Sosyal güvenlik sistemimiz sigortalılar kadar vefat ettiklerinde geride kalan yakınlarını da koruyor. Sigortalı vefat ettiğinde eşi ile birlikte çocukları da belli şartlarda maaş alabiliyor. Böylece hem dul kalan eşler hem de yetim kalan çocuklar babalarının ya da annelerinin gelirinden faydalanıyorlar. Üstelik eşlere bağlanan maaşta bir gelir olması engel sayılmıyor. Yani eşi vefat eden kişi emekli de olsa bir yerde çalışıyor da olsa dul maaşı alabiliyor. Sadece çalışan ya da emekli olan eşe bağlanan dul maaşının oranı yüzde 75 değil yüzde 50 olarak uygulanıyor.
ERKEKLER DE ALABİLİYOR
Dul maaşı bilinenin aksine sadece kadınlara değil eşi ölen erkeklere de bağlanıyor. Bunun için ölüm tarihinde medeni kanuna göre evli olmak yeterli. Maaşın devam etmesi için de ikinci bir evlilik olmaması gerekiyor. İkinci evlilik yapıldığında ilk eşten alınan dul maaşı (ölüm aylığı) kesiliyor.
HAK KAYBI OLMUYOR
Ancak ikinci evlilik yapıldığında maaş kesilse de kazanılmış hak ortadan kalkmıyor. Çünkü eğer dul eş daha sonra evlendiği kişiden boşanır veya dul kalırsa ilk eşinden dolayı yeniden dul aylığı alabiliyor. Bunun için müracaat etmesi yeterli oluyor. Bekar olduğunu ispatlayan belgeler ile eski maaşın bağlanmasını da talep edebiliyor.
İKİ MAAŞ OLUYOR MU?
İkinci eş de vefat etmişse yeni bir ölüm maaşı hak etme durumu ortaya çıkıyor. Buna göre hem ilk eşin hem de ikinci eşin maaşını alma imkânı bulunmuyor. Bu durumda hangi maaş daha fazla ise onu tercih etme hakkı var.
2008'deki reformdan sonra özellikle çift maaş alma durumları kısıtlandı. Ancak bu tarihten önceki vefatlarda farklı kurumlar olmak şartıyla hem anneden hem babadan maaş alma imkânları da bulunuyor.
2008 sonrasında yapılan ödemelerde, anne ve babadan ayrı ayrı maaş hakkı kazanana, yüksek olan aylık tam, düşük olan yarım ödeniyor. Birden çok çocuğundan aylık hakkı kazanan anne-babaya ise yüksek maaş tam, düşük olan ise yarım ödeniyor. Hem eşinden dul hem de yetim maaşı kazanan birini tercih ediyor.
