TEMİZ ODADAN KELEBEĞİ ÇIKARAMADIK Hazırlayan: TARIK YILMAZ Kaynak Devlet Planlama Teşkilatı’ndan sağlandı. TÜBİTAK Uzay Teknolojileri Araştırma Enstitüsü (TÜBİTAK UZAY) tarafından Türkiye’de tasarlanıp üretilen ilk yer gözlem uydusuna RASAT adı verildi. RASAT'ın tasarım, üretim ve test aşamalarının tamamı Türk mühendisler ve teknisyenler tarafından yapılmış. Testlerden sonra fırlatmanın yapılacağı Rusya’nın Yasny Fırlatma Üssü'nden yarın uzaya gönderilecek. 14-16 HAZİRAN 2011 RASAT, 14 Haziran 2011 sabahı Rusya Federasyonu’nda bulunan Yasny Fırlatma Üssü’ne doğru yola çıktı ve gümrük işlemleri için Rusya’nın Ulyanovsk şehrine ulaştı. İki TÜBİTAK UZAY personelinin de eşlik ettiği malzemeler gümrük işlemleri yapılmak üzere ilk durak olarak Ulyanovsk’a indi. YOLCULUK BAŞLIYOR Ulyanovsk’da bir gün süren gümrük işlemlerinin ardından uçak Yasny Fırlatma Üssü’ne en yakın havaalanı olan Orsk’a gitmek üzere havalandı. UYDU KARAYOLUNDA Aynı gün içinde Orsk’a varan uydu ve ilgili malzemeler 180 km. uzaklıktaki Yasny Fırlatma Üssüne karayoluyla taşındı. 16 HAZİRAN 2011 İlk olarak, üs altyapısının uygunlu bir kez daha kontrol edilerek uydu ve diğer paketler çalışmanın yapılacağı temiz odaya taşındı ve testler için gerekli düzenek kuruldu. Uyduya gerekli bağlantılar yapıldı. 17 Haziran 2011 Sabah günlük toplantı yapılarak uydunun testleri başladı. Çalışma alanına Türk bayrağı gururla asıldı. Fırlatma kampanyasına katılan tüm ekiplerin katılımıyla bayrak çekme töreni yapıldı. 19 Haziran 2011 Temiz oda... KAMERA TESTLERİ BAŞARILI Bugün uydunun testlerinde önemli bir aşama kaydedildi ve kameradan görüntü testi başarıyla tamamlandı. 20 HAZİRAN 2011 TEMİZ ODADAKİ KELEBEK Öğle yemeğinde Türk kahvesi yapıp buradaki tüm ekiplere (fırlatma firması Kosmotras, roket üreticisi Yuzhmash ve fırlatma üssü yetkilileri, Ukrayna ve İngiliz ekipleri) ikram ettik. Hepsi çok memnun oldu. Bu arada temiz odadaki kelebeği hala çıkaramadık. 20 HAZİRAN 2011 SKYPE’DEN GÖRÜNTÜLÜ KONUŞMA Bugün ayrıca TÜBİTAK UZAY’la Skype aracılığıyla görüntülü bir konuşma yaptık. Buradaki tüm ekip temiz odadan ofisteki mesai arkadaşlarımıza ‘Merhaba’ dedik ve burada yaptıklarımızı anlattık. Çalışmada önemli bir aşamaya gelmiş olmanın sevincini onlarla yüz yüze paylaştık. 21 HAZİRAN 2011 PİL DOLDURULDU Dün itibarıyla işin büyük kısmını oluşturan uydunun işlevsel testleri tamamlanmıştı. Bugün ikinci ve son kez devreye alma testinin de başarıyla gerçekleşmesinin ardından pil tam olarak dolduruldu ve uyduyla tüm kablolu haberleşme bağlantısı koparıldı. 22 HAZİRAN 2011 KABLOSUZ İLK TEST YAYINI Bugün uydunun son görsel kontrolleri ve temizliği yapılarak tüm güneş panelleri kapatıldı. Daha önce kablolu olarak yapılan haberleşme testleri, bu kez antenler kullanılarak tekrarlandı. Bu test sırasında yayın yapıldığı için testin burada bulunan diğer ekiplerle koordinasyon sağlanarak yapılması gerekiyor. Ayrıca, uydu kapalı olarak fırlatılacağı için roketten ayrıldıktan sonra uydunun açılarak çalışmasını sağlayacak olan ayrılma anahtarlarının testi yapıldı. Son aşamada da özel bir ışık kaynağı kullanılarak güneş panellerinin performansı kontrol edilerek işlemler tamamlandı. 27 HAZİRAN 2011 RUSYA’DA FIRLATMA GÜNÜ SANCISI Heyecanla beklediğimiz, fırlatma gününün kesinleşmesi ile ilgili toplantıdan, maalesef iyi haberler çıkmadı. Gerekli izinlerin bir kısmının alınmış olmasına rağmen Rusya Federasyonu Savunma Bakanlığı ile fırlatma firması arasında varılması gereken anlaşmada pürüzler çıktığı bildirildi. Fırlatma gününün kesinleşmesi için bu hafta Cuma günü yapılacak toplantı beklenecek. Gecikmeden dolayı Nijerya ve İngiltere ekiplerinin tamamı uyduları burada bırakarak ülkelerine geri döndüler. Amerikalı ekip 2 kişi, İtalyan ekip ise 1 kişi bırakarak üsten ayrıldı. Biz de, gerekli izinlerin alınmasını takiben fırlatma gününün kesinleşmesi sonrasında Yasny’ye geri gelmek üzere burada 2 arkadaşımızı bırakarak yakında Türkiye’ye geri döneceğiz. 5-28 TEMMUZ 2011 BEKLEME YORDU, EKİPLER ÜLKELERİNE DÖNDÜ Rusya Federasyonu içerisindeki ilgili kurumlar ve Kazakistan Hükümetinden, roketin 1. kademesinin Kazak topraklarına düşüşü ile ilgili izin alma süreci halen devam etmekte. Belirsizlikten dolayı, biz dahil, burada bulunan İngiliz, İtalyan, Amerikalı ve Nijeryalı ekiplerin tamamı ülkelerine geri döndü. Uydular ise temiz oda koşullarında taşıma kaplarında fırlatılacakları günü bekliyorlar. 8 AĞUSTOS 2011 ARAYÜZ UYDUYA TAKILDI Sabah, uydunun ve entegrasyon için kullanılacak yardımcı araç ve gereçlerin fırlatma aracının bulunduğu bölüme taşınması ile güne başlandı. Uydu ayrılma arayüzü ekibimiz tarafından uyduya takıldı. Uydu, tüm hazırlıkların tamamlanmasından sonra fırlatma aracına entegre edildi. Henüz entegrasyon tamamlanmadığı için kritik yerlerde bulunan koruyucu kapaklar daha sonra çıkarılmak üzere uydu üzerinde bırakıldı. Fırlatma aracında yapılan elektriksel kontrollerin ardından RASAT uydusu için entegrasyon başarıyla tamamlanmış oldu. 9 AĞUSTOS 2011 Saat 21:30 sularında tamamlanan günün ikinci yarısına, RASAT ve diğer uyduların üstünde son ana kadar koruma amaçlı olarak kalan fakat fırlatılmayacak olan parçalar çıkarılarak başlandı. Uydularla ilgili tüm işlemlerin tamamlanmasından sonra da, fırlatma aracının iki platformu için elektriksel testler yapıldı. Günün son işlemi, fırlatma kampanyasından sorumlu kişinin de ifade ettiği gibi, fırlatma kampanyasının fırlatma anından sonraki ikinci en önemli adımıydı: Fırlatma aracının kapatılması. Yaklaşık 2,5 saatlik işlem sırasında öncelikle en dıştaki başlık fırlatma aracının ilk kademesi üzerine, daha sonra da ilk kademe ikinci kademenin üzerine yerleştirildi. 10 AĞUSTOS 2011 Taşıma için hazır olan başlığa, çoklu fırlatma için hazırlanan ve tüm katılımcıların ülke bayraklarının ve kurum logolarının yer aldığı etiket yapıştırılarak fotoğraf çekimleri yapıldı. Tüm katılımcıların ülke bayraklarının ve kurum logolarının yer aldığı etiketler... ARACA YÜKLEME Daha sonra başlığın, yine tüm uydu ekiplerinin gözetiminde, fırlatma alanına götürülmek üzere, Dnepr roketi için özel olarak tasarlanan taşıma aracına yüklemesi yapıldı. Yükleme işleminin de sorunsuz tamamlanmasından sonra, daha önce de planlandığı gibi araç yarın yola çıkmak üzere beklemeye başladı. 13 Ağustos Fırlatmaya 3 gün kaldı. Heyecanlı bekleyiş devam ediyor. Pazartesi gününden itibaren fırlatma günü organizasyonuna yoğunlaşılacağı için, hafta sonu geri dönüş için malzemeleri toparlama işi büyük oranda tamamlandı ve kutular dönüşe kadar bekleyecekleri alana taşındı.