Antik dönemin en önemli kültür ve sanat akımlarından biri olan Helenizm, milattan önce 4.yüzyıla kadar uzanmaktadır. Helenistik düşünce, Yunan kültürü ile Doğu kültürünün birleşmesiyle ortaya çıkmıştır. Bu nedenle Grek uygarlıklarının tümüne verilen Helenizm terimi, Grek olmayıp Grek kültüründen etkilenen uygarlıkları da kapsamaktadır. Helenistik düşünce özgür ve yenilikçi bir sanat akımıdır. Mimari, heykel ve resim gibi alanlarda yeni kurallar getiren Helenistik dönem yaklaşık 300 yıl sürmüştür.
HELENİZM NEDİR?
Yunan kültürünün doğu kültürleriyle sentezlenmesi sonucu ortaya çıkan fikir, sanat, kültür ve felsefe akımına Helenizm adı verilir. Peki, Helenizm ne demek? Helenizm Grek uygarlıklarının tümüne verilen addır. Helenizm'in diğer bir tanımı ise Grek olmayan fakat Grek düşüncesinden etkilenerek oluşan uygarlıktır. Tarihi milattan önce 4.yüzyıla dayanan Helenizm kültürü hakkındaki bilgilere tarih kitaplarından ulaşılmaktadır. Yunan ve doğu kültürlerinin etkileşimiyle ortaya çıkan Helenizm felsefesi, Yunan felsefesini de içerisine almaktadır. Helenizm kültürü hakkındaki bilgiler milattan önce 30 yılına kadar uzanmaktadır. Helenistik çağın büyük imparatorluğu Roma'nın parçasıdır. Helenistik dönem felsefesi, milattan önce 323 ila milattan önce 30 yılları arasını kapsamaktadır. Büyük İskender ve Helenizm bağlantısı ise milattan önce 337 yılına kadar uzanmaktadır. Milattan önce 337 yılında tahta geçen Büyük İskender, ilk olarak Yunanistan'ın tüm şehir devletlerini, sonra Anadolu, Suriye, Irak, İran ve Mısır'da yaşayan Persler'in tüm topraklarını kendisine bağlamıştır. Helenizm Uygarlığı, Büyük İskender'in Asya seferine çıkmasının sonucunda ortaya çıkmıştır. Bu nedenden ötürü Büyük İskender, Helenizm uygarlığının kurucusu olarak kabul görmektedir.
HELENİSTİK DÜŞÜNCE NE DEMEK?
Büyük Iskender ve Helenizm arasında kuvvetli bir bağ vardır. Büyük İskender'in ölümünü izleyen döneme Helenistik Dönem adı verilmektedir. İsa'dan önce 300 ila 100 yılları arasını kapsayan çağda Yunan dünyası kültür ve dil birliğini sağlamıştır. İskender'in ölümünün ardından imparatorluk üç generalin yönetiminde üç krallığa bölünmüştür. İskender'in üç büyük generali Selevkos, Antigonos ve Ptolemaiostur. Generallerden Selevkos, Suriye'yi, Antigonos Makedonya'yı ve Ptolemaios Mısır'ı yönetiyordu. Yeni siyasi yönetimle birlikte felsefe alanında da etkiler görülmüştür. Bu dönem içerisinde yer alam Yunan felsefesi sonraları Helenistik felsefe adı altında oluşumunu sürdürmüştür. Yunan kentinin insanı olan Aristoteles ve Platon, bireyin kentten ayrı düşünülemeyeceği görüşünü benimsiyordu. Bireycilik ve kozmopolitanlık birbirlerine sıkı sıkıya bağlı iki ögeydi. İnsanların kardeşliğini konu alan Epikurosçu ve Stoacı felsefelerin benimsendiği bu dönemde, bireyler kendilerini devletin uyruğu olarak değil de dünya yurttaşı olarak görmüştürler.
Helenistik felsefe fizik, etik ve mantık konularına ayrılmıştır. Helenistik düşünce yapısında Mantık konusunda Aristotales'ten etkilenilmiştir. Bu düşünce doğrultusunda mantık, gerçek bilgiye ulaşmanın yöntemidir. Helenistik düşünce döneminde Fizik konusu arka planda kalmıştır, yeni düşünceler geliştirmek yerine Sokrates'in görüşleri benimsenmiştir. Helenistik dönemde ön planda tutulan konu Etik alanıydı. Bunun nedeni kent devletlerinin yıkılarak yerine imparatorluklar inşa edilmesiydi. Kent devletinden iyi bir yaşam sürdüğünü düşünen bireyler, imparatorluklarla birlikte topluma ve kendilerine yabancılaşmıştırlar.
Helenistik dönemde, toplumsal ve siyasi düzen problemlerine önem verilmemiştir. Böyle bir ortamda felsefenin birey üzerinde yoğunlaşması beklenmektedir. Bu dönemde herkes tarafından kabul gören felsefenin amacı; bireye güven aşılamak ve bireyi mutlu bir yaşama eriştirmektir. Stoacılık ve Epikürosçuluk, Helenistik dönemin en önemli ve en büyük iki sistemidir. Kendi kendine yetme idealini ön plana çıkaran bu iki sistem de ahlak konusu üzerine yoğunlaşmıştır.
HELENİZM HANGİ KÜLTÜR BÖLGELERİNİ KAPSAR?
Milattan önce 4.yüzyıldan milattan önce 146 yılına kadar uzanan döneme Helenizm adı verilmektedir. Helenizm kültürüyle birlikte Yunan kültürü ülke sınırlarını aşmıştır. Peki, Helenizm hangi kültür bölgelerini kapsar? Helenizm, Ön Asya doğu kültürleri ile Akdeniz bölgesi kültürlerinin kaynaşması sonucunda meydana gelen evrensel kültürü kapsamaktadır.
