bitkisi gölgede 35-45°C gibi ekstrem çöl sıcaklıklarına da dayanıklıdır. Yıllık 500mm yağış, iyi bir verim için yeterlidir; l00mmden az da olsa tohum verir.
Bitki, hiç susuz, ancak uzun yıllar yaşar. Su, çiçek ve tohum için gerekir. 600-1200m yüksekliklerde yetişmektedir. Toprak seçiciliği yoktur, çorak yerlerde yetişir. Litrede 7g yoğunlukta tuzlu suya dayanıklıdır. 60-90cm boyu olduğu halde, iyi sulama ile 2-3m boylanabilir. Çalı formunda; herdem yeşil; yaprakları kalın, derimsi, mavimsi yeşil renkte, meyveleri kahve renginde yerfıstığına benzer bir çöl bitkisidir. 100-200 yıllık ömrü vardır. Kısa süreli (-5)-(-9)°C düşük sıcaklıklara dayanıklıdır. Kökleri ortalama 9-10m derine iner; olgun bir JOJOBA bitkisinin kökü 20-25m derine inebilir.
Bu, JOJOBA ya, dayanıklılık özelliği sağlar. Ayrıca erozyon ile mücadelede mükemmel bir bitkidir. Antepfıstığı gibi iki evciklidir; yani erkek ağaç ve dişi ağaç diye iki tipi vardır. Tohumlardan erkek veya dişi çıkma oranı yaklaşık %50 dir. Bu yüzden tohum ekiminde, her çukura 4 tohum konur. Jojoba çiçekleri yabancı tozlanır; tozlanma rüzgar, böcek ve kuşlarla otur. Bahçe tesisinde erkek/dişi oranı 1/5 veya 1/7 olmalıdır. JOJOBA, tohum veya yarı odun çelikleri ile çoğaltılır. Kaliforniyada 1.5 x 3m aralıkla dikilmektedir. l dekar (l.OOOm2) alanda 175-200 bitki yetişir. Bu ise l dekar alandan 125-450 kg tohum ve 75-225kg yağ anlamına gelmektedir. A.B.D.'de JOJOBA tohumunun kilosu: 1.5 $, JOJOBA yağının tonu: 4.000 $dır. Avustralya'da yağ: 4.4 $/kg, tohum: 2.2$/kg iken, Verim: 3.500 kg/hadır.
JOJOBA YAĞININ ÖZELLİKLERİ
Yağı, zeytinyağına benzer teknikle elde edilir. Açık sarı renkte, doymamış, çok fazla stabil ve saftır. Bilinen bütün bitkisel yağlar, gliserol ile yağ asitlerinin bir esteridir. Oysa jojoba yağı uzun zincirli dallanmış bir alkol grubu ile yağ asitlerinden oluşmuştur. Yüksek sıcaklık ve basınçta kararlılığını ve viskositesini kaybetmeyen ve temas yüzeyine iyice yapışan balina yağı, ağır iş makinaların vazgeçilmez yağıdır.
